روز دحو الارض چیست؟ چه تشبیهی با ظهورامام مهدی علیه السلام دارد؟

منظور از دحوالارض یا گسترده شدن زمین شب و روز بیست و پنجم ماه ذیقعده و ابلتدا و شروع شسته شدن کوهها و دره های غیر قابل سکونت با باران‌های سیلابی نخستین و قابل سکونت و حیاتشدن کره تفتیده زمین است. باران‌های سیلابی مداوم باریدند، ارتفاعات زمین را شستند و دره‌ها را گستردند. اندک اندک زمین‌های مسطح و قابل استفاده برای زندگی انسان و کشاورزی به وجود آمد. مجموع این گسترده شدن، «دَحو الارض» نام‌گذاری می‌شود.در کتب معتبر دینی ادعیه و آداب و سننی برای شب و روز «دحوالارض» ضبط شده است. عبادت، نماز و دعا در این روز و روزه آن ثواب فراوانى دارد. دعاى این روز مشتمل بر مضامین عالى اخلاقى، اجتماعى، طلب رحمت، توفیق توبه و پیروزى اهل حق است. (1)؛ «دحوالارض» به معنى گستردن زمین، دَحو از جهت لغوى به معنى گستردن است و بعضى آن را به معنى پرتاب کردن و تکان دادن چیزى را از محل اصلیش نیز معنا کرده اند و چون این دو معنا لازم و ملزوم یکدیگرند به یک مطلب برمى گردد. بنابراین مراد از دحوالارض این است که در آغاز تمام سطح زمین را آب هاى حاصل از باران هاى سیلابى نخستین فرا گرفته بود. این آبها تدریجاً در گودال هاى زمین جاى گرفتند و خشکى ها از زیر آب سربرآوردند و روز به روز گسترده تر شدند تا به وضع فعلى درآمد، (2)؛ که به نظر برخى از مفسرین آیه شریفه «وَ اَلْأَرْضَ بَعْدَ ذلِکَ دَحاها؛ زمین را بعد از آن گسترش داد» را اشاره اى به همین گسترده شدن زمین دانسته اند. (3)؛ چنین نظری نیز تاکنون با علوم تجربی مورد نقض واقع نشده است. به هر حال تعیین یک روز خاص مى تواند به عنوان زادروز یا آغاز دوره اى باشد که زمین از وضع پیشین خود متحول گشته (4)؛ سطح آن را مواد خاکى و عناصر اولیه پوشانده و آماده براى ظهور گیاهان و حیوانات گشته است. مفاتیح الجنان در باب اعمال ماه ذیقعده روایتى از حسن بن على وشّا نقل نموده: شب بیست و پنجم ماه ذیقعده با پدرم در خدمت امام رضا علیه السلام شام خوردیم. آن حضرت فرمودند: امشب حضرت ابراهیم و حضرت عیسى علیهم السلام متولد شده اند و زمین از زیر کعبه پهن شده است. هر که روزش را روزه بدارد چنان است که شصت ماه را روزه داشته است . عبارت ام القری برای مکه و مادر بودن برای شهرها را احتمال داده اند به این دلیل باشد. خواندن ادعیه ویژه اینروز مورد تاکید است. در یکی از این ادعیه، ارتباط با واقعه ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف مطرح است. این دعا توصیفاتی از بحث مهدویت و گسترش آنچه از مسجدالحرام و مکه صورت می گیرد، مورد اشاره است. شباهت میان روز دحوالارض و گسترش عدل جهانی توسط حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را بسان گسترش زمین از زیر کعبه در جهان ماده دانسته اند و دحو الارض واقعی را گسترش معنویت، عدالت و امنیت روی زمین با وقوع ظهورحضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف است. اگر دحوالارض به عنوان گسترش خاکی این اتفاق است، اتفاق بزرگ زمانی رخ می دهد که از کنار مکه معنویت، بندگی، عدالت و نورانیت به سراسر زمین گسترش پیدا می کند و ظهور حجت خدا اتفاق می افتد.
این تمثیل می تواند کنایه ای باشد از اینکه همانطور که کعبه نخستین جایی بود که آشکار شده و سرآغاز گسترش زمین شد، روز ظهور سرآغازی بر حرکت امام عصر علیه السلام است.

ــــــ
(1). تفسیر پرتوى از قرآن، تفسیر جزء سى ام، سوره نازعات، ذیل آیه 30.
(2). تفسیر نمونه، ج 26، ص 100.
(3). سوره مبارگه النازعات/ آیه شریفه 30.
(4). پس از گذشت دوران هایى که زمین کره مشتعلى بوده، رفته رفته سرد شد و تغییرات داشت.
.