سلام خسته نباشید . ببخشید بنده هروقت علاقه دارم به سمت کارهای عبادی بروم مثلا قران بخوانم یا نماز مستحبی و …. احساس خسته گی میکنم البته خستگی جسمی نیست بلکه خستگی روحی هس که باعث میشه اون کار عبادی رو انجام ندهم به نظر شما علت و درمانش چیه؟ تشکر .خواهشاپاس کاربردی بهم بدهیدخیلی وقته اینجور شدم احساس سنگینی و خستگی روحی دارم نمیتونم عبادت کنم

دوست گرامی. مطلب زیر را تا آخر مطالعه نمایید؛ چراکه به صورت ریشه ای آسیب ایجاد شده را بررسی کرده و راهکار درمان آن را تحت عنوان روش تغییر ذائقه معنوی ضمن مباحثی بیان نموده است. 

به طور اصولی انسان با تغذیه رشد می کند، چه به لحاظ بدنی و چه از نظر روحی و معنوی. یک کودک را در نظر بگیرید ابتدا کوچک و ضعیف است و به مرور زمان رشد می کند و بزرگ می شود. در مورد کودک چه عاملی باعث رشد و بزرگی اوست؟ همانگونه که بدن با تغذیه رشد می کند، روح انسان نیز اگر بخواهد رشد کند و به قدرت برسد باید تغذیه شود. در این نوشتار به راهبرد تغذیه در کسب قدرت و توانمندی انسان پرداخته شده است. 

اهمیت و نقش تغذیه

انسان با تغذیه رشد می کند و به کمال می رسد؛ به همین دلیل غذا دارای اهمیت فوق العاده است و آدمی را سزاست که نسبت به انتخاب غذا و نوع تغذیه خود حساسیت داشته باشد. 

قرآن می فرماید: فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلى‌ طَعامِهِ؛[1] این آیه مبتنی بر سیاق آیات، درس خداشناسی می دهد و انسان را متوجه فرایند به وجود آمدن مواد غذایی و قدرت آفریننده می نماید، همچنین از آن استفاده می شود که انسان باید به غذای خود بنگرد و مراقب باشد از چه مالی تهیه می کند حلال یا حلام و از چه موادی با چه کمیت و کیفیتی تغذیه می کند، چرا که تمام این موارد در قوت حیات و استمرار آن نقش دارد.

تغذیه حلال، سالم و نیروبخش موجب حیات بخشی و توانمندی و غذای حرام، ناسالم و ضعیف باعث بیماری و ضعف و ناتوانی خواهد بود. 

زید شحّام از امام باقر(ع) درباره قول خداى عزّوجلّ «فلینظر الإنسان إلى طعامه» روایت کرده و مى گوید: به امام (ع) گفتم: طعام انسان [که باید به آن نظر کند ]چیست؟ فرمود: علم او است که آن را فرامى گیرد; [باید نگاه کند] که از چه کسى فرامى گیرد». 

هنگامى که شخص به خوراک نظرى ژرف بیندازد، این را مى شناسد که هر خوراکى شایسته براى خوردن در هر وقت نیست، پس ناگزیر باید میان سودمند و زیانمند، و خوب و بد، و حلال و حرام تمایز قایل شود، و آن را بخورد که براى وى نافع و حلال است، و به اندازه سودمندى براى بدنش از آن بخورد، و به همین سبب رسول خدا- صلّى الله علیه وآله- گفته است: «دلهاى خود را به زیادى خوراک و نوشابه نکشید، که قلبها همچون کشتى است که چون آب بیش از اندازه به آن برسد خواهد مرد». «13»

در حدیث از امام على- علیه السلام- آمده است که: «هر کس که خوراک پاکیزه بخورد، و آن را خوب بجود، و در آن هنگام که هنوز اشتها دارد خوردن را ترک کند، و چون ضرورت به دستشویى رفتن پیش آید خود را از رفتن به آن باز ندارد، به بیمارى جز بیمارى مرگ مبتلا نخواهد شد». «14»

از امام صادق- علیه السلام- روایت شده است که گفت: «چون براى رسول اللَّه (ص) میوه نوبرانه اى مى آوردند، آن را مى بوسید و بر چشم مى نهاد و مى گفت: خدایا! آغاز آن را در عافیت بهره ما ساختى، پس پایان آن را نیز در عافیت به ما بنما». «15» از رسول اللَّه- صلّى الله علیه وآله- روایت است که گفت: «دمیدن و فوت کردن در خوراک برکت آن را از میان مى برد». «16»

دهها آداب دیگر براى طعام هست که اسلام و جز آن از آنها در کتابهاى فقهى سخن گفته است، و در صورتى که دین به طعام که خوراک بدن است این اندازه اهتمام ورزیده، پس چگونه است توجه آن به علم مگر آن غذاى فکر نیست، آیا شایسته است که آن را از هر منبع جستجو کنیم؟! هرگز … ناگزیر باید در آن بیندیشیم که از چه کس مى آموزیم، و مصادر معلوماتى که به آنها توجه مى کنیم کدام و چگونه است، چه بسیارى از آنها نادرست است و در وراى آنها جنایتکارانى قرار دارند که کارى جز گمراه کردن مردمان از راه راست ندارند. این گونه معلومات براى انسان از زهر کشنده مهلکتر است.

در این زمینه چند نکته اساسی وجود دارد که حایز اهمیت است:

الف. مقصود از غذا 

انسان با غذا رشد می کند، اما مقصود از غذا تنها خوراک مادی و شکمی نیست، بلکه تمام داده های حواس پنجگانه و ورودی های شناختی و فکری، کنش های احساسی و عملکردی و فرهنگی و حتی واکنش های انسان را شامل می شود.

از این منظر که نگاه کنیم انسان در طول شبانه روز دائما در حال تغذیه خود و دیگران است و غذاهای مادی و بدنی تنها قسمت ناچیزی از فرایند تغذیه انسان را تامین می کند. 

ب. غذای فرهنگی

انسان به غذای معنوی و معرفتی و فرهنگی بیش از غذای مادی و بدنی نیازمند است؛ زیرا حقیقت انسان روحانی است و قلب و عقل انسان نیز مانند بدن به تغذیه نیاز دارد و با چنین غذاهایی رشد می کند و پرورش می یابد. 

در این راستا باید نگاهمان را به فیلم و موسیقی و سینما و کنسرت و تاتر از یک طرف و مسجد و هیئت و حسینه و حرم و راهپیایی اربعین و مجالس موعظه و ذکر و مانند آن از طرف دیگر، قدری عوض کنیم و بدانیم که این امور همگی حکم غذا را برای انسان دارند و آجر به آجر ساختمان ذهن و روح انسان را می سازند و شکل می دهند. 

امروزه به خصوص فضای مجازی در خوراک دهی نسل جوان و مردم نقش اول را بازی می کند. فضای مجازی مانند رستورانی می ماند که همه گونه غذای سالم و مسموم در آن یافت می شود. رستورانی که برای استفاده از غذاهای آن باید حرفه ای عمل کرد و سواد آن را آموخت، در غیر این صورت افتادن در کمین شیطان و انحراف و گمراهی حتمی خواهد بود. 

بعد از فضای مجازی رسانه های نوشتاری، گفتاری و دیداری مانند روزنامه ها، مجلات، سایت های خبری و تحلیلی، عکس و کلیپ ها، رادیو و تلوزیون و ماهواره چنین نقشی را بازی می کنند. در این فضا ممیزی سالم و ناسالم کار دشواری است و علم و مهارت خاصی طلب می کند، بدون داشتن تقوا و فرقان که همان دانش ممیزی است، آسیبی که به زندگی و روح و روان افراد وارد می شود، بسیار جدی خواهد بود.

ج. اثر غذای فاسد

همانگونه که غذای مادی اگر فاسد باشد، بدن را بیمار می کند و بیماری منشا ضعف و ناتوانی خواهد بود، غذای معنوی و روحانی انسان نیز اگر ناسالم باشد موجب بیماری روحی و زمینه ساز ضعف روح می شود؛ به همین دلیل انسان باید در انتخاب غذای خود چه مادی و چه معنوی، خوب دقت نماید و بنگرد که از چه موادی تغذیه می کند. 

به خصوص غذاهای فرهنگی فاسد و حرام مانند موسیقی و فیلم حرام یا نوشته جات گمراه کننده، ذائقه فرد را تغییر می دهد و باعث می شود از غذاهای سالم و معنوی مانند نماز و دعا و تلاوت قرآن لذت نبرد؛ این وضعیت اولا؛ موجب خسارت عظیم و محرومیت می شود و ثانیا؛ درمان آن و تغییر ذائقه لذت بردن از مادیات به درک لذت های معنوی دشوار خواهد بود.

در احکام شریعت آمده اگر مرغی مدتها از غذای نجس تغذیه کرد گوشتش حرام می شود و برای اینکه حلال شود چاره ای جز این نیست که مدتی به او غذای حلال بخورانند تا نوعی تزکیه صورت بگیرد و گوشتی که از حرام روییده با حلال جایگزین شود. 

فردی هم که با خوردن غذاهای فرهنگی فاسد و حرام تغییر ذائقه داده است، باید ضمن ترک استفاده از تغذیه حرام، مدتی از راهکار درمان به ضد استفاده نماید، یعنی با حضور در مسجد و هیئت و فضاهای فرهنگی مفید و معنوی و مجالس ذکر و دعا کم کم تغییر ذائقه بدهد و با انس گیری با امور معنوی از این فضاها لذت ببرد.

د. فلسفه حرام و حلال دین

فلسفه احکام شریعت با رویکرد مذکور، مدیریت غذای مادی و معنوی و ناظر به مصالح و مفاسدی است که در انواع غذا وجود دارد. اگر شریعت می گوید: عملی حرام است بدین معناست که آثار بد و مضری برای انسان دارد و موجب بیماری و ضعف روح می شود. 

همچنین اگر عملی را واجب نموده؛ به دلیل نیاز ضروری و حیاتی انسان به ثمرات مادی و معنوی و نقش حیاتی و سرنوشت ساز آن است. حکم مباح و حلال اشاره به این دارد که عمل بی خطر است، آثار تغذیه ای آن آسیب رسان نیست و انسان مجاز است از آن غذا استفاده نمایدو الی آخر… . 

ه. نقش عالمان دینی 

با این رویکرد عالمان دینی کارشان شبیه دانشمندان علم تغذیه یا افرادی است که برای دیگران غذا طبخ و آماده می کنند، آنان دائما مراقب غذای روح و جسم انسان ها هستند و توصیه های آنان در همین راستاست. عالم دینی و سخنران مذهبی کارش تهیه غذای مناسب برای رشد معنوی و معرفتی انسان ها است، آنان مردم را از خوردن غذاهایی که برای روح و روان آنها مضر است باز می دارند و افراد را نسبت به تغذیه با غذاهای سالم و مقوی برای جسم و روح تشویق می کنند. 

معنای امر به معروف و نهی از منکر نیز چیزی جز این نیست. معروف غذایی است که موجب رشد و تعالی انسان می شود و منکر، مواد خوراکی مضری است که بیمار کننده و ضعف آور است و لازم است ترک شود. 

و. سفره گسترده جامعه

از این منظر جامعه و محیط اجتماعی مانند یک سفره گسترده می ماند که وقتی انسان وارد آن می شود با هر نگاه و منظره ای که می بیند و کلام و صدایی که می شنود و و حتی سخنی که می گوید، تغذیه می شود. 

حواس پنج گانه مانند رودهایی می مانند که در نهایت به قلب انسان می ریزند؛ تمام اطلاعات و داده هایی که از محیط وارد ذهن و فکر انسان می شود، روح آدمی را تغذیه می کنند، افراد انسانی محصول واردات و غذاهای فرهنگی و فکری ای است که از محیط و جامعه و همچنین خانواده می گیرد و استفاده می کند.   

ز. نقش و تاثیر غذای مادی

در رابطه با غذای مادی و بدنی این نکته حائز اهمیت است که اینگونه غذاها و خوراکی ها هم بر سلامت و قوت جسم موثرند هم روح انسان را تغذیه و تقویت می کنند. حتی فکر و عقل انسان تحت تاثیر غذای مادی و با انرژی که از غذا می گیرد، حرکت می کند؛ از آن رو اگر آدمی مراقب حلال و حرام غذای خود نباشد، علاوه بر بدن، فکر و قلب معنوی اش نیز بیمار و ضعیف خواهد شد.

ح. هجوم فرهنگی و راهبرد مسموم سازی

دشمنان اسلام و نظام اسلامی نیز دقیقا از همین مسیر وارد می شوند و ضربه می زنند. راهبرد اصلی دشمن نسبت به مسلمانان در جنگ نرم، هجوم فرهنگی از طریق مسموم سازی فکر و ذهن و قلب مردم و به خصوص جوانان است. 

این نوع عملیات که بیشتر با ابزار رسانه و عملیات اشاعه فرهنگی انجام می شود در نهایت موجب بیماری و ضعف جامعه هدف خواهد شد، دشمن نیز از این ضعف به منظور حمله و شکست دادن مسلمانان و سلطه بر آنان استفاده می کند. 

مصداق بارز و مشهور آن قضیه تاریخی آندلس در اسپانیا است که برای مسیحی سازی کشور اسلامی دقیقا از همین روش استفاده شده است؛ ترویج مواد غذایی مسموم فرهنگی، یعنی بی بندوباری و فحشا و مشروبات الکلی و رقص و آواز و خوش گذرانی، با هدف تضعیف ایمان و فرهنگ دینی اهالی مسلمان آن کشور انجام شد که اتفاقا موفقیت آمیز هم بود و آنان به مقصود خود که استحاله دینی و مذهبی آندلس بود رسیدند و بر آن مسلط شدند.

خلاصه و نتیجه 

با این رویکرد می توان گفت: خودسازی و دین داری چیزی جز مدیریت داده ها و خروجی های تاثیرگذار در تغذیه و رشد انسان نیست و تمام احکام دین و تلاش عالمان و مربیان بشر برای این است که انسان به درستی تغذیه شود؛ چراکه فرد انسانی به هر مقام و منزلتی که در زندگی و سلوک خود می رسد، محصول نوع و کمیت و کیفیت تغذیه مادی و معنوی ای است که دریافت کرده است.   

[1]عبس، آیه 24.