خدا را شکر گزاریم که در فرصتی دوباره برای استغفار در ماه رجب که اختصاص به حضرتش دارد به ما عنایت فرموده است.
اینکه خداوند عیب ها را پوشانده از رحمت و مهربانی او به حال بندگان است؛ تا انسان فرصت دوباره بیابد برای جبران خطا های خویش.
عیب پوشی
این موضوع در دعاهایی که از ایمه معصومین به دست ما رسیده نمایان است:
الف. در دعای افتتاح از دعاهای نورانی ماه مبارک رمضان در این باره چنین امده است :
اللّهمّ انّ عفوک عن ذنبى و تجاوزک عن خطیئتى و صفحک عن عظیم جرمى فیما کان من خطأى و عمدى اطمعنى فى ان اسئلک ما لا استوجبه منک الّذى رزقتنى من قدرتک و رحمتک و اریتنى من قدرتک و عرّفتنى من اجابتک فصرت ادعوک امنا و اسئلک مستأنسا لا خائفا و لا وجلا مدلّا علیک فیما قصدت فیه الیک
خدایا به راستى که عفو تو از گناهم و گذشتت از خطایم، و چشم پوشی ات از جرم و جنایت بسیار بزرگم که از روی خطا ویا به عمد انجام دادم (اینها) مرا به طمع انداخت تا از تو درخواست کنم چیزى را که از روى قدرت و رحمت خویش روزى من کردى و از نیرو و توان خویش بمن نمایاندى، و از اجابت دعایت بمن شناساندى، و همین سبب شد که من از روى اطمینان خاطر تو را بخوانم و با تو انس گرفته بدون ترس و واهمه از تو حاجت بخواهم، و تازه در مطلوب و مقصود خود با ناز و عشق بدرگاهت آیم،
ارزش توبه
در حدیثی از حضرت امام باقر(ع) می خوانیم: «ان الله تعالی اشد فرحا بتوبه عبده من رجل اضل راحلته و زاده فی لیله ظلما فوجدها؛ خداوند از توبه بنده اش بیش از کسی که مرکب و توشه خود را در بیابان در یک شب تاریک گم کرده و سپس آن را می یابد، شاد می گردد» (کافی 2 435 باب التوبة ….. ص : 43).در روایتی دیگر از آن حضرت آمده است: «التائب من الذنب کمن لاذنب له والمقیم علی الذنب و هو مستغفر منه کالمستهزء؛ کسی که از گناه توبه کند، همچون کسی است که اصلا گناه نکرده است و کسی که به گناه خود ادامه دهد در حالی که استغفار می کند مانند کسی است که مسخره می کند» (همان)
بادقت در این دوروایت به این نتیجه می رسیم که خدا توبه بنده اش را دوست دارد ، اما توبه ای که از روی صفا و اخلاص، باشد بنابراین اگر عفو و صفح خداوند شامل حال بنده گردد گناهان را می پوشاند آن را نادیده می گیرد و یا آن را پاک می کند.
معنای توبه
«توبه» در لغت به معناى رجوع است و حقیقت توبه همان پشیمانی و ندامت از گناه است که لازمه آن، تصمیم بر ترک گناه در آینده است و اگر گناه گذشته ،کاری بوده که قابل جبران است باید در صدد جبران برآید و به این ترتیب ارکان توبه را می توان در چهار چیز خلاصه کرد: 1. ندامت، 2. تصمیم بر ترک در آینده، 3. جبران گذشته، 4. استغفار و طلب بخشش و مغفرت از خداوند.
خداوند همه مؤمنان را دستور به توبه مى دهد: «و توبوا الى الله جمیعاً ایّها المؤمنون لعلّکم تُفلِحون؛ اى مؤمنان همگى به سوى خدا رجوع کنید تا رستگار شوید» حضرت سجاد(ع) در مناجات تایبین از مناجات های پانزده گانه (خمسه عشر) که در مفاتیح الجنان مرحوم شیخ عباس قمی نیز آمده است به پیشگاه خداوند چنین عرضه می دارد: خدایا! تو کسی هستی که دری به سوی عفوت بر روی بندگانت گشوده ای و نامش را توبه گذاشته ای و فرموده ای؛ بازگردید به سوی خدا و توبه خالص کنید. اکنون عذر کسانی که از ورود به این در، بعد از گشایش آن ، غافل شوند چیست؟
توبه ، باید حقیقی باشد یعنی توبه نصوح ؛ یعنی توبه و پشیمانی بدون برگشت به گناه.

راه توبه
اگر کسی احساس کند که واقعا از گذشته خود نادم و پشیمان گشته و راه خود را به سوی خداوند عوض کرده، باید بداند که اهل توبه واقعی است و اینچنین توبه ای هرگز رد نمی شود. وهمین ندامت، انشاالله کافی است که خداوند اورا ببخشد واونیز با دلی امیدوار به بخشایش ورحمت الهی ودور از گناهان، عبادت او را بیاورد ودر اعمال پیش رویش باتوکل واستعانت الهی، دیگر به سمت آن گناه نرود، البته باب توبه هیچگاه بسته نمی شود وخداوند آمرزنده ومهربان است.
حتی اگر گناه، مربوط به حقوق مردم باشد،باز هم، با جلب رضایت از ایشان ،امکان بخشش خداوند؛وجود داردو نباید هیچگاه از رحمت خداوندی ناامید شد. هر چند در حق الناس پیشگیری بهترین است.
پس در هیچ حالتی نباید از توبه و بخشش گناهان و رحمت الهی ناامید شد، چرا که گناه ناامیدی از خداوند حتی از قتل انسان نیز بزرگتر است. اگر انسان هر روز گناه کند و توبه خود را بشکند و باز واقعا پشیمان شود و توبه نماید، توبه او پذیرفتنی است و نباید از رحمت خداوند ناامید گردد.
انسانى که گاهى دچار گناه و خطا مى گردد و بعد پشیمان مى گردد و خود را ملامت و سرزنش مى کند، به مرحله اى رسیده که داراى نفس لوّامه و سرزنشگر شده است و یک پله از مرحله نفس اماره یعنى نفسى که به زشتى و بدى امر مى کند و از انجام آن ملول نمى گردد و بیمى ندارد، بالاتر آمده است و این فرد یک قدم به هدف نزدیک شده است و باید خدا را شاکر بود و از او خواست که توفیق رسیدن به مراحل بالاتر و هر چه بیشتر نزدیکتر شدن به خود را به ما عنایت کند.
باید توجه داشت که انسان با گناه از خدا رو گردانده است و غرق شدن در گناه باعث شده، بنده از رحمت و عنایت الهی محروم گردد. این محرومیت بر مشکلات و گرفتاری بنده افزوده است. برای اینکه بار دیگر این عنایت شامل حالش بشود باید بازگشت صورت بگیرد. بازگشت خدا به بنده این است که به عنایتش را شامل حال بنده گرداند و بازگشت بنده این است که دل خود را پذیرای رحمت گردانده و از گناه دست بشوید. بنابراین توبه به درگاه خدواند یک تعامل دو سویه با پروردگار است. با این حال نگرانی ای که در توبه وجود دارد، از طرف خداوند نیست؛ بلکه مشکل از جانب خود توبه کننده است! که آیا موفق می شود راه خود را به سوی خداوند تغییر دهد یا نه !
بزرگی می گفت: یا خودمان باید جلوی اشتباهمان را بگیریم یا اشتباه جلوی ما را خواهد گرفت این قانون هستی است. این همان گرفتاری پشت کردن به رحمت الهی است.
باید توجه داشت که فاصله گرفتن از بدى و گناه و نزدیک شدن به معنویات و قرب خداوند، امرى تدریجى است و محتاج صبر و حوصله فراوان است. این ویژگی آدمی است که دچار فراموشی و هوس می شود و از اهداف خود چشم می پوشد و شاید پس از چندین توبه نیز به گناه رو آورد ولی آنچه مهم است پس از متوجه شدن، یاد خدا کرده و در مسیر صحیح قرار بگیرد.