رفلاکس معده چیست؟

ریفلاکس معده (در اصطلاح عامیانه رفلاکس) دومین بیماری گوارشی شایع است. این بیماری در میان مردم به نام ترش کردن معده شناخته می‌شود. رفلاکس معده زمانی اتفاق می‌افتد که محتویات معده (شیره معده حاوی اسید) به مری باز می‌گردد. رفلاکس معده معمولا باعث سوزش سینه می‌شود. این احساس از معده به داخل قفسه سینه یا گلو می‌رود که معمولا به عنوان سوزش سر دل شناخته شده است.

رفلاکس معده چگونه اتفاق می‌افتد؟

غذایی که می‌خوریم از طریق مری وارد معده می‌شود. هضم غذا در معده توسط اسید و شیره معده آغاز می‌شود. دیواره معده به دلیل پوشش مناسب، در مقابل تماس مداوم با اسید و شیره معده و اثرات مخرب آنها مقاوم است. بالعکس دیواره مری به دلیل نداشتن پوشش مناسب، دفاع مناسبی هم در برابر این عوامل ندارد. در حالت طبیعی دریچه‌ای به نام دریچه مری بین مری و معده قرار دارد که اجازه می‌دهد غذا از مری وارد معده شود. ولی از بازگشت غذا و شیره معده به مری جلوگیری می‌کند.

اگر دریچه مری وظیفه خود را به درستی انجام ندهد، یعنی به خوبی بسته نشود یا بی‌موقع باز شود، اسید و شیره معده به داخل مری بر می‌گردند. همان‌طور که قبلاً ذکر شد دیواره مری در برابر اسید و شیره معده آسیب‌پذیر است. بنابراین در شرایطی که دریچه مری کار خود را به درستی انجام ندهد؛ بازگشت اسید و شیره معده به داخل مری باعث آزردگی مری می‌شود.1

علائم و نشانه های ریفلاکس

احساس سوزش در قفسه سینه که اغلب در قسمت فوقانی شکم شروع شده و به گردن انتشار می‌یابد

بازگشت مواد ترش یا تلخ مزه به حلق و دهان، به ویژه در حالت درازکش

احساس درد درقفسه سینه

سرفه های طولانی

خونریزی

بلع دشوار

تشخیص ریفلاکس معده چگونه انجام می شود؟

در بیشتر موارد، توصیف علائم همه آن چیزی است که پزشک برای تشخیص ریفلاکس به آن نیاز دارد. با و جود این، در صورت شدید بودن علائم و یا عدم پاسخ به درمان، ممکن است آزمایش هایی از قبیل عکس برداری با اشعه X از مری و معده پس از بلع باریم یا آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی ضرورت یابد. برای اندازه گیری میزان اسید در بخش فوقانی و تحتانی مری، از یک آزمایش سرپایی اسید (PH) استفاده می‌شود.

درمان ریفلاکس معده

بدون توجه به شدت ریفلاکس، اولین قدم در کنترل آن ایجاد تغییر در برخی عادات زندگی است. در موارد خفیف، شاید تغییر در عادت ها همه آن چیزی باشد که برای درمان به آن نیازمندیم. در موارد شدیدتر بیماری، علاوه بر ایجاد تغییر در عادات زندگی، درمان دارویی هم توسط پزشک فوق تخصص گوارش تجویز خواهد شد.

برای کمک به تسکین علائم بیماری ریفلاکس می‌توانید از اقدامات زیر سود ببرید:

سیگار نکشید.

غذا را در وعده های کوچک تر میل کنید.

پس از صرف غدا دراز نکشید.

بلافاصله بعد از صرف غذا ورزش نکنید.

غذاهای چرب را کاهش دهید.

از غذاها و نوشیدنی های آزاردهنده پرهیز کنید.

وزن اضافه خود را کاهش دهید.

قسمت سر رختخواب خود را بالاتر آورید.

از پوشیدن لباس های تنگ اجتناب کنید.

زمانی را صرف آرامش بخشی کنید.

درمان دارویی ریفلاکس معده

در افراد مبتلا به علائم شدیدتر، داروها معمولا خط اصلی درمان هستند. داروهای مورد استفاده در درمان ریفلاکس عبارتند از:

داروهای ضد اسیدی

ضد اسیدها با خنثی کردن اسید معده موجب تسکین سریع و موقتی علائم می‌شوند. این داروها علائم را تخفیف می‌دهند اما نمی‌توانند بازگشت اسید را به کلی از بین ببرند.

بلوک کننده های اسید

این دارو به جای خنثی کردن اسید، ترشح آن را کاهش می‌دهد. مسدود کننده های اسید شامل سایمتیدین، رانیتیدین، فاموتیدین و نیزاتیدین هستند.

مهار کننده های پمپ پروتون

این گروه موثرترین داروها در پیشگیری از ترشح اسید و درمان ریفلاکس هستند. انواعی از این دسته دارویی عبارتند از: لانزوپرازول، امپرازول، رابه‌پرازول، پانتوپرازول و اسومپرازول. این داروها با مهار تولید اسید، با بافت مصدوم‌مری فرصت ترمیم می‌دهند.

جراحی

تنها ۵ درصد از بالغین مبتلا به ریفلاکس علی رغم مصرف دارو و ایجاد تغییر در نحوه زندگی باز هم علائم شدید یا عوارض تداوم می‌یابد. رایج ترین نوع جراحی در بیماری ریفلاکس، شیوه ای است به نام فوندوپلیکاسیون نیسن. برای انجام جراحی شما به پزشک متخصص جراحی عمومی ارجاع داده خواهید شد.2

افرادی که دچار رفلکس معده هستند باید از خوردن این مواد غذایی پرهیز کنند

قهوه، چای و نوشابه های کولا

این نوشیدنی ها حاوی کافئین یا تئین هستند، این ماده موجب سست شدن اسفنکتر مری و بالا آمدن اسیدها می شود. از سوی دیگر، ممکن است کافئین و تئین مخاط ریه را تحریک کنند و باعث التهاب ریه در بین کسانی که مبتلا به رفلاکس معده- مری هستند، بشود.

نوشیدنی های گازدار

از تمام نوشیدنی های گازدار باید اجتناب کرد زیرا این نوشیدنی ها احتمال نفخ را افزایش می دهند، نفخ نیز بر روی اسفنکتر مری تأثیر منفی دارد.
کافئین و تئین مخاط ریه را ممکن است تحریک کنند و باعث التهاب ریه در بین کسانی که مبتلا به رفلاکس معده – مری هستند، بشوند.

شیر

شیر ماده ای غذایی است که باید از آن پرهیز کرد، زیرا حاوی چربی، پروتئین و کلسیم است، سه عنصری که باعث تحریک و نهایتا تولید اسید معده می شوند.

شکلات شیری

شکلات شیری، همزمان هم حاوی چربی است و هم کافئین؛ بنابراین به عنوان عامل ایجاد سوزش معده شناخته می شود.

خوراکی های چرب و میوه ها

هر چه غذا چرب تر باشد، هضم آن مشکل تر و طولانی تر خواهد شد. در این حالت مواد غذایی مدت بیشتری در معده باقی می مانند، و این ماندن ترشح اسیدهای معده را افزایش می دهد.

مرکبات و آب مرکبات (پرتقال، لیمو ترش …)

به علت اسیدی بودن شان به شیره معده اضافه می شوند. از سوی دیگر، ویتامین C که در مرکبات وجود دارد، ترشح اسید معده را افزایش می دهد.

نعناع سبز و قرص نعناع

نعناع خاصیتی دارد که این خاصیت باعث سست شدن اسفنکتر مری می شود. این مورد در باره گوجه فرنگی هم صدق می کند.

ادویه ها و گیاهان معطر

در واقع، ادویه ها و گیاهان معطر استعداد تحریک بیشتر مخاط مری را دارند و احساس سوزش را تشدید می کنند.3

پی نوشت:
1.www.drdr.ir
2.www.darmankade.com
3.www.jadidtarin.com