به گزارش سلامت نیوز غافل از آن‌که کودکان لوح‌های سفیدی هستند در دستان ما والدین و این ما هستیم که با رفتار و تربیت خود شخصیت آنها را شکل می‌دهیم، از این‌رو در برخورد با ناهنجاری‌های رفتاری کودکان اولین سوال باید این باشد که کجای رفتار ما اشتباه بوده که کودکمان از آن الگوبرداری کرده است؟
 

لوس کردن کودکان

تعداد کودکانی که به سبب تربیت غلط والدین آنچنان بدرفتار شده‌اند که خودخواهی و خودرایی را از همین سنین براحتی می‌توان در آنها دید، این روزها کم نیست.

در مهمانی‌ها و مجالس این دسته از کودکان راحت قابل شناسایی‌اند و این موضوع حتی والدینشان را نیز بسیار آزار می‌دهد اما لوس تربیت شدن کودکان پدیده‌ای است که معمولا در سنین بالاتر براحتی قابل رفع نیست و برخی اوقات این خصیصه تا سنین بالاتر نیز نمود پیدا می‌کند.

اساسا والدین باید از همان ابتدای کودکی با این خصیصه کودک خود مبارزه کنند تا اگر از کودکی رفتاری غلط از او سر زد، والدین با عکس‌العمل مناسب آن را به کودک بفهمانند و اشتباه بزرگ این است که از کنار آن بگذرند. بهانه‌گیری‌های بی‌مورد در کودک باید در اولین فرصت سرکوب شود و کودک باید این آموزش را ببیند که هر رفتار زشتی از طرف والدین نادیده گرفته نمی‌شود.
 

مقایسه کردن کودک با هم‌سن و سالان

این نکته را هرگز از یاد نبرید که کودکان به هیچ وجه از مقایسه کردن آنها با دیگر هم‌سن و سالانشان استقبال نمی‌کنند و برخی اوقات این موضوع می‌تواند بذر کینه‌های بزرگی را در ضمیر کودک بکارد. فرقی نمی‌کند شما کودکتان را با چه کسی مقایسه می‌کنید. در برخی اوقات حتی مقایسه وی با خواهر یا برادرش نیز همین پیامد را دارد. به واقع باید بپذیرید که کودک شما به خودی خود فردی مستقل است و باید از همین کودکی حس اعتماد به نفس را در وی ایجاد کرد، اما پدیده مقایسه کردن کودکان از جمله مهم‌ترین دلیل برای تخریب این حس سرنوشت‌ساز در کودک است. در کنار این موضوع، حسادت نیز از جمله دیگر پدیده‌های مقایسه کردن کودکان به شمار می‌رود. کودک شما بدون شک حس حسادت را نسبت به الگوی مورد نظر شما پیدا خواهد کرد و فرقی نمی‌کند که آن الگو برادر یا خواهرش باشد یا فرد دیگری.

آموزش دروغ مصلحتی

برخی خانواده‌ها در منزل همه‌روزه کلاس‌های فشرده آموزش دروغ مصلحتی برای کودکان خود برگزار می‌کنند بی‌آن‌که متوجه باشند کودکان همچون دوربینی تمامی رفتارهای درست و غلط شما را ضبط می‌کنند و دروغ‌های کوچک و بزرگ شما حال به هر دلیلی به دوستان، همکاران و… الگویی زشت و ناپسند برای کودکتان می‌شود و در نهایت او را فردی دروغگو بار می‌آورد.

دروغ را برای کودکتان به هر دلیلی عملی بسیار زشت و ناپسند جلوه دهید. قرار است به وی راستگویی را آموزش دهید، ازاین‌رو اگر کار زشتی را برای اولین بار انجام داده و به شما راستش را می‌گوید با چهره‌ای جدی اما نه عصبانی اولا او را به دلیل راستگویی‌اش تحسین کنید و سپس از او قول بگیرید که دیگر کار ناپسندش را تکرار نکند. در محیط منزل نیز به هر دلیل دروغ را ممنوع کنید و اصطلاحاتی همچون دروغ مصلحتی و… را از ادبیات خانه خود خارج کنید.
 

تنبیه و فریاد زدن ممنوع

فریاد زدن بر سر کودک به اندازه تنبیه بدنی و کتک زدن مخرب است و آسیب جدی بر شخصیت و اعتماد به نفس کودک می‌زند. این کار تاثیر آن چنانی نیز ندارد و حتی والدین نیز متوجه می‌شوند که داد زدن نتیجه معکوس می‌دهد و کودک توجه چندانی به آن نمی‌کند. کودکانی که در مقابل اشتباهات کوچک تنبیه می‌شوند دچار کمبود اعتماد به نفس می‌شوند و و با احساس گناه و سرزنش، رشد پیدا می‌کنند.

نحوه صحیح  برخورد با اشتباهات کودک

همان طور که گفته شد، اشتباه در کودکان یک امر عادی است و بدون اشتباه کردن، بزرگ نمی‌شوند و یاد نمی‌گیرند. برخورد با اشتباهات کودک، اصولی دارد که با رعایت آن ها می‌توان اشتباهات کودکان را به درستی تصحیح کرد و گامی بزرگ در جهت تربیت صحیح کودک برداشت.

این اصول عبارتند از:

داد نزدن

بهتر است که قدرت خود را از طریق تحکم صدایتان به کودک نشان دهید و از فریاد کشیدن خودداری کنید. چرا که فریاد کشیدن علاوه بر تاثیرات منفی باعث بی توجهی کودک نیز می‌شود. محکم و با قدرت صحبت کنید اما هرگز فریاد نکشید. همچنین در هنگام برخورد با اشتباه، بهتر است که خم شوید تا به قد کودک برسید. بالای سر کودک نایستید چرا که ترکیب بلندی قد و تحکم صدایتان برای او ترسناک است.
 

برخورد با کودک به اندازه اشتباهش

دقت داشته باشید که متناسب با اشتباه کودک به او پاسخ دهید. مثلا اگر اشتباه کودک این است که روی تخت می‌پرد، نیازی نیست که به سختی با او دعوا کنید. تنها یک تذکر کوچک برای این اشتباه کافی است. برخورد های بزرگ و جدی باعث می‌شود که کودک در مقابل آن ها مقاوم شود و زمانی که لازم است تا با جدیدت با او برخورد شود، فایده ای نداشته باشد.

تشکر از کودک

زمانی که کودک به حرف شما گوش می‌دهد و کار خود را متوقف می‌کند، از او تشکر کنید. به این صورت متوجه می‌شود که کار درست نیز به اندازه کار اشتباه پیامد دارد و از انجام ان لذت می‌برد. همچنین تشکر از کودک باعث افزایش اعتماد به نفس او می‌شود. مقاله ی انواع روش‌های مناسب برای تشویق کودکان را مطالعه کنید.
 

خودداری از هشدارهای متعدد

اگر کودک به حرف شما گوش نداد و کار خود را تکرار کرد، هشدار های خود را تکرار نکنید. چرا که بسیاری از کودکان دوست ندارند مورد امر و نهی واقع شود و پس از مدت کوتاهی از شنیدن هشدار، کار خود را متوقف می‌کنند. در صورتی که شما هشدار خود را ادامه دهید، کودک نیز از انجام کار خود دست نمی‌کشد و شما نیز لحظه به لحظه عصبی تر می‌شوید.
 

 پذیرفتن عذرخواهی کودک

زمانی که کودک پس از کار اشتباه خود از شما عذرخواهی کرد، عذرخواهی او را بپذیرید و موضوع را تمام کنید. ممکن است فکر کنید که با نبخشیدن، او را بیشتر تنبیه می‌کنید و باعث می‌شود که از کار اشتباه خود بیشتر عبرت بگیرد. اما این کار به غرور کودک لطمه می‌زد و به تدریج باعث فراری شدن کودک از عذرخواهی می‌شود و احساس می‌کند که عذرخواهی کردن هیچ فایده ای نخواهد داشت.
 

قبول اشتباهات کودک

توجه داشته باشید که به هیچ وجه اشتباهات کودک را بر گردن دیگران نیندازید. مثلا نگویید که “نه پسر من نبود و پسر همسایه این کار را انجام داد” ممکن است که شما به دلیل محافظت از کودک خود یا آرام کردن او از این عبارات استفاده کنید اما توجه داشته باشید که این برخورد باعث می‌شود کودک مسئولیت پذیر نشود و هیچ گاه نتواند مسئولیت کارهای خود را به عهده بگیرد.
 

سخن آخر

به طور معمول، والدین زمانی ناراحت و عصبی می‌شوند که احساس کنند کودک شان رفتار بی ادبانه ای انجام داده است و بی احترامی کرده است و یا زمانی که کاری مطابق با میل آن ها انجام نداده باشد. در این زمان ها باید با خود این طور فکر کنید که کودک شما هنوز رشد پیدا نکرده است و کارهایش از سر بی ادبی نیست و قصد ندارد که شما را خجالت زده کند. دلیل این کارها این است که مغزش به طور کافی رشد پیدا نکرده است. با این طور فکر کردن، می‌توانید انتظار خود را پایین بیاورید و کمتر عصبی شوید. همچنین کمک گرفتن از مشاوره کودک به شما کمک می‌کند که سبک های فرزند پروری را بیاموزید و نحوه تربیت بهتری را برای خود انتخاب کنید. خواندن مقاله آموزش پدر و مادر نیز اهمیت زیادی دارد.
 

20 جمله مخرب روان کودکان

1. تو خودخواهی.

در حالی که تمامی بچه‌ها هر از گاهی ممکن است خودخواهانه رفتار کنند؛ اما، گفتن این جمله که تو خودخواه هستی، می‌تواند باعث ایجاد ترومای روانی مادام‌العمر در آن‌ها شود. این مهم است که والدین رفتار شفافی داشته باشند و نشان دهند که از آن چه کودک انجام داده است، ناراحت شده‌اند. با این وجود نباید این حالت را به شخصیت او نسبت داد.
 

2. ای کاش هیچ وقت به دنیا نمی‌آمدی.

مهم نیست که چقدر از رفتارهای فرزندان خود ناامید شده‌اید، هرگز پذیرفتنی نیست که به آن‌ها بگویید آرزو دارید هرگز به دنیا نمی‌آمدند. این جمله مخرب روان کودکان، رنجی دائمی در آن‌ها به وجود می‌آورد. وقتی احساس ناامیدی می‌کنید به سادگی خود را از شرایط دور کنید تا ناراحتی شما فروکش کند و بتوانید با آرامش به رفتار او پاسخ دهید.
 

3. چرا نمی‌توانی بیشتر شبیه خواهر و برادرت باشی؟

رقابت خواهر و برادر بخش مهمی از فرآیند رشد در بسیاری از خانواده‌ها است. زمانی که والدین به طور فعال این موضوع را بین فرزندانشان ترویج می‌کنند، همیشه باعث آسیب می‌شوند. مقایسه کودک می‌تواند باعث ایجاد این باور در او شود که از درون خود به اندازه کافی خوب نیست و نقص دارد.
 

4. تو احمقی.

اگر نمی‌خواهید به طور دائمی به رابطه خود با فرزندانتان آسیب برسانید، هرگز به آن‌ها نگویید که احمق هستند. شما ممکن است در میان عصبانیتتان این جمله را بگویید؛ اما، آسیب آن سال‌ها طول خواهد کشید. چنین باوری می‌تواند عقاید اصلی کودک در مورد خود را در جهت منفی تغییر دهد.
 

5. تو مرد خانه هستی.

حتی اگر منظورتان این است که شوخی کنید، گفتن این حرف به فرزندتان یک فشار ناخواسته بر او وارد می‌کند. مخصوصا اگر که آن‌ها در حال حاضر با استرس یک شکاف خانوادگی روبرو باشند. این فشار بیش از حد به کودک باعث می‌شود او تلاش کند تا نقشی را که هنوز نمی‌تواند و همچنین نباید داشته باشد، بازی کند. چنین حالتی معادل با اضطراب درونی خواهد بود.
 

6. تا وقتی غذایت را تمام نکردی از دسر خبری نیست.

درست است که شما نمی‌خواهید بچه‌ها مواد غذایی را هدر دهند؛ اما بدانید که اجرای قانون «بشقاب تمیز» در خانه، می‌تواند از نظر استقلال و عادت‌های غذایی فرزندتان دارای پیامدهای منفی باشد. شما در واقع در حال ایجاد تهدید درک نشدن فرزندتان هستید و نیازهای او را نادیده می‌گیرید. در عوض می‌توانید به کودکان خود بگویید که اگر تصمیم بگیرند غذای خود را اول تمام کنند، می‌توانند انتخاب کنند که دسر بخورند.
 

7. عجله کن.

بیرون کشیدن هر روز بچه‌ها از خانه مخصوصا برای رفتن به مدرسه واقعا طاقت‌فرسا است. با این حال بدانید که گفتن عجله کن در واقع باعث ایجاد انگیزه در آن‌ها نخواهد شد. این عبارت استرس و اضطراب بیشتری را در کودکان ایجاد می‌کند. شما می‌توانید با خلق یک بازی به بچه‌های خود انگیزه دهید. به آن‌ها بگویید هر کدام سریع‌تر حاضر شد، می‌تواند جایزه مورد علاقه خود را دریافت کند.
 

8. با خودت چه کار کردی؟

با این که ممکن است شما طرفدار رنگ موی جدید یا حلقه بینی فرزند خود نباشید، زمانی که مکالمه خود را با این سوال متهم‌کننده شروع می‌کنید، ارتباطتان را خاموش کرده‌اید. فرزند شما احساس خواهد کرد که دائما در حال قضاوت شدن است و به اندازه کافی خوب نیست. کودکان به راحتی باور می‌کنند که اگر به اندازه کافی برای والدین خود خوب نباشند، به اندازه کافی برای دیگران نیز خوب نخواهند بود.
 

9. گریه نکن.

آیا تا به حال به شما گفته شده که گریه کردن خود را متوقف کنید؟ آیا این جمله تا به حال کمکی به شما کرده است؟ چنین عبارتی برای فرزندان شما گیج‌کننده خواهد بود. چنین رفتاری باعث می‌شود آن‌ها کمتر به سراغ شما بیایند و تنهایی با مشکلات خود مبارزه کنند.
 

10. بچه نباش.

بلوغ از تجربه ناشی می‌شود، نه از این که به بچه‌های خود بگویید که آن‌ها نابالغانه رفتار می‌کنند. بیان مواردی از این دست برای کودکان مضر است؛ زیرا، احساس آن‌ها را بی‌اعتبار می‌کند. ادامه این رفتار، به فرزندان شما می‌آموزد که احساسات واقعی‌شان اهمیتی ندارد و باید کنار گذاشته شود.
 

11. تو در کارت بهترین هستی.

اگر به فرزندان خود می‌گویید که آن‌ها در حال حاضر در کار خود بهترین هستند، در حال شکل دادن تصور غلطی هستید که باعث ایجاد تصویر اشتباه از واقعیت او می‌شود. این کار بدتر از این است که هرگز آن‌ها را ستایش نکنید! چنین فشاری به عنوان بهترین بودن برای برتری مداوم، یک عامل مهم در اضطراب کودکان است. همچنین می‌تواند منجر به ترس از عدم موفقیت، نگرانی از ناامید کردن شما و عدم تمایل به امتحان کردن چیزهای جدید شود.
 

12. تو مشکلی نداری.

گفتن این جمله مخرب روان کودکان که حال تو خوب است و مشکلی نداری درست زمانی که کسی صدمه دیده یا گریه می‌کند، اغلب به عنوان پاسخی ناخودآگاه تلقی می‌شود. با این حال، شما باید تمام تلاشتان را برای خودداری از بیان این عبارت به فرزندان خود انجام دهید. وقتی اتفاقی که برای آن‌ها رخ داده، به طور واقعی آن‌ها را به چالش می‌کشد، باید احساس آن‌ها را درک کنید. بچه‌ها برای شکل‌گیری شخصیتشان در زندگی به باور شدن، پذیرش، تفکر آزاد، بیان احساسات و اشتباه کردن نیاز دارند.
 

13. چرا نمی‌توانی هیچ کاری را درست انجام دهی؟

اگر چه این جمله در نگاه اول مانند یک سوال به نظر می‌رسد؛ اما باید بدانید که در واقع بیانی متهم‌کننده است. شما در حقیقت در حال تایید این موضوع هستید. والدینی که این جمله را به فرزندان جوان خود می‌گویند، نباید تعجب کنند که آن‌ها نتوانند کارهایشان را به درستی انجام دهند.
 

14. من حرفایت را باور نمی‌کنم.

اگر می‌خواهید فرزندانتان با شما احساس راحتی کنند و برای بیان مشکلاتشان به سراغتان بیایند، سعی کنید شروع به پذیرش و باور عقیده‌های آن‌ها کنید. بچه‌ها به سرعت یاد می‌گیرند که کارهایشان را از شما پنهان کنند. وقتی شما از این جمله استفاده کنید، بی‌اعتمادی را شروع کرده‌اید. اگر فرزند شما دروغ بگوید، به این معنی است که به شدت روابط شما آسیب‌پذیر خواهد شد. به جای متهم کردن آن‌ها از کودکان بخواهید جزئیات بیشتری درباره آن چه که اتفاق افتاده است، ارائه دهند. این روش می‌تواند به تقویت گفتگوی سازنده کمک کند.

15. هیچ چیزی برای ترسیدن وجود ندارد.

همه ما ترس و نگرانی‌های مخصوص به خود را داریم. گفتن این که تو نباید از چیزی بترسی، در حقیقت بیان یک تجربه بی‌اعتبار است. با این جمله شما نه تنها نگرانی‌های احساسی آن‌ها را برطرف نمی‌کنید؛ بلکه، این پیام را می‌فرستید که مشکلی وجود ندارد و این یعنی عدم صداقت!
 

16. تو تنبلی.

می‌توانید مطمئن باشید که تمامی بچه‌ها هر از گاهی برای انجام دادن کارهایشان تنبل می‌شوند. با این حال، گفتن این جمله به کودک، فقط باعث می‌شود احساس کند هیچ راهی برای تغییر وجود ندارد و از تلاش کردن ناامید شود. والدین هرگز نباید به فرزندانشان برچسب بزنند. این کار می‌تواند بر شکل دادن یک تصویر واقعی از هویت کودک توسط خودش، تاثیر منفی بگذارد.
 

17. باید به کسانی که ما می‌گوییم بغل یا بوس بدهی.

با این که ممکن است شما بخواهید فرزندانتان نسبت به دوستان یا اعضای خانواده رفتار محبت‌آمیزی داشته باشند؛ اما، تحت فشار قرار دادن آن‌ها هرگز درست نیست. مجبور کردن آن‌ها برای بغل کردن یا بوس دادن به دیگران ذاتا بی‌احترامی به مرزهای شخصی کودکان است. اصرار داشتن شما به رفتار فرزاندانتان مطابق با خواسته‌های دیگران در مورد حریم شخصی و نحوه ابراز محبت آن‌ها می‌تواند این مرزها را ضعیف کند. چنین حالتی بسیار خطرناک و دارای پیامدهای منفی در آینده کودک است.
 

18. تو باید خجالت بکشی.

کودک شما مجبور است هر از گاهی به خاطر اشتباهات و رفتارهای ناپسند خود احساس شرمندگی کند. با این حال نباید هرگز به آن‌ها بگویید که باید چنین احساسی داشته باشند. این رفتار بیانگر این است که احساسات شما از حس درونی ناراحتی فرزندتان مهم‌تر است.
 

19. من اگر جای تو بودم این کار را نمی‌کردم.

وادار کردن فرزندانتان به انتخابی که آن‌ها نمی‌خواهند، به ویژه با زبانی تهدیدآمیز، می‌تواند پیامدهای جدی در دراز مدت داشته باشد. وقتی این عبارت را بیان می‌کنید، به صورت غیرمستقیم به آن‌ها می‌گویید که به توانایی‌های تصمیم‌گیری آن‌ها ایمان ندارید. ادامه این روند باعث ضعف در قدرت تصمیم‌گیری کودکان می‌شود.
 

20. تو باید بهتر عمل می‌کردی.

این درست است که در بعضی از موارد کودک شما می‌تواند عملکرد بهتری داشته باشد؛ اما توجه داشته باشید گفتن این که تلاش‌های آن‌ها کافی نبوده است، می‌تواند باعث شود فرزندانتان احساس بدی در مورد توانایی‌های خود داشته باشند. ادامه این روند در طولانی مدت سبب بروز بحران هویت در افراد خواهد شد. خیلی بهتر است که به جای این جمله، عشق بی‌قید و شرط خود را به آن‌ها ابراز کنید تا بدانند که شما دوستشان دارید و از آن‌ها حمایت خواهید کرد. در غیر این صورت آن‌ها همیشه احساس ناکارآمدی خواهند داشت.

منبع: سایت سیمرغ
سایت حامی هنر زندگی
سایت دینو