بعد از مرگ ملک عبدالله، زمامداران آل سعود به گونه ای افراطی در داخل و خارج به سیاست های سخت افزاری برای پیشبرد اهداف شان روی آورده اند، امری که ممکن است در آینده ای نه چندان طولانی و با توجه به مشکلاتی که عربستان با آن روبه رو است حتی به بهای از دست دادن تاج و تخت منجر بشود.

به گزارش الف، در حال حاضر عربستان سعودی با چالش های داخلی و خارجی فراوانی مواجه است که می تواند آینده آل سعود را با تهدیدهایی فراوانی مواجه کند. این مشکلات حتی می توانند بقای این پادشاهی را به خطر بیندازند؛ چرا که عربستان فاقد مولفه ها و قابلیت های یک قدرت حتی در سطح منطقه ای است و صرفاً با اتکا به پول نفت در پی ایفای نقشی بالاتر از توانایی های خود است. درباره این چالش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

در عرصه خارجی دخالت در سوریه، بحرین و مهمتر از همه جنگ یمن که به بحرانی فرسایشی برای ریاض تبدیل شده می تواند به نارضایتی ها و فرسایش بیش از پیش قدرت عربستان کمک کند.

اما مهمترین عامل مهم که به نظر می رسد ذهن مقامات ریاض را به شدت آشفته کرده توافق ایران با کشورهای گروه ۱+۵ و برداشتن تحریم ها است؛ چرا که عربستان از دیرباز تهران را به عنوان رقیب منطقه ای خود تعریف کرده است. به همین دلیل عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، دیروز پس از نشست با جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، در مصاحبه با اسکای نیوز تاکید کرد کشورش حق دارد به گونه ای شدیدتر در بخش هایی از خاورمیانه مداخله کند. الجبیر با هشدار در مورد پایان یافتن تحریم ها گفت آزاد شدن میلیاردها دلار ثروت مسدود شده ایران باید برای هر کسی نگران کننده باشد.

در عرصه داخلی نیز بدلیل تبعیض های گسترده و اعدام شیخ نمر، شاهد اوج گیری تحرک ها و مخالفت های مردم مناطق جنوب شرق عربستان با سیاست های خاندان آل سعود هستیم. همچنین کاهش قیمت نفت و افزایش هزینه های اقتصادی موجب ایجاد مشکلاتی برای مردم عربستان که کمتر عادت به تحمل سختی دارند شده است.

همزمان با این اتفاقات، شاهد افزایش تنش ها و جنگ شاهزادگان برای صعود در سلسله مراتب سیستم پادشاهی عربستان هستیم. البته این درگیری ها از فردای مرگ ملک عبدالله،پادشاه قبلی و روی کارآمدن ملک سلمان اتفاق افتاد. در آن موقع مقرن بن عبدالعزیز به عنوان ولیعهد و متعب بن عبدالله فرزند پادشاه سابق به حاشیه رانده شدند. پادشاه جدید نیز برخلاف سنت، محمد بن نایف را به عنوان ولیعهد و محمد بن سلمان را به عنوان وزیر دفاع و جانشین ولیعهد برگزید.

این در حالی است که که روزنامه ایندیپندنت اخیرا در گزارشی نوشت که پادشاه ۷۹ ساله عربستان دچار بیماری زوال عقل شده و قادر به تمرکز بیش از چند ساعت در روز نیست و عملاً محمد بن سلمان قدرت واقعی را در عربستان در دست دارد. این روزنامه در ادامه افزوده است: قدرت محمد بن سلمان در چند ماه نخست حکومت پدرش به شدت افزایش یافت و ضمن به دست آوردن وزارت دفاع، مدیریت شرکت نفتی آرامکو و نهاد جدید تأسیس اما قدرتمند شورای امور اقتصادی و توسعه عربستان و نیز صندوق سرمایه گذاری عمومی این کشور را بر عهده گرفت.

ایندیپندنت عنوان کرده است محمد بن سلمان اگرچه به عنوان معاون ولیعهد عربستان نام برده می شود اما موقعیتش از رقیبش محمد بن نایف ولیعهد و وزیر کشور عربستان، به دلیل توانایی اش در جذب درباریان، بهتر است. به همین دلیل است که ظاهراً ملک سلمان تصمیم دارد تا محمد بن نایف را از ولیعهدی برکنار و زمینه را برای پادشاهی فرزندش فراهم کند.

در این راستا اندیشکده امور خلیج فارس واشنگتن در گزارشی آورده است: ملک سلمان به برادرانش اطلاع داده است که ثبات عربستان نیاز به تغییر جانشینی تاج و تخت به‌طور عمودی ــ یعنی از پدر به پسران ــ و درنتیجه انتقال قدرت به فرزندش محمد دارد.

این گزارش همچنین استناد کرده است که محمد بن نایف فرزند پسر ندارد در حالی که محمد بن سلمان دو پسر دارد. این گزارش در پایان تاکید کرد، ملک سلمان درصدد کناره‌گیری از تاج و تخت به‌نفع فرزندش است تا اینکه در زمان زنده بودنش تضمین کند که فرزندانش به حاشیه نروند و از قدرت اخراج نشوند، آن طور که درباره فرزندان شاهان سابق سعودی صورت گرفت.

فارغ از این که در آینده جانشین ملک سلمان چه فردی باشد، نکته مهم این است که زمامداران جدید آل سعود در طول یک سالی که از حکومت شان می گذرد به گونه ای افراطی در داخل و خارج به سیاست های سخت افزاری برای پیشبرد اهداف شان روی آورده اند، امری که تا کنون مشکلات و چالش های زیادی را برای آنها بوجود آورده و در صورت ادامه ممکن است حتی به بهای از دست دادن تاج و تخت منجر بشود.