سندرم آسپرگر

افراد مبتلا به سندرم آسپرگر دنیا را با دید متفاوت می بینند، می شنوند و احساس می کنند. سندرم آسپرگر بیماری نیست و نمی توان آن را درمان کرد. اغلب مردم احساس می کنند که سندرم آسپرگر جنبه اساسی هویت آنها است. برخی از مبتلایان به سندرم آسپرگر نیز مشکلات سلامت روان یا شرایط دیگری دارند، به این معنی که افراد به سطوح و انواع مختلفی از پشتیبانی و حمایت دیگران نیاز دارند.

افراد مبتلا به سندرم آسپرگر از میانگین هوشی متوسط یا بالاتر برخوردار هستند. آنها اختلال در یادگیری که بسیاری از افراد اوتیسم به آن دچار هستند را ندارند اما ممکن است مشکلات یادگیری خاصی داشته باشند. آنها مشکلات کمتری در گفتار دارند اما هنوز هم در درک و پردازش زبان با مشکل روبرو هستند.

سندرم آسپرگر (AS) نوعی اختلال طیف اتیسم (ASD) است که بر مهارت های ارتباطی و اجتماعی شدن تأثیر می گذارد و با مشکلات اجتماعی و ارتباطی و الگوهای تکراری یا رفتار های محدود کننده مشخص می شود. شخصی که مبتلا به AS است در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران مشکل دارد و این مشکلات می تواند منجر به اضطراب و سردرگمی آن ها شود.. شیوع این بیماری در مردان تقریباً چهار برابر زنان است. کودک مبتلا به AS ممکن است علائم این اختلال را در اولین سال زندگی خود بروز دهند.

افراد مبتلا به AS سه علائم اصلی دارند:

مقاومت بر روی افکار خود

تمرکز روی قوانین و روال ها

درگیر شدن در رفتارهای تکراری

مشکل در برقراری تعامل اجتماعی

افراد دارای این شرایط غالباً می توانند در مدارس معمولی تحصیل و مشاغل خود را حفظ کنند. افراد مبتلا به سندرم آسپرگر ممکن است تعجب کنند که چرا آنها “متفاوت” هستند و احساس می کنند تفاوت های اجتماعی آنها به این معنی است که مردم آنها را درک نمی کنند.1

علائم سندرم آسپرگر

سندرم آسپرگر طیف وسیعی از علائم مختلف را دربرمی‌گیرد. علائم اولیه‌ی این عارضه ممکن است در یک سالگی بروز کنند. ازجمله‌ی این علائم می‌توان به ناهماهنگی‌های حرکتی اشاره کرد که موجب دست‌وپاچلفتی به‌ نظررسیدن می‌شوند. سایر علائم سندرم آسپرگر عبارت‌اند از:
 

علایق تکرارشونده و محدودکننده

همه‌ی علایق فرد مبتلا به سندرم آسپرگر فقط به شی یا موضوعی خاص محدود می‌شود. فعالیت‌های این افراد نیز معمولا شامل جمع‌آوری، شمارش و فهرست‌برداری‌اند؛
 

گفتار رسمی یا متمایز

گفتار فرد مبتلا به سندرم آسپرگر ممکن است، دارای ریتم یا لحن نباشد و بدون پایین‌ و بالا، یکنواخت و به‌طرزی غیرعادی زیادی کند یا تند به‌ نظر برسد. حجم صدا نیز شاید به گوش، خوش ننشیند.
 

روال همیشگی

مبتلایان به سندرم آسپرگر برای خودشان قوانین و تشریفاتی دارند که به‌ شکلی قاعده‌مند همیشه انجام‌ می‌دهند تا به‌ قول خودشان کمتر احساس سردرگمی کنند. اما اگر ناگهان تغییری در این روال ایجاد شود، ممکن است احساس آشفتگی یا اضطراب کنند.
 

انزوای اجتماعی

مبتلایان به سندرم آسپرگر چون در مهارت های ارتباطی و اجتماعی ضعیف‌اند و تمایل دارند که فقط درباره‌ی علایق محدودشان صحبت کنند، دچار انزوای اجتماعی می‌شوند و در خودشان فرو می‌روند. این افراد ممکن است بی‌علاقه به دیگران و خیلی سرد و کناره‌گیر به‌ نظر برسند. به‌ همین‌ خاطر دوست پیداکردن و حفظ دوستان برای چنین افرادی چالش‌برانگیزست.
 

تأخیر در رشد مهارت‌های حرکتی

مبتلایان به سندرم آسپرگر به‌ دلیل هماهنگی ضعیف در مهارت های حرکتی به‌ سختی می‌توانند از پس اعمال ظریفی همچون بستن بند کفش برآیند. همچنین طرز راه‌رفتن‌شان ممکن است خشک یا فنری به‌ نظر برسد و حتی شاید هنگام راه‌رفتن دست‌‌هایشان را در طرفین بدن اصلا تکان ندهند.
 

مشکل هم‌جواری

مبتلایان به سندرم آسپرگر به‌سختی می‌توانند تصمیم بگیرند که هنگام صحبت با دیگران باید چقدر نزدیک به آنها بایستند.
 

مشکل با شوخی و کنایه

مبتلایان به سندرم آسپرگر ممکن است بر اثر مواجهه با شوخی، طعنه یا کنایه دچار احساس پریشانی و سردرگمی شوند. درک این افراد از جهان پیرامون‌شان معمولا خیلی تحت‌اللفظی است. به‌همین‌خاطر به‌سختی متوجه معنای پشت شوخی‌ها و کنایه‌ها می‌شوند و همین برای‌شان مایه‌ی یأس و سردرگمی است.
 

ناتوانی در خیال‌پردازی

مبتلایان به سندرم آسپرگر به‌سختی می‌توانند برای موقعیت‌های مختلف نتایج جایگزین تصور کنند و به‌ همین‌ خاطر نقش‌ بازی‌کردن و انجام بازی‌های تظاهری را بی‌معنی یا حتی غیرممکن می‌بینند.2

نحوه تشخیص بیماری آسپرگر چگونه است؟

اگر در کودک خود علائمی از این بیماری مشاهده کردید، به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. او شما را به پزشک بهداشت روان و متخصص اوتیسم ارجاع می‌دهد. در واقع برای درمان این بیماری متخصصان حوزه پزشکی به طرق گوناگون عمل می‌کنند. روانشناس، مشکل کودک را از طریق احساسات و رفتار او تشخیص می‌دهد و آن را درمان می‌کند. متخصص مغز و اعصاب بر رفع مشکلات مغزی کودک متمرکز می شود. همچنین متخصص رشد اطفال، در زمینه بهبود گفتار و گویش و سایر مشکلات رشدی تخصص دارد.

علاوه بر این پزشک در مورد رفتار فرزند از والدین سؤالات زیر را خواهد پرسید:

• کودکتان چه علائمی دارد و چه موقع برای اولین بار متوجه آن‌ها شدید؟

• چه زمانی کودک برای اولین بار یاد گرفته است صحبت کند و چگونه ارتباط برقرار می‌کند؟

• آیا او بر هر موضوع یا فعالیتی تمرکز دارد؟

• آیا او دوستی دارد و چگونه با دیگران تعامل می‌کند؟

پس از این پرسش‌ها، پزشک کودک را در موقعیت‌های مختلف ارزیابی کرده و نحوه برقراری ارتباط و رفتار او را در نظر می‌گیرد.3
 

علل سندرم آسپرگر

ریشه‌­های سندرم آسپرگر و اوتیسم کاملا مشخص نیست اما تحقیقات حال حاضر به ناهنجاری مغزی اشاره می‌کنند. دانشمندان نشان داده‌­اند قسمت­‌های خاصی از مغز کودکان سالم دربرابر کودکان دچار سندرم آسپرگر از نظر ساختار و عملکرد با هم فرق دارند.

احتمالا این تفاوت‌­ها ناشی از حرکت غیرعادی سلول­‌های جنین حین تشکیل نطفه است که روی ساختار مغز تاثیر می­‌گذارد و باعث تغییر مدار عصبی که کار کنترل افکار و رفتار را برعهده دارد می­‌شود.

همچنین، ژنتیک نیز در بروز سندرم آسپرگر و اختلال طیف اوتیسم نقش دارد زیرا این وضعیت ارثی است. برای مثال، احتمال ابتلای دوقلوهای همسان به اختلال طیف اوتیسم بیشتر از دوقلوهای ناهمسان یا خواهر و برادرهاست.

تحقیقات جدید نشان می‌­دهد تغییر یا حذف گروه خاصی از ژن­‌ها باعث می­‌شود فرد دربرابر سندرم آسپرگر با شدت و علائم متغیر آسیب­‌پذیر باشد.

بعضی از عوامل محیطی نیز خطر ابتلا به سندرم آسپرگر را افزایش می­‌دهد که از جمله می­‌توان به بالا بودن سن پدر، قرار گرفتن در معرض داروی والپروآت در رحم و پایین بودن وزن نوزاد هنگام تولد اشاره کرد.4

سندرم آسپرگر چگونه درمان می‌شود؟

درمان این بیماری در هر کودک متفاوت است و روشی یکسان برای درمان بیماران وجود ندارد. پزشک معالج ممکن است برای یافتن یک روش درمانی مناسب، چندین روش را امتحان کند که شامل موارد زیر است:
 

آموزش مهارت‌های اجتماعی

در گروه‌ها یا جلسات یک‌نفره، درمان‌گران به فرزند شما یاد می‌دهند که چگونه با دیگران تعامل داشته باشد و احساسات خود را به روش‌های مناسب‌تری بیان کند. مهارت‌های اجتماعی معمولاً با الگوبرداری از رفتار معمولی، به بهترین وجه آموزش داده می‌شود.
 

گفتار درمانی

این روش درمانی به بهبود مهارت‌های ارتباطی کودک کمک می‌کند. به عنوان مثال او می‌آموزد که چگونه به جای یک لحن یکنواخت، از یک الگوی طبیعی بالا و پایین استفاده کند. او همچنین در مورد چگونگی ادامه مکالمه دو طرفه و درک علائم اجتماعی مانند حرکات دست و تماس چشمی آموزش خواهد گرفت.
 

درمان شناختی رفتاری

این روش به فرزند شما کمک می‌کند تا روش تفکر خود را تغییر دهد؛ بنابراین او می‌تواند احساسات و رفتارهای تکراری خود را بهتر کنترل کند؛ بنابراین کودک قادر خواهد بود مسائلی مانند عصبانیت ناگهانی، از دست دادن کنترل و وسواس را کنترل کند.
 

آموزش و تربیت والدین

شما بسیاری از تکنیک‌هایی را که به فرزندتان آموزش داده می‌شود، یاد می‌گیرید تا در خانه روی مهارت‌های اجتماعی او کار کنید. برخی از خانواده‌ها نیز برای مقابله با چالش‌های زندگی با کودک مبتلا به آسپرگر، به مشاور مراجعه می‌کنند.
 

تحلیل رفتار کاربردی

در این روش مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی مثبت در فرزند شما ترغیب می‌شود و او از رفتارهای ناپسند از نظر والدین خود، بازداشته می‌شود؛ درمانگر برای کسب نتیجه از تشویق یا “تقویت مثبت” استفاده می‌کند.3

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.chetor.com
3.www.imna.ir
4.www.darmankade.com