تفاوت روى آوردن چهره مرگ به مؤمنان و کافران، نشانگر آن است که از دیدگاه معارف قرآنى و روایى، اعمال، افکار و اوصاف انسان نقش به سزایى در این مهم دارد؛ به صورتى که سعادت و شقاوت بشر از درون آن مى جوشد و در واقع آدمى، باید از خود و کرده هایش هراسان باشد. آموزه هاى دینى نیز با ارائه حقیقت مرگ و توصیف ابعاد آن، مى خواهد نگرش انسان را به خود تغییر دهد و آن را تصحیح کند؛ یعنى، به او یاد دهد که در عین زندگى در جهان مادى و کوشش براى برطرف ساختن نیازهاى خود، دلبستگى و وابستگى به آنها نداشته باشد. از این رو، ترس از مرگ در این چهارچوب، امرى ارزشى و مثبت خواهد بود.

پس هرکس طبیب خویش است و با نوع نگرش و عملکرد خود، مى تواند ترس از مرگ را- که بر اثر غفلت، تنگ نظرى و محدودنگرى به عالم مادى در او پدیدار شده است- به ترس از مرگى که راه را طولانى و رویارویى با خداوند متعال را سخت مى بیند، تبدیل سازد. ترس اول اگر بر جان آدمى سیطره یابد، زندگى دنیایى را بر آدمى تیره و تار مى سازد.

اما ترس دوم، موجب تقویت و تهذیب نفس شده و انسان را به انجام دادن اعمال نیک و صالح- که از دیدگاه شریعت اسلامى گستره اى بس بزرگ دارد- سوق مى دهد.

امام صادق علیه السلام مى فرماید: «همانا تو، طبیب نفس خویش قرار داده شده اى؛ براى تو درد و نشانه صحت و سلامتى بیان شده است و به دوا [و درمان ] راهنمایى شده اى. پس بنگر که چگونه در [اصلاح ] نفس خود قیام مى کنى» «1».

بر این اساس باید با تغییر نگرش خود و تصحیح اعمال، خود را از وحشتى که از مرگ داریم، نجات دهیم.

از کتاب پرسمان دانشجویی – فرجام شناسی