حقوق متقابل امام و امت(۱)

رابطه ما با ولیعصر(عج)پدر و فرزندی است/امام(ع) هم می تواند ما را عاق کند!

فرزندان همچنان که مورد عاق پدر و مادر جسمانی و نسبی خود قرار می گیرند، ممکن است عاق پدران معنوی نیز شوند. کسی که در مسیر دین نباشد در مسیر فرمان پیامبر (ص) و معصومین علیهم الصلاه والسلام نباشد مورد عاق و بی مهری آنها قرار می گیرد.

حجت الاسلام حسین الهی نژاد، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و مدیر پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی در گفت و گو با خبرنگار مهدویت خبرگزاری شبستان ضمن تبیین موضوع رابطه و جایگاه پدری ائمه و امامان معصوم علیهم السلام نسبت به امت تصریح کرد: ما اگر واژه «پدر» را مد نظر قرار دهیم می توانیم دو تعبیر از آن داشته باشیم. نخست آن ارتباط جسمانی و نسبی که منشاء پیدایش و تولد فرد است و هر کسی با تولد خود از پدر و مادری به وجود آمده است. اما یک نوع رابطه ی پدری دیگر نیز وجود دارد که در آن پدران عهده دار تربیت و تکامل روحی و معنوی انسان ها هستند که از آنها به عنوان «سرپرست»، «پدر روحانی» یا در قالب «پدر معنوی» تعبیر می شود.

وی با اشاره به نقل مشهوری از رسول اعظم صل الله علیه و آله در این رابطه افزود: روایتی از پیامبر (ص)‌ داریم که طولانی است و ما در اینجا تنها به همین فقره از روایت اکتفا می کنیم که حضرت (ص) فرمودند: «انا وعلی اباواه هذه الامه؛ من و علی پدران این امت هستیم.» در این روایت نوع دوم پدر منظور است. یعنی پدر معنوی و روحانی امت هستند که دین و معنویت و تکامل روحی امت را به عهده دارند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: پیامبر اکرم صل الله علیه وآله روایت را اینگونه ادامه می دهند که: «کسی که عاق پدر و مادر شود لعنت خدا بر اوست.» حال این جمله را در کنار جمله ای قرار دهید که فرمودند: «من و علی پدران این امت هستیم» نتیجه چه می شود؟

استادیار پژوهشگاه علوم تاکید کرد: فرزندان همچنان که مورد عاق پدر و مادر جسمانی و نسبی خود قرار می گیرند، ممکن است عاق پدران معنوی نیز شوند. کسی که در مسیر دین نباشد در مسیر فرمان پیامبر (ص) و معصومین علیهم الصلاه والسلام نباشد مورد عاق و بی مهری آنها قرار می گیرد و لعنت الهی را برای خود خریده است. رسول خدا صل الله علیه وآله همچنین فرمودند: «کسی که نسبت به پدر و مادر عصیان داشته باشد و بی احترامی کند؛ خدا او را لعن می کند.» سپس می فرمایند: «من و علی پدران این امت هستیم.» اگر بر ما نیز بی احترامی و بی مهری شود لعنت خدا را به دنبال دارد. روایاتی از این نوع به چند شیوه مطرح شده است.

حجت الاسلام الهی نژاد ابراز کرد: واژه «پدر» که پیامبر (ص) در این روایت می فرمایند با چه کاربردی و چه استعمالی بکار رفته است؟ وقتی می فرمایند من و علی پدران این امت هستیم یعنی تربیت و تکامل روحی و هدایت امت برعهده ی ماست. وقتی نگاه می کنیم می بینیم همه ی ائمه ی معصومین علیهم السلام اینگونه هستند و این مسئولیت را بر عهده دارند. بنابراین، تمام امامان به نوعی پدران معنوی ما هستند، بخصوص امام مهدی علیه السلام که امروز در قید حیات هستند و ما فرزندان این پدر مهربان هستیم.

مدیر پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی در ادامه سخنان تصریح کرد: چنانچه میان فرزندان و پدر و مادر جسمانی و نسبی آنها، ارتباط و حقوق متقابل وجود دارد؛ همین حقوق متقابل درباره پدران معنوی نیز وجود دارد و در آنجا نیز همین حقوق متقابل جاری و ساری است. حقوقی که پیامبر صل الله علیه وآله و امامان معصوم علیهم السلام (به عنوان پدران معنوی امت) بر جامعه دارند در چند شاخص دسته بندی می شود. یک: اطاعت و پیروی؛ اولین حقوقی که آنها دارند این است که از آنها اطاعت و پیروی کنیم. اطاعت و پیروی کردن از آنها سبب رشد و ترقی ما می شود. روح ما را تکمیل می کند و موجبات فلاح و رستگاری ما هم در دنیا و هم در آخرت را فراهم می کند.

وی در بیان این حقوق متقابل گفت: دومین حقی که ما به عنوان فرزندان پیامبر (ص) نسبت به ایشان داریم «عشق و علاقه» است. هرچه عشق و علاقه نسبت به یک وجود خارجی بیشتر باشد، انسان بیشتر در آن مسیر قرار می گیرد. علاقه هرچه بیشتر باشد بیشتر سعی می کنیم که به او عشق بورزیم و زندگی، رفتار، گفتار و … خود را بر اساس عشق او تنظیم کنیم. سومین حق آنها بر ما، معرفت و شناخت نسبت به آنهاست. معرفت نسبت به جایگاه، حقوق و شخصیت حقیقی آنها که هر چه معرفت بیشتر باشد درس آموزی ما هم بیشتر می شود.

چهارمین حقی که این استادیار مباحث مهدوی به آن اشاره کرد «احترام و تکریم نسبت به ائمه (ع)» بود که در این راستا گفت: ما باید با احترام با آنها برخورد کنیم و هرچه این ادب و تکریم بیشتر باشد نشان از خوی هدایتگری انسان دارد. البته این موارد را تنها به عنوان نمونه بیان کردیم و می توان به همین شکل و به همین شیوه تعداد بی شماری از حقوق را برشمرد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود به حقوق ما نسبت به ائمه معصومین علیهم السلام اشاره کرد و گفت: اما ما چه حقوقی نسبت به پدران معنوی و روحی خود داریم که آنها باید مراعات کنند؟ نخست این که ما را هدایت کنند و در مسیر هدایت قرار دهند. برای ما وقت بگذارند و دغدغه ی هدایتی نسبت به ما داشته باشند؛ با گفتار، رفتار و منش خود ما را به نجات و رستگاری و فرامین الهی برسانند و زمینه ی هدایت ما را فراهم کنند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: دومین حق ما بهره مندی از حمایت آنهاست؛ این که در زمان حیات و ممات از ما حمایت کنند. ما الان هم باید از حمایت پیامبر صل الله علیه وآله بهره مند باشیم. روایت داریم که حیات و ممات حضرات معصومین علیهم السلام در هدایت آنها تفاوتی ندارد. همچنان که در زمان حیات می توانند از پیروان خود حمایت کنند در زمان شهادت نیز می توانند دست پُرمهر و حمایت خود را بر ما داشته باشند.

ادامه دارد ….