پرسشگر محترم با سلام و تشکر از ارتباطتان با این مرکز.بایدعرض کرد: برای چرایی سلام در پایان نماز، در روایات و در بیان بزرگان دین و عارفان و سالکان قرب الهی، اسرار و توجیهات زیادی در سطوح مختلف ذکر شده است. همانطوریکه مستحضریدنماز نمادی از کیفیت حضور در عرصه قیامت است هر ذکری از تکبیره الاحرام تا سلام و هر فعلی از قیام و رکوع و سجده ها تا نشستن برای تشهد و سلام بازگو کننده حقیقتی است .در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده است:مَعْنَى السَّلَامِ فِی دُبُرِ کُلِّ صَلَاةٍ الْأَمَانُ أَیْ مَنْ أَدَّى أَمْرَ اللَّهِ وَ سُنَّةَ نَبِیِّهِ خَالِصاً لِلَّهِ خَاشِعاً فِیهِ فَلَهُ الْأَمَانُ مِنْ بَلَاءِ الدُّنْیَا وَ بَرَاءَةٌ مِنْ عَذَابِ الْآخِرَةِ وَ السَّلَامُ اسْمٌ مِنْ أَسْمَاءِ اللَّهِ تَعَالَى أَوْدَعَهُ خَلْقَهُ لِیَسْتَعْمِلُوا مَعْنَاهُ فِی الْمُعَامَلَاتِ وَ الْأَمَانَاتِ وَ الْإِنْصَافَاتِ وَ تَصْدِیقُ مُصَاحَبَتِهِمْ فِیمَا بَیْنَهُمْ وَ صِحَّةُ مُعَاشَرَتِهِمْ فَإِنْ أَرَدْتَ أَنْ تَضَعَ السَّلَامَ مَوْضِعَهُ وَ تُؤَدِّیَ مَعْنَاهُ فَاتَّقِ اللَّهَ وَ لْیَسْلَمْ مِنْکَ دِینُکَ وَ قَلْبُکَ وَ عَقْلُکَ وَ لَا تُدَنِّسْهَا بِظُلْمَةِ الْمَعَاصِی وَ لْتَسْلَمْ حَفَظَتُکَ أَلَّا تُبْرِمَهُمْ وَ تُمِلَّهُمْ وَ تُوحِشَهُمْ مِنْکَ بِسُوءِ مُعَامَلَتِکَ مَعَهُمْ ثُمَّ صَدِیقُکَ ثُمَّ عَدُوُّکَ فَإِنَّ مَنْ لَمْ یَسْلَمْ مِنْهُ مَنْ هُوَ أَقْرَبُ إِلَیْهِ فَالْأَبْعَدُ أَوْلَى وَ مَنْ لَمْ یَضَعِ السَّلَامَ مَوَاضِعَهُ هَذِهِ فَلَا سِلْمَ وَ لَا سَلَامَ وَ کَانَ کَاذِباً فِی سَلَامِهِ وَ إِنْ أَفْشَاهُ فِی الْخَلْقِ وَ اعْلَمْ أَنَّ الْخَلْقَ بَیْنَ فِتَنٍ وَ مِحَنٍ فِی الدُّنْیَا إِمَّا مُبْتَلًى بِالنِّعْمَةِ لِیَظْهَرَ شُکْرُهُ وَ إِمَّا مُبْتَلًى بِالشِّدَّةِ لِیَظْهَرَ صَبْرُهُ وَ الْکَرَامَةُ فِی طَاعَتِهِ وَ الْهَوَانُ فِی مَعْصِیَتِهِ وَ لَا سَبِیلَ إِلَى رِضْوَانِهِ إِلَّا بِفَضْلِهِ وَ لَا وَسِیلَةَ إِلَى طَاعَتِهِ إِلَّا بِتَوْفِیقِهِ وَ لَا شَفِیعَ إِلَیْهِ إِلَّا بِإِذْنِهِ وَ رَحْمَتِهِ؛
حضرت می فرماید.سلام در پایان هر نمازی به معنای امان است ،یعنی کسی که امر خدا و سنت پیغمبرش را به جا آورد و دلش از او در خشوع باشد و خود را تسلیم سنت و امر و نهی حضرت نماید، از بلاهای دنیا -یعنی از وسوسه‌های شیطان و تصرفات او- و در آخرت نیز از عذاب جهنم در امان خواهد بود.
بعد حضرت به یکی از اسرار سلام اشاره می‌کنند و می‌فرمایند:سلام یکی از نام های خدای تعالی و یکی از اسماء الله است که خداوند آن را در میان خلق خود به امانت سپرده است تا بنده بیدار و هشیار خدا این اسم را در تمام معاملات، امانت‌ها، معاشرت‌ها و گفتگو‌ها، گواهی ها و شهادت‌دادن‌ها، به کار بندند . آن را ملاک صحت معاشرت‌ها و هم صحبت شدن‌های خود با دیگران قرار دهند.
سپس حضرت به راه های به معنای حقیقی سلام و راه به دست آوردن سلامت از وسوسه‌های شیطان و شرط در امان ماندن از عذاب آخرت اشاره می‌کند و می‌فرماید: هر گاه بخواهی سلام را در جای خودش قرار دهی و معنایش را ادا کنی، باید «تقوا » پیشه سازی. با پرهیزگاری بتوانید دین و دل و عقلت را سالم نگه دارید، آن سه را با ظلمت و تاریکی گناه آلوه و خرابش نکنید.
با رعایت تقوا، نگهبانان تو -یعنی دو فرشته رقیب و عتید که کارهای خوب و بد هر انسان را می‌نویسند-. از تو به سلامت و راحتی به سر ببرند. آنان را با بد رفتاری‌های خود ناراحت و ملول و وحشت زده نکنی. هم چنین دوستان تو از دست تو در امان باشند، حتی با دشمنان بر خلاف عدالت رفتار نکنید.
همانا کسی که نزدیک ترین افراد از او به سلامت نماند ،به طریق اولی دورترین افراد از او به سلامت نخواهد ماند.
کسی که سلام را این گونه ندهد و به لوازم آن پایبند نباشد، سلام و تسلیم وی چیزی جز لقلقه زبان نیست.
بنابراین سلام پایان نماز، پیام ویژه‌ای دارد.(1و2(
جهت آگاهی بیشتر به منابع زیر رجوع کنید.1-پرواز در ملکوت- سید احمد مهری، ج 2، – مشتمل بر آداب الصلاه امام خمینی .
علم اخلاق اسلامی، ، ترجمه جامع السعادات – ملا مهدی نراقی.
____________________
1- معراج السعاده، ص 681-2
2 -، بحارالانوار ، ج82، ص307