جواب اجمالی : درباره تاریخ و زمان دقیق یتیم بودن و یتیم شدن پیامبر(ص) اختلاف است . به عبارت دیگر در باره زمان مرگ عبدالله پدر پیامبر(ص) اسلام ،اختلاف است ، قبل از ولادت پیامبر(ص)، پس از ولادت ، در چند ماهگی پیامبر(ص) تا چند سالگی پیامبر(ص) .
توضیح بیشتر :
اولا درباره وفات عبدالله بن عبدالمطلب پدر بزرگوار رسول گرامی اسلام(ص) دو نقل وجود دارد:
۱. یک قول آن است که عبدالله بن عبدالمطلب قبل از اینکه فرزند بزرگوارش حضرت محمد (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) به دنیا بیاید، در شهر یثرب(مدینه) از دنیا رفت )بیهقی، دلائل النبوه، ج۱، ص۸۸؛ تاریخ طبری، ج 1، ص 579) و در همان جا او را دفن کردند. ابن اثیر در کتاب «اسد الغابة» این قول را ثابتتر و محکمتر میداند. (اسد الغابه فی معرفه الصحابه، ج۱، ص۱۳-۱۴.)
۲. نقل دیگری میگوید که حضرت محمد (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) متولد شده بود که عبدالله از دنیا رفت(الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، ج۱، ص۳۳-۳۴.) بعضی از منابع وفات عبدالله را ۲ ماه پس از ولادت دانستهاند؛ این قول در روایتی از امام صادق (علیهالسّلام) روایت شده و مرحوم کلینی هم آنرا اختیار فرموده است.( کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۴۳۹.) برخی دیگر وفات عبدالله را ۷ ماه پس از ولادت نقل کردهاند؛ (ابن هشام حمیری، عبدالملک بن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۱۵۸.) و برخی هم از وفات عبدالله، یک سال پس از ولادت خبر دادهاند. (ابن سعد بغدادی، محمد بن سعد، طبقات الکبری، ج۱، ص۸۰. ) اما آنچه مسلم است این است که پدر گرامی پیامبر تا یکسالگی پیامبر از دنیا رفته است.
ثانیا: برفرض که قول دوم را قبول کنیم با مراجعه به معنای یتیم متوجه میشویم که «یتیم» در اصل به معنای تنها و منفرد است و از یتم، یتیم، یتما و یتما میباشد و در افراد انسان، به انقطاع و جدایی کودک از پدر یا از دست دادن او قبل از سن بلوغ اطلاق میشود.( راغب أصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۵۵۰.؛دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، ص۱۳۷.)
بنابر این آن حضرت در هر صورت یتیم بوده است.
منابع جهت مطالعه بیشتر :
فروغ ابدیت – جعفر سبحانی
الصحیح من سیره النبی الاعظم – جعفر مرتضی عاملی
توضیح بیشتر :
اولا درباره وفات عبدالله بن عبدالمطلب پدر بزرگوار رسول گرامی اسلام(ص) دو نقل وجود دارد:
۱. یک قول آن است که عبدالله بن عبدالمطلب قبل از اینکه فرزند بزرگوارش حضرت محمد (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) به دنیا بیاید، در شهر یثرب(مدینه) از دنیا رفت )بیهقی، دلائل النبوه، ج۱، ص۸۸؛ تاریخ طبری، ج 1، ص 579) و در همان جا او را دفن کردند. ابن اثیر در کتاب «اسد الغابة» این قول را ثابتتر و محکمتر میداند. (اسد الغابه فی معرفه الصحابه، ج۱، ص۱۳-۱۴.)
۲. نقل دیگری میگوید که حضرت محمد (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) متولد شده بود که عبدالله از دنیا رفت(الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، ج۱، ص۳۳-۳۴.) بعضی از منابع وفات عبدالله را ۲ ماه پس از ولادت دانستهاند؛ این قول در روایتی از امام صادق (علیهالسّلام) روایت شده و مرحوم کلینی هم آنرا اختیار فرموده است.( کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۴۳۹.) برخی دیگر وفات عبدالله را ۷ ماه پس از ولادت نقل کردهاند؛ (ابن هشام حمیری، عبدالملک بن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۱۵۸.) و برخی هم از وفات عبدالله، یک سال پس از ولادت خبر دادهاند. (ابن سعد بغدادی، محمد بن سعد، طبقات الکبری، ج۱، ص۸۰. ) اما آنچه مسلم است این است که پدر گرامی پیامبر تا یکسالگی پیامبر از دنیا رفته است.
ثانیا: برفرض که قول دوم را قبول کنیم با مراجعه به معنای یتیم متوجه میشویم که «یتیم» در اصل به معنای تنها و منفرد است و از یتم، یتیم، یتما و یتما میباشد و در افراد انسان، به انقطاع و جدایی کودک از پدر یا از دست دادن او قبل از سن بلوغ اطلاق میشود.( راغب أصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۵۵۰.؛دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، ص۱۳۷.)
بنابر این آن حضرت در هر صورت یتیم بوده است.
منابع جهت مطالعه بیشتر :
فروغ ابدیت – جعفر سبحانی
الصحیح من سیره النبی الاعظم – جعفر مرتضی عاملی