« أشد ساعات إبن آدم ثلاثه ساعه، . . . الساعه التی یعاین فیها ملک الموت »
سخترین لحظات انسان سه موقع است: یکی هنگام مشاهده ملک الموت است .
برای حفظ ایمان در هنگام مرگ ، آسان شدن سختی احتضار و جان دادن ، حسن عاقبت و حفظ ایمان در لحظه مرگ مواردی را در روایات تذکر فرموده اند :
۱ – خواندن دعای رضیت با لله بعد از هر نماز واجب
شخصی خدمت امام صادق علیه السلام رسید و سؤال کرد، دعایی به من بیاموز که هنگام مرگ ایمان من زائل نشود .
اصول کافی/ ج ۳/ ص ۵۰۷
امام صادق علیه السلام فرمود؛ بعد ازهرنماز واجب بگو :
« رَضیتُ باللهِ رباً و بمحمّد صَلَّی اللهُ علیهِ وآله نبیاً وبالإسلام دیناً وبالقرآن کتاباً و بالکعبةِ قبله وبعلیً ولیاً واماما و بالحسن والحسین وعلی بن الحسین و محمّد بن علی وجعفربن محمّد وموسی بن جعفروعلی بن موسی ومحمّد بن علی وعلی بن محمّد والحسن بن علی و الحُجّةِ بن الحسن صلوات اللهِ علیهم أئمه اللّهمَ إنی رَضیتُ بهم أئمه فارضِنی لهم إنّک علی کلِ شیءٍ قدیر »
۲ – خواندن دعای عدیله
۳ – خواندن آیه « ربّنا لا تزغ قلوبنا بعد إذهدیتنا وهب لنا من لدنک رحمه إنک أنت الوهاب » ۱
۴ – خواندن دعای « یامن ذِکرُهُ شرفٌ للذاکرین، ویامن شُکره فوزٌ للشاکرین » ۲
۵ – تسبیح حضرت زهرا علیها السلام
۶ – انگشتر عقیق به دست کردن خصوصاً اگر نقش محمّد نبی الله، علی ولی الله داشته باشد .
۷ – خواندن نماز اوّل وقت در پنج زمان
۸ – گرامی داشتن شیعیان حتی اگر احتمال دهی دروغ می گوید .
9 – . . . .
کافری که رابطة خود را با باطن و معنی قطع کرده است، تمام اقسام مصائب و بلاها و رنجها و مرضها و فقرها و تنگدستیها به وی رو آورده باشد، به او بگویند میمیری راضی نمیشود؛ زیرا میداند در جائی میرود از اینجا تنگتر و سختتر و تاریکتر و ناخوشایندهتر؛ چون در آن عوالم غریب است، غریب محض .
اگر انسان، مؤمن و با تقوا باشد و ره توشه آخرت را برگیرد، نه جان دادن هولى دارد و نه شب اول قبر هراسى و نه قیامت نگرانى دارد؛ از امام حسن علیه السلام پرسیدند: مرگ چیست که نسبت بدان نادانند؟ فرمودند :
«اعظم سرور یرد على المؤمنین»؛
«بزرگترین شادمانى که بر مومنان وارد مى شود …»
( بحارالانوار، ج 6، ص 153 ).
خرم آن روز کزین منزل ویران بروم
راحت جان طلبم از پى جانان بروم
بر هواى لب او ذره صفت رقص کنان
تا لب چشمه خورشید درخشان بروم
بنابراین، کسى که قبرش روح و ریحان و آخرتش رضوان پر نعمت فراوان است، نه هولى دارد و نه هراسى. آرى اگر نگرانى و ترس از لحظه جان دادن و بعد از آن باعث تلاش و جدیت در جهاد با نفس و ترک گناه و تحصیل ایمان و تقوا و تقرب شود و انسان را تحریک به عمل صالح کند، بسیار ترس خوبى است. همان گونه که در جبهه و مقابله با دشمن قدار، رزمنده واقعى، آمادگى رزمى کافى فراهم مى سازد؛ مومن واقعى نیز براى قبر و قیامت خود، توشه فراهم مى کند .
ناگفته نماند که منظور از «مرگ» رهایی از دنیاست و پیوستن به نظام پس از مرگ است که تمامی دوران برزخ و قیامت را شامل می شود که در مجموع مؤمن با ارواح مؤمنان هم نشین می شود و به بهشت جاویدان راه می یابد. اما منافات ندارد که در آستانه مرگ و در مدتی پس از مرگ جهت تسویه و پاکی از برخی لغزش ها، مکافات عمل را نبیند. علاوه بر این که گذر از یک مرحله به مرحله جدید برای همگان دارای سختی است هر چند هیچ گونه گناهی هم نداشته باشد چنان که خارج شدن بچه از جنین و پا گذاشتن به دنیا همراه با فشار و سختی می باشد .
برای مطالعه بیشتر به کتاب معاد شناسی علامه طهرانی مراجعه کنید .
http://www.maarefislam.com/doreholomvamaarefislam/bookscontent/maadshena…
در روایات شیعه در مورد کیفیت «موت مؤمن» چنین آمده است :
1. پیامبر اسلام فرمودند: «بیرون رفتن مؤمن از دنیا را تشبیه نکنم مگر به بیرون آمدن کودک از رنج و تاریکی شکم مادرش به خوشی و روشنی دنیا ».
2. امام صادق علیه السلام: «مؤمن بیرون رفتن از دنیا را حس نمی کند. این حالت برای کسی است که پارسا باشد و با برادرانش همدردی و به آن ها رسیدگی کند ».
در مقابل «موت کفار» بسیار سخت و رنج آور است. خداوند در این باره می فرماید : « فکیف اذا توفتهم الملائکه یضربون وجوههم و ادبارهم؛ ( سوره محمد(ص) آیه 27 ) ؛ پس چگونه تاب می آورند وقتی که فرشتگان [عذاب] جانشان را می ستانند و بر چهره و پشت آنان تازیانه می نوازند ».
همچنین خداوند در سوره نساء آیه 97 و سوره انفال آیه 7، به تبیین کیفیت مرگ کافران پرادخته است .