سنگ کیسه صفرا چیست؟

سنگ صفرا ماده‌ای سفت و شبیه سنگ مرمر است که  معمولا از جنس کلسترول و بیلی‌روبین تشکیل شده است و در کیسه صفرا به وجود می آید .

سنگ صفرا  می‌تواند به کوچکی یک دانه ریز ماسه یا بزرگی یک توپ گلف باشد. در کیسه صفرا امکان شکل گرفتن یک سنگ بزرگ یا صدها سنگ کوچک و همین‌طور هر دوی آن‌ها وجود دارد. 

وقتی که این سنگ، مجاری صفراوی را مسدود می‌کند، به طور ناگهانی درد در سمت راست و  بالای شکم بروز پیدا می‌کند که به آن «حمله کیسه صفرا» یا «حملات صفراوی» گفته می‌شود. 

اگر این  علائم ادامه‌دار باشد و درمان نشود، ممکن است عوارض جدی بروز کند. با این وجود، اکثر موارد باعث مسدود شدن (مجاری صفراوی) نشده و بدون درد هستند، به همین جهت به این نوع سنگ‌ها«سنگ‌ صفراوی خاموش» گفته می‌شود که معمولا نیازی به معالجه ندارند.1

انواع سنگ کیسه صفرا

سنگ های کلسترولی

ممکن است در صورت وجود کلسترول بالا در صفرا تشکیل میشوند. آنها نوع اصلی و شایع سنگ های صفراوی در ایالات متحده هستند.

سنگ های رنگدانه ای

این نوع سنگ ها زمانی تشکیل می شوند که بیلیروبین زیادی دو مجرای صفرا وجود داشته باشد. آنها در میان افراد مبتلا به بیماری های کبدی، عفونت مجرای صفراوی و یا اختلالات خونی مانند کم خونی سلولهای داسی شکل، رایج هستند.

کارشناسان کاملا نمی دانند که چرا کیسه صفرای برخی افراد تعادل مواد شیمیایی اش را برهم میزند که باعث تولید سنگ های صفراوی می شوند، در حالی که در بدن بقیه افراد این اتفاق نمی افتد.3

دستگاه صفراوی چیست؟

دستگاه صفراوی از کیسه صفرا و صفرا  و مجاری تشکیل شده و با ترشح صفرا یا زردآب به هضم غذا کمک می‌کند. کیسه صفرا عضو کوچک و گلابی شکلی است که صفرا در آن ذخیره می‌شود. این کیسه در قسمت بالای شکم در زیر کبد قرار دارد.

 دستگاه صفراوی از مجاری کبدی، مجاری صفراوی مشترک و مجرای سیستیک کیسه صفرا تشکیل شده است. مجاری صفراوی مواد زائد و مایعات گوارشی را از کبد و لوزالمعده به اثنی عشر انتقال می‌دهد.

تولید می‌کند که بیشتر از کلسترول، نمک‌های صفراوی و بیلی‌روبین تشکیل شده است. کیسه تا زمانی که لازم باشد صفرا را در خود ذخیره می‌کند. در هنگام خوردن غذا، صفرا از کیسه صفرا به اثنی‌عشر می‌ریزد و با غذا ترکیب می‌شود. 1

سنگ کیسه صفرا تا چه میزانی شایع است؟

سنگ کیسه صفرا بسیار شایع است و آمارهای مختلف نشان می‌دهد که بین ۱۰ تا ۱۵ درصد از جمعیت کشور‌ آمریکا که حدود ۲۵ میلیون نفر می‌شوند دچار این بیماری هستند. 1

علل سنگ کیسه صفرا

هنوز کاملا مشخص نشده که چه عللی باعث شکل گیری سنگ های صفراوی می شوند. پزشکان حدس می زنند که سنگ های صفراوی نتیجه شرایطی به شرح زیر می باشند:

* اگر صفرای شما حاوی مقدار زیادی کلسترول باشد.
صفرا به طور طبیعی حاوی ترکیبات شیمیایی برای تجزیه ی کلسترول دفع شده به وسیله ی کبد می باشد ولی اگر میزان کلسترول صفرا به قدری بالا باشد که تجزیه ی آن امکان پذیر نشود، این کلسترول ممکن است به شکل کریستال و در نهایت سنگ درآید. کلسترول صفرا به میزان کلسترول خون ارتباطی ندارد.

* اگر صفرای شما حاوی مقدار زیادی بیلی روبین باشد.
بیلی روبین ترکیبی است که در اثر تجزیه ی گلبول های قرمز در بدن به وجود می آید. برخی شرایط باعث می شوند که کبد مقدار زیادی بیلی روبین تولید کند، مثل سیروز کبدی، عفونت های مجرای صفراوی و برخی بیماری های خونی خاص.

* اگر کیسه صفرا به طور کامل تخلیه نشود.
اگر کیسه صفرا به طور کامل یا کافی تخلیه نشود، ممکن است صفرا غلیظ شده و منجر به تشکیل سنگ های صفراوی شود.2

علائم سنگ کیسه صفرا

اکثر افراد مبتلا به سنگ کیسه صفرا هیچ علامت و نشانه ای ندارند به این دلیل است که سنگ ها در کیسه صفرا باقی می ماند و هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند با این حال، گاهی اوقات سنگهای صفراوی ممکن است باعث کولسیستیت یا یک کیسه صفرا ملتهب، شوند.علائم اولیه درد است به طوری که ناگهانی رخ می دهند و به سرعت بدتر می شوند. این درد می تواند در سمت راست بدن، درست زیر دنده ها، بین استخوان شانه یا درست در خود شانه راست رخ دهد. علائم دیگر عبارتند از:

درد در سمت راست بدن، درست زیر دنده
درد پشت بین استخوان های شانه
درد در شانه سمت راستی
حالت تهوع
استفراغ
عرق کردن
بی قراری3

درمان خانگی سنگ کیسه صفرا

یکی از داروهای مفید برای بیماران مبتلا به سنگ‌های صفراوی، ترب سیاه است؛ ترب سیاه، سم‌زدای خوبی است و ترب سفت و سالم بدون لک بخرید و همراه غذا گاهی میل کنید, گاهی چند برش ترب سیاه همراه غذا، میل کنید به‌خصوص در هنگام صرف غذاهای چرب چرا که چربی‌ها را پاک می‌کند.

برای رفع سنگ‌های صفراوی، یکی از سه روش زیر را استفاده کنید:

1. آب ترب سیاه رنده شده را که یک قاشق غذاخوری شکر به آن اضافه کرده و مصرف کنید.

2. شربت ترب سیاه را مصرف کنید به این ترتیب که قسمت داخلی یک ترب سیاه بزرگ را به نحوی خالی شود که مقدار کافی آب در آن جا بگیرد؛ بعد سوراخ کوچکی در ته آن به وجود می‌آورند به طوری که آب درون حفره بتواند به تدریج از آن خارج شود، پس از انجام این کار، مقدار کمی آب و شکر وارد حفره ترب کنید و ترب را در دهانه ظرفی جای دهید به نحوی که آب درون حفره ترب به‌صورت قطره‌قطره از راه سوراخ ته آن وارد ظرف شود, مصرف روزانه شربتی که به این طریق به دست می‌آید اگر به مقدار مناسب صورت گیرد در دفع رسوبات صفراوی کمک مؤثری کند.

3. ترب را با کارد ورقه ورقه کرده، کارد را به عسل آغشته و به ورقه‌‏هاى ترب بمالید, سپس آنها را در آبکش ریخته و آبکش را روى کاسه‌‏اى قرار دهید، تا به تدریج آب زلالى از آن تراوش کند, آنگاه آب بدست آمده را به بیمار بدهید.4

پی نوشت:
1.www.drdr.ir
2.www.tebyan.net
3.www.namnak.com
4.www.jadidtarin.com