با سلام و ادب و سپاس از ارتباط و اعتماد شما
1.کسانی که فحاشی می کنند و یا هر گناه زبانی دیگری را انجام می دهند، در زمره جاهلینی هستند که در آیه شریفه 63 سوره مبارکه «فرقان» از ایشان یاد شده. در این آیه خداوند یکی از اوصاف مؤمنین و بندگان شایسته خود را چنین بیان می کند: « وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً » به توصیف آیه شریفه مؤمنین هنگامی که نادان ها ایشان را طرف خطاب قرار دهند با ملایمت و نرمی پاسخ می گویند. خداوند همواره در دستوراتی که برای افراد بشر ابلاغ نموده سعی در حفظ سلامت نظام اجتماعی آنها داشته و از این رو جواب جاهلین را ملایمت و نرمی می داند. (البته نه ملایمتی که اگر کسی در صورتت زد آن طرف صورتت را نیز به طرفش برگردان). از سویی دیگر با کنکاش در آثار و احوالات پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) می توان به روش صحیح در برخود اجتماعی با چنین افرادی دست یافت. پیامبر اکرم(ص) چه در زمانی که از قدرت ظاهری زیادی برخوردار نبودند (ایامی که در مکه سپری کردند) و چه زمانی که به ریاست حکومت جامعه دست یافتند (زمانی که در مدینه بودند) در مقابل برخوردهای تند و جسارت های زبانی اعراب با ملاطفت و نرمی برخورد کرده، ایشان را از آن طریق به راه راست هدایت می کردند. در زندگانی ائمه معصومین(ع) و بزرگان دینی نیز این روش استمرار داشت. شاید داستان مالک اشتر – سردار حکومت حضرت علی(ع) – را به خاطر داشته باشید که در مقابل توهینی که به وی شد به مسجد رفته برای وی طلب استغفار کردند . امام صادق ع در بخشی از نصایح خود به عنوان بصری می فرماید :
چنانچه کسی به تو گفت: اگر یکی بگویی ده تا می شنوی، در پاسخش بگو: اگر ده تا بگویی یکی هم نخواهی شنید. اگر کسی به تو ناسزا گفت، به او بگو: اگر آنچه می گویی راست باشد، از خداوند می خواهم که مرا بیامرزد و اگر دروغ باشد، از خداوند می خواهم که تو را بیامرزد. (سوم این که) اگر کسی به تو سخن زشتی گفت، تو او را نصیحت و ارشاد کن. به نظر می آید اگر شما این سخن امام صادق را نصب العین خود قرار دهید و به آنها عمل کنید هم از شر ناسزاگویان به تدریج خلاص خواهید شد و هم بر اعصاب خود تسلط خواهید یافت و با صبر و شکیبایی در مقابل اینگونه افراد چه بسا بتوانید رفتار آنها را نیز تغییر دهید. در هر حال اگر شما برای خودت شخصیت، کرامت و ارزش قائل باشید که هستید هیچگاه ناسزاگویی های این افراد را با ناسزاگویی پاسخ ندهید و سکوت در مقابل چنین افراد جاهلی بهترین شیوه برخورد است.
(لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 38/100106460)
2. در خیابان افراد زیادی را می بینیم که به خاطر کوچکترین بی احترامی و یا برخورد زننده از یک شخصی واکنش های خشن و بسیار خطر افرین از خود نشان می دهند و دنیا و اخرت خود را سر همین کار تباه می کنند و گرفتاری های بسیاری را برای خود فراهم می نمایند در صورتی که اگر به عکس العمل درست در این شرایط اگاهی داشته باشند با عمل به ان می توانند به خوبی مشکل به وجود امده را خنثی کنند بنابراین ما به عنوان یک فرد مسلمان و شهروند این جامعه بهتر است حکم قانون و عکس العمل مناسب را در هنگام قرار گرفتن در این موقعیت بدانیم .
هیچگاه فراموش نکنیم که در برابر بی احترامی و دشنام هایی که به صورت زبانی یا نوشتاری بیان می شود هر چقدر هم که زشت و توهین امیز باشند حق درگیر شدن و زدن ضربه ی فیزیکی به طرف را نداریم و حتی شرعا و قانونا حتی حق اقدام متقابل یعنی برگرداندن همان فحش هایی که به ما داده شده است را هم نداریم و تنها کاری که می توانیم و باید انجام دهید این است که در این مواقع با احترام و خونسردی طرف را نهی از منکر نماییم و اگر این امکان (نهی از منکر) وجود نداشت ان مکان را ترک نماییم تا جلوی پیش امدن حوادث ناگوار را گرفته باشیم .این واکنش کاملا عقلانی ، شرعی و قانونی است و قانون هم همین نظر را دارد و زدن ضربه ی فیزیکی به شخص یا انجام اقدام متقابل(برگرداندن دشنام ها)به خاطر دشنام گویی آن شخص مصونیت قانونی برای ما نمی اورد و هر دو طرف مجازات خواهند شد.
فراموش نکنید که ارزش انسانی شما هیچگاه با حرفهای دیگران بالا و پایین نمیشود , همینطور که اگر شخص برای شما چابلوسی و چرب زبانی کنند و از شما تعریف و تمجید غیر حقیقی و خلاف واقع کنند ارزش وجودی شما بالا نمیرود با دشنام گفتن دیگران هم ارزش انسانی و معنوی شما پایین نمی اید ,در تاریخ اشخاص زیادی بوده اند که به انسانهای با ارزشی مثل امامان ، پیامبران توهین های زشت کرده اند آیا ارزش امامان و پیامبران با این توهین ها و بی احترامی ها پایین امده؟
قطعا خیر و کاملا برعکس! ما الان با خواندن یا شنیدن زندگینامه انها و طرز برخوردشان با افراد دشنام دهنده به شخصیت بسیار بالای انها پی میبریم.بنابراین این باور غلط که شخصی با دشنام دادن شخصیت شما را خُرد کرد و پایین اورد را فراموش کنید.عکس العمل عقلانی و مورد تایید شرع اینست که در این مواقع با احترام و خونسردی طرف را نهی از منکر نمایید و اگر این امکان وجود نداشت ان مکان را ترک نمایید تا جلوی پیش امدن حوادث ناگوار را گرفته باشید.
3. نسبت حرامزاده بودن و یا فحش دادن از نظر حقوقی قابل پیگیری و شکایت است و نسبت دادن اموری مانند زنا و لواط و حرامزاده بودن شرعا موجب مجازاتی مانند حد شرعی بر تهمت زننده است و نیز فحش و ناسزا گفتن موجب ثبوت تعزیر است .
تهمت زنا و لواط و حرام زاده بودن در اصطلاح شرع قذف نام دارد و جرم و گناه و مستلزم کیفر است . به تعبیر دیگر اگرفردی فحش بدهد صرف فحش دادن ، تعزیر دارد و اگر فحش همراه با تهمتی باشد مثلا نسبت زنا یا لواط یا حرام زاده بودن باید حد قذف در حق او جاری شود.
البته نسبت حرام‌زادگى- و مانند آن- دادن به کسى، به جهت عدم صراحت در زنازاده بودن (زیرا ممکن است مراد، فرزند آمیزش حرام، همچون آمیزش با همسر در حال حیض یا روزه و یا احرام باشد) قذف به شمار نمى‌ رود و نسبت دهنده تنها تعزیر مى‌شود.
از برخى قدما یکسان بودن نسبت حرام‌زادگى با نسبت زنا زادگى نقل شده است. البته اگر قرینه‌اى دلالت کند که مراد گوینده از حرام‌زادگى زنازادگى است یا عرف آن را نسبت زنازادگی بداند،قذف به شمار مى‌ رود و حدّ آن بر نسبت دهنده جارى مى‌شود. [۱] [۲]پانویس
۱. ↑ جواهر الکلام، ج۴۱، ص۴۱۱.
۲. ↑ تحریر الوسیله، ج۲، ص۴۲۷۳.
4.