ظلم و جنایت و درنده خویى در انسان، معلول قساوت قلب و سنگدلى است. عوامل فراوانى در قساوت و سختى دل نقش دارند، ولى در این میان خوردن غذاى حرام و هر نوع حرام خوارى داراى تأثیر عمیقى است. مردن دل و محجوب شدن فطرت پاک الهى و عدم گرایش به حق و عناد و دشمنى با خداوند و اولیاى او، از ثمره هاى حرامخوارى است. عبادت در دین اسلام چنان معناى گسترده اى دارد که پرهیز از خوردن غذاى حرام و پاکدامنى از بزرگترین عبادات شمرده شده است و در مقابل حرام خوارى از گناهان بزرگ و ویرانگر است. حضرت باقر(ع) در حدیثى مى فرماید: «ما عبادة افضل عند الله من عفة بطن و فرج»؛ «در نزد خداوند عبادتى بالاتر از نگه داشتن شکم و پاکدامنى نیست».(وسائل الشیعة، ج 11، ص 197، باب 22). عامل دیگرى که خود از آثار حرام خوارى است، از دست دادن حس تشخیص و از کار افتادن ابزار شناخت و عدم درک واقعیت ها است که در قرآن کریم و سخنان معصومین(ع) از آن به «مهر خوردن بر دل »تعبیر شده و اصرار بر باطل و لجاجت در برابر حق و بیداد گرى و کفر و ستم را به دنبال دارد. امام حسین(ع) در روز عاشورا، – در میان لشکرى که او را چون نگینى در بر گرفته بودند – ضمن خطبه اى، بر این دو عامل مهم انگشت گذاشته و مى فرماید: «فمن اطاعنى کان من المرشدین و من عصانى کان من المهلکین کلکم عاص المرى غیر مستمع قولى، فقد ملئت بطونکم من الحرام و طبع على قلوبکم»؛ «هرکس از من اطاعت کند از رشد یافتگان و هر کس با من مخالفت کند از نابود شدگان است؛ ولى همه شما با من مخالفت مى کنید و به سخن من گوش نمى دهید؛ زیرا شکم هاى شما از حرام انباشته شده و بر دل هاى شما مهر زده شده است، واى بر شما! چرا ساکت نمى شوید؟چرا گوش نمى دهید؟»بحارالانوار، ج 45، ص 8.
سومین عامل که در واقع اصلى ترین آنها و ریشه همه انحرافات بشر است، «فراموشى یاد حق» و «غفلت از خداوند» است. یاد خداوند سرچشمه هر سعادت و کمال و برکت است. انسان هنگامى که به یاد خدا است، چون قطره اى است که به اقیانوس عظمت و کمال و زیبایى پیوسته است. از حصار تنگ وجود خود خارج گشته و در فضاى بى انتهاى نور و صفا به پرواز درمى آید. در حال «غفلت از یاد خداوند»، انسان حالت برکه راکدى دارد که از زلال چشمه حیات جدا افتاده و در معرض گندیدن و فساد است!
جانى که از یاد حق خالى است، بهترین چراگاه شیطان و میدان تاخت و تاز اعوان و انصار او است. بذر گناه و عصیان در زمین چنین دلى راحت و به سرعت جوانه مى زند و پس از چندى انسان اسیر دام شیطان مى گردد و داخل در حزب او مى شود.
امام حسین(ع) در خطبه اى رو در روى انبوه دشمن و خطاب به آنها فرمود: «لقداستحوذ علیکم الشیطان فأنساکم ذکر الله العظیم»؛ «بى شک شیطان بر شما مسلط شده و ذکر خداوند بزرگ را از یادتان برده است».بحارالانوار، ج 45، ص 5. این سخن امام(ع) مضمون کلام الهى است که مى فرماید: «شیطان سخت بر آنها احاطه نموده پس ذکر خدا را از یادشان برده است. آنان حزب شیطان هستند، آگاه باشید که حزب شیطان همان زیانکاران مى باشند».مجادله(58): آیه 19.

سخن امام حسین(ع) از وراى قرون و اعصار پیامى براى همه انسان ها است که کلید گنج سعادت حقیقى و تنها سپر در برابر شمشیر تیز انحرافات و کج روى ها و گناهانى که زمینه ساز هر نوع جنایت و فساد است، یاد خدا و توجّه دایم به او است.