داشتن خواب ارام و راحت یکی از آرزوهای هر انسانی است. هیچ چیزی بهتر از یک خواب آرام و راحت و عمیق شبانه، خستگی روزهای پرتلاطم را از بین نمی برد. خواب، فعالیتی نیست که به انتخاب و سلیقه ما باشد، بلکه طبیعت، خواب را بر ما تحمیل می کند و حتی اگر پلک هم نداشتیم باز هم به خواب می رفتیم. بیشتر ما اگر حتی یک شب هم بی خوابی بکشیم دچار دشواری هایی خواهیم شد که ممکن است ما را از پای درآورند.

بدون خواب، خلق ما تنگ و افسرده می شود، روابط اجتماعی مان آسیب می بیند، سلامتی مان دچار اختلال می شود و خلاصه انجام هر عملی با دشواری همراه خواهد بود. خواب آرام و راحت برای زنده ماندن مهم تر از غذاست. با این حال خواب حداکثر یک سوم زندگی ما را به خود اختصاص می دهد. بیشتر ما هنگام مردن بیشتر از ۲۵سال از زندگی خود را در سرزمین خواب و رویا بسر برده ایم.

یکی از مهمترین موضوعاتی که که باید در بهداشت خواب  در نظر گرفته شود توجه به محیط اتاق خواب است. نور یکی از عواملی است که می تواند با ایجاد ترشح هورمون خواب باعث کاهش ترشح هورمون خواب شود و در صورتی که نور اتاق خواب در طول شب بیش از اندازه باشد ممکن است حتی باعث عدم ترشح این هورمون شود و به این ترتیب اجازه خواب آرام و راحت را در طول شب به شما ندهد.

اولین دلیل برای خواب آرام و راحت شبانه میزان زیاد هورمون ملاتونین است. اما دلیل دیگر وجود ریتم های زیست شناختی در زندگی شبانه روزی است.1

راهکارهایی برای داشتن خواب آرام و راحت

تعیین ساعت خواب

افراد باید زمان مشخصی را برای خواب خود تعیین کنند تا بتوانند بدن خود را آماده کرده و به راحتی بخوابند. داشتن خواب راحت شبانه موجب می‌شود آرامش خاصی در طول روز داشته باشند. به همین دلیل هر شب در ساعت مقرری به رختخواب بروید و هر روز صبح در ساعت مشخصی از خواب بیدار شوید. با این عادت منظم می‌توانید چرخه شبانه‌روزی خود را تنظیم کنید. در این صورت عملکرد داخلی بدن تنظیم می‌شود. برخی از داروها مثل استفاده از اسپری‌های مربوط به آسم می‌توانند باعث بی‌خوابی افراد شوند. اگرنسبت به تداخل اثرات دارو با خواب شک دارید حتما با پزشک خود مشورت کنید.

تمام افراد باید پیش از خواب شبانه خود به مدت ۱۰ دقیقه تمام کارهای که در طول روز انجام داده اند را بررسی کنند. استرس‌، فشار و مشکلات خود را بررسی کرده و به راه حل‌ آن ها فکر کنند. با انجام این کار می‌توانید با ذهنی آماده تصورات و افکار خود را طرح ریزی کنید و در همین حال بخوابید.2

حداقل ۳۰ دقیقه پیش از خواب، لپ‌تاپ و گوشی را کنار بگذارید

اغلب افراد به تکنولوژی اعتیاد دارند، اما نباید فراموش کرد که دوری از برخی تکنولوژی ها تاثیر فوق العاده‌ای بر کیفیت خواب خواهد داشت. نور آبی ساطع شده از صفحه‌نمایش ابزارهای هوشمند، برای مغز تداعی‌کننده‌ی نور خورشید است و موجب می‌شود مغز، ترشح هورمون ملاتونین را متوقف کند. ملاتونین هورمون بسیار مهمی است که ریتم خواب شبانه‌روزی شما را تنظیم کرده و مغز با ترشح آن، به بدن پیام آماده باش برای خواب را می‌دهد. ایجاد اختلال در چرخه‌ی طبیعی شبانه روزی بدن، نه تنها می‌تواند موجب کاهش کیفیت خواب شود، بلکه می‌تواند در دراز مدت آثار سویی همچون مشکلات بینایی، افسردگی و حتی سرطان را در پی داشته باشد.2

ورزش کردن

ورزش صبح‌گاهی موجب بیدار شدن کامل بدن از خواب شده و تابش نور خورشید بر صورت نیز موجب توقف ترشح ملاتونین و رهایی از خواب‌آلودگی شده و به بدن کمک می‌کند که روند تولید ملاتونین را بهبود بخشیده و این هورمون را برای شب بعد، هنگامی که به رختخواب وارد می‌شوید ذخیره کند. یک چرت عصرگاهی هم می‌تواند برای سرحال شدنتان مفید باشد، اما نباید آن را خیلی طولانی کنید.2

تمرین تنفس عمیق داشته باشید

تنفس عمیق این پیام را به بدن می‌دهد که وقت استراحت است. در “دم “، هوای تازه‌ای که به ریه‌ها وارد می‌شود، به سراسر بدن شما سفر کرده و تمام سلول‌ها را پاکسازی می‌کند؛ و در “بازدم”، تمام سموم خارج می‌شوند. تمرکز بر دم و بازدم ثابت و آرام، احساس راحتی و آرامش را تضمین می‌کند. اما این آرامش با اولین باری که آن را امتحان کنید اتفاق نخواهد افتاد. این یک تمرین مداوم است، بنابراین شما نیاز به تمرین آن برای داشتن بهترین اثر دارید. تا وقتی که احساس کنید که بدن شما بهتر شده است آن را ادامه دهید.2

قبل از خواب چند لحظه سکوت کنید

برخی از افراد آنقدر مشغله دارند که وقتی در رختخواب دراز می‌کشند برای نخستین بار در روز فرصت کردن درباره کارهایی که انجام داده‌اند را پیدا می‌کنند. یک یا دو ساعت قبل از رفتن به رختخواب دست کم 10 دقیقه بنشیدنید و به کارهای روز فکر کنید و سعی کنید آن‌ها را به نحوی توجیه کنید.

استرس‌ها، فشارها و هم چنین مشکلات خود را مرور کنید. به راه حل‌ها فکر کنید و فعالیت‌های فرداری خود را برنامه ریزی کنید. این تمرین، ذهن شما را از ناراحتی‌ها و مشکلاتی که هنگام کشیدن ملافه یا پتو نمی‌گذارد بخوابید، پاک می‌کند. با ذهنی آماده می‌توانید تصورات و افکار خوشایندی را طرح ریزی کنید و در همین حال بخوابید.

چنانچه به دلایلی مطلب نا امید کننده‌ای در ضمیر ناخودآگاه شما رسوغ کرد. آن را با گفتن «اوه»، من همین تازگی با آن سر و کار داشته‌ام و می‌دانم با آن چه کنم! از ذهن خود بیرون کنید.3

بستر خود را به دفتر کار یا پاتوق تبدیل نکنید

اگر قصد انجام کار دیگری دارید، نمی‌توانید حواس خود را متمرکز خوابیدن کنید. در بستر تلویزیون نگان نکنید. غذا نخورید یا کارهای عادی انجام ندهید. از اتاق خواب فقط برای خواب استفاده کنید.3

پس از غروب از مصرف مواد محرک پرهیز کنید

قهوه، انواع نوشابه‌های گازدار و حتی شکلات دارای کافئین می‌باشند. کافئین، یکی از مواد محرک قوی است که می‌تواند شما را بیدار نگه دارد.3

بالش بهتری انتخاب کنید

پژوهش‌ها نشان داده است که یک بالش متوسط ​​بهترین تاثیر را در تجربه خواب خوب ایفا می‌کند. زیرا بالش‌ها باید سر و گردن شما را پوشش دهند.  همچنین، اگر نگران حساسیت  هستید، یک بالش غیر آلرژی زا را انتخاب کنید.2

داروهای خود را بررسی کنید

برخی از داروها مثل استفاده از اسپری‌های مربوط به آسم می‌توانند باعث بی‌خوابی شوند. اگر شما به صورت مرتب تحت درمان هستید. در رابطه با اثرات جانبی داروی خود را از پزشک سوال کنید. اگر او نسبت به تداخل اثرات دارو با خواب شما شک داشته باشد، می‌تواند دارویی دیگر یا زمان دیگری برای مصرف همین دارو را به شما توصیه کند.3

قبل از خواب غذای سبک بخورید

یک یا دو ساعت قبل از خواب نان و میوه بخورید که تاثیر خوبی دارد. البته یک لیوان شیر گرم نیز مفید می‌باشد. از مصرف غذاهای شیرین که ممکن است بدن را تحریک کند یا غذاهای سنگین که می‌تواند به بدن فشار بیاورد، پرهیز کنید.

هشدار پزشکی: اگر سن و سالی از شما گذشته است، قبل از خواب مایعات زیاد مصرف نکنید. چرا که وسط خواب ممکن است برای رفتن به دستشویی بیدار شوید.3

با آب گرم حمام کنید

طبق نظریه پزشکان متخصص خواب، تنظیم دمای طبیعی بدن حکم تنظیم چرخه شبانه‌روزی بدن را دارد. دمای کلی بدن در هنگام خواب پایین و در طول روز در بالاترین حد خود است. با توجه به این مطلب تصور می‌شود که با پایین آمدن دمای بدن، فرد احساس خواب آلودگی کند.

بنابراین یک حمام چهار یا پنج ساعت قبل از خواب، دمای بدن را بالا برده و همین که دمای بدن رو به کاهش می‌رود، شما احساس خستگی کرده و این موضوع باعث می‌شود که راحت‌تر بخوابید.3

اگرخوابتان نبرد از رختخواب جدا شوید

این راهکار بسیار ساده است. اگر نمی‌توانید بخوابید، سعی نکنید که در رختخواب مانده و برای خوابیدن بیهوده تلاش کنید. بهتر است در این گونه مواقع از رختخواب خارج شوید. اگر بیش از ۲۰ دقیقه است که در رختخواب دراز کشیده‌اید و هنوز خوابتان نبرده است، بلند شوید و به دنبال انجام کاری دیگر بروید. از لپ‌تاپ و گوشی خود استفاده نکنید و به تماشای تلویزیون ننشینید، چرا که همه‌ی این دستگاه‌ها می‌توانند مشکلات خواب شما را تشدید کنند. کارشناسان معتقدند که بیرون ماندن از رختخواب در شرایطی که خوابتان نمی‌برد، چرخه‌ی اتصال رختخوابتان با افکار منفی را در ذهنتان متوقف می‌کند و موجب می‌شود شب‌های دیگر، حس بدی نسبت به خوابیدن نداشته باشید. محرومیت شما از خواب به دلیل بیرون ماندن از رختخواب، موجب تجربه‌ی خوابی راحت‌تر در شب‌های بعد خواهد شد.2

پی نوشت:
1.www.fa.parsiteb.com
2.www.mashreghnews.ir
3.www.zoomlife.ir