بحث سخت گیری امام زمان فقط در مورد کارگزان حکومتی مطرح شده است. امام مهدی (ع) با اقامه عدل و حق، به محرومیت و ظلم خاتمه می‌دهد و برای آنکه ذره‌ای ستم از جانب دولت و کارگزاران نظام او بر کسی نشود و حقی ضایع نگردد، با مسئولان و کارگزاران حکومتی خود سخت می‌گیرد. دولت او عدالت محض برقرار است، پس هیچ‌گونه لغزش و فساد و انحراف در نظام اداری آن حضرت وجود ندارد و سخت‌گیری آن حضرت با مسئولان و کارگزارانش به همین سبب است؛ لذا در روایات آمده است:«المهدی جواد بالمال رحیم بالمساکین شدید علی العمال » ؛ « مهدی (ع) نسبت به مال و دارایی بخشنده است و نسبت به مسئولان و کارگزاران دولت خویش بسیار سخت‌گیر و نسبت به ناتوانان و مستضعفان بسیار دل‌رحم و مهربان است» ( منتخب الاثر، ص ۳۱۱). لذا در روایتی آمده است: امام مهدی (ع) به تمام کارگزارانش دستور می‌دهد که عدل و احسان را شیوه خود سازند ؛ و آن حضرت دقیقاً فرمان خدا را اجرا می‌کند و با کسی حساب خویشاوندی ندارد.( همان به نقل از الملاحم و الفتن، ص ۱۰۸) . خلاصه آنکه سیرت مدیریتی حضرت با مسئولان جامعه‌اش این است که اگر آنها خطا کنند حضرت از خطای آنها چشم‌پوشی نمی‌کند»؛ اما در مورد عموم مردم با مهر و رافت برخورد می کنند و مهربانی امام عصر ارواحنا فداه نیز آنچنان وسیع و گسترده است که در عصر ظهور، آن حضرت نه تنها در میان دوستان و شیعیان خاصّ بلکه در سراسر عالم، بساط رأفت و مهربانی را میان تمامی مردمان عصر ظهور می گسترانند. علاّمه مجلسی نقل کرده است که خداوند انوار آل محمّد صلوات اللَّه علیهم اجمعین را به حضرت آدم نشان داد و به او فرمود: اینان وسیله تو و وسیله هر فرد سعادتمند از آفریدگان من هستند. آنگاه حضرت آدم نگاه کرد: فإذاً بشبح فی آخرهم، یزهر فی ذلک الصفیح؛ کما یزهر کوکب الصبح لأهل الدنیا. فقال اللَّه تبارک وتعالی: وبعبدی هذا السعید أفک عن عبادی الأغلال، وأضع عنهم الاصار، وأملأ أرضی به حنّاناً ورأفة وعدلاً؛ کما ملئت من قبله قسوة وشقوة وجوراً. (بحاار الأنوار: 312/21 و 312/26) ؛ حضرت (امام زمان ارواحنا فداه) را در آخرین نفر از چهارده معصوم علیهم السلام شبحی از نور دید که در آن پهنه می درخشید؛ همانگونه که ستاره صبح بر اهل دنیا می درخشد.آنگاه خداوند تبارک و تعالی (به حضرت آدم) فرمود: به وسیله این شخص سعادتمند، غل و زنجیر از بندگانم می گشایم و سختی ها را از آنان بر می دارم، و سراسر زمینم را به وسیله او پر از شفقت و مهربانی و عدالت می نمایم؛ همان گونه که قبل از او از قساوت و شقاوت و ستم پر شده باشد.
بنابراین همان گونه که خداوند فرموده است در عصر ظهور مهربانی و رأفت خداوند به وسیله حضرت بقیة اللَّه الأعظم ارواحنا فداه در سراسر جهان حکمفرما وستم ها و شقاوت هایی که در عصر غیبت، جهان را فرا گرفته است ریشه کن خواهد شد. ما باید با دعا برای تعجیل ظهور امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه که مظهر رأفت و مهربانی خداوند در سراسر عالم هستند، به این وظیفه مهمّ و حیاتی خود عمل نماییم تا انشاء اللَّه با حضور در دولت کریمه آن حضرت، نظاره گر رأفت و مهربانی آن بزرگوار در سراسر جهان باشیم.
در این رابطه می توانیم به طور خاص رفتار و برخورد امام زمان نسبت به مردم را در روایات چنین بیان کنیم:
1. سیرت دینی
حضرت مهدی در برابر جلال خداوند بسیار خاشع و فروتن است. هم چون عقاب، بال خویش فرو می‌گشاید، سر به زیر می‌اندازد و از اوج آسمان فرو می‌آید. بدین‌سان، خدا و عظمت خدا در وجودش متجلی بوده، و همه هستی او را در خود فرو برده است. المهدی الموعود، ج۱، ص۲۸۰
2. سیرت خلقی
حضرت مهدی صاحب حشمت، سکینه و وقار است، جامه‌هایی درشتناک و خشن می‌پوشد، نان جو می‌خورد و علم و حلم او از همه مردمان بیشتر است، هم نام پیامبر صلوات‌الله‌علیه است و خَلق و خُلق محمدی دارد. در جهان با مشعل فروزان هدایت، سیر کرده و مانند صالحان زیست می‌کند. المهدی الموعود، ج۱، ص۲۸1
3. سیرت عملی
حضرت مهدی بخشنده است، به‌ گونه‌ای که بی‌دریغ، اموال به این و آن می‌دهد. با عمال و کارگزاران و مأموران دولت خویش بسیار سخت گیر و با ناتوانان و مستمندان، بسیار دل رحم و مهربان است. در رفتار، چنان است که گویی با دست خود، کره و عسل به دهان مسکینان می‌گذارد.
با آمدنش کینه از دل‌ها می‌رود و همه جا را آسایش و امنیت فرا می‌گیرد. و «می‌نهد میزان عدل را در بین مردم، پس احدی به احدی ظلم نکند». بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۲۲.
4. سیرت انقلابی
حضرت مهدی حق هر حق‌داری را باز پس گرفته و به او می‌دهد، حتی اگر حق، زیر دندان انسان متجاوز و غاصب باشد از آن بیرون کشیده و به صاحب حق باز می‌گرداند.
در راه اجرای حکم خدا و استقرار دین خدا، به سخن کسی گوش نداده و نکوهش احدی را نمی‌شنود. بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۵۴
5. سیرت سیاسی
به‌هنگام حکومت مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف، حکومت جبّاران و مستکبران و نفوذ سیاسی منافقان و خائنان نابود شده، شهر مکه، قبله مسلمین و مرکز حرکت انقلابی حضرت مهدی می‌شود. نخستین افراد با قیام او در مکه گرد هم آمده، به‌اومی‌پیوندند. المهدی الموعود، ج۱، ص۲۵۲.
6. سیرت تربیتی
در آن روزگار، قدرت عقلی توده‌ها تمرکز یافته و مهدی به تأیید الهی، مردمان را به کمال می‌رساند و در همگان فرزانگی پدید می‌آورد.
چون مهدی قیام کند زمینی نمی‌ماند، مگر این که در آن‌جا گلبانگ محمدیِ: أشْهَدُ أنْ لاإلهَ‌إلّااللّه وَ أشهدُ أنَّ محمداً رسولُ الله، بلند می‌شود. بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۴۰
7. سیرت اجتماعی
عدالت مهدی چنان است که در حکومت او بر هیچ کس و هیچ چیز، هیچ‌گونه ستمی روا داشته نمی‌شود. نخستین نشانه عدل او سخنان سخنگویان حکومت اوست که در مکه فریاد می‌زنند: «هر کس نماز فریضه خویش را در کنار حجر الاسود و محل طواف خوانده است و اکنون می‌خواهد نماز نافله بخواند، به کناری رود، تا حق کسی پایمال نگردد و هر کس می‌خواهد نماز فریضه بخواند بیاید و بخواند.» اصول کافی، ج۴، ص۴۲۷.
هیچ جای زمین باقی نمی‌ماند، مگر آن‌که از برکت عدل و احسان او فیض می‌برد و زنده می‌شود، حتی جانوران و گیاهان نیز از این برکت و عدالت بهره‌مند می‌شوند. و «عدالت او درون خانه‌ها خواهد رفت مانند این که سرما و گرما داخل آن می‌شود.» بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۶۲.
8. سیرت اصلاحی
حضرت مهدی فریادرسی است که از جانب خداوند آمده تا به فریاد مردم برسد. در روزگار او، همگان در رفاه و آسایش به نعمتی بی‌مانند دست می‌یابند، حتی چهارپایان نیز فراوان شده و با دیگر جانوران با خوشی و آسودگی زندگی می‌کنند، گیاهان بسیار می‌رویند و آب نهرها فراوان شده و گنج‌ها، دفینه‌ها و دیگر معادن زمین استخراج می‌شود.
آتش فتنه‌ها و آشوب‌ها خاموش شده و جنگ و شبیخون و غارتگری از میان می‌رود. در جهان ویرانه‌ای باقی نمی‌ماند، مگر آن که مهدی آن‌جا را آباد می‌سازد. المهدی الموعود، ج۱، ص۲۶۴.
9. سیرت قضایی
در حکومت مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف احکام و قضاوت‌ها کاملاً عادلانه بوده و سرسوزنی ظلم و بیداد به کسی نشده و هیچ رنج و محنتی بر دلی نمی‌نشیند. حضرت مهدی بر طبق احکام خالص دینی (بدون توجه به آرا و افکار دیگران) حکم و حکومت می‌کند، میزان عدل را در میان مردم می‌نهد و بدین‌گونه، هیچ کس نمی‌تواند به دیگری ستم کند.
شیخ مفید می‌گوید: چون قائم آل محمد قیام کند، مانند حضرت داود علیه‌السلام بر حسب باطن، بی‌هیچ نیازی به شاهد، حکم و قضاوت می‌کند، خداوند حکم را به او الهام کرده و او بر طبق الهام الهی حکم می‌راند. حضرت مهدی نقشه‌های پنهان هر گروه را می‌داند و به آن‌ها می‌گوید: مهدی دوست و دشمن خود را با نگاه می‌شناسد. الارشاد، ج۲، ص۳۳۱.