۱۳۹۲/۰۴/۲۲
–
۷۹۲ بازدید
براساس زندگی ایرانی اسلامی سبک وبرنامه ای بمابدهیدکه بتوانیم به تفریح ومسافرت بپردازیم ودرضمن به مدارج بالای علم برسیم.
سبک زندگی ایرانی اسلامی یعنی ، سبک زندگی مبتنی بر توحید، عدالت و مسئولیت انسان. سبک زندگی ایرانی اسلامی بر اساس تعالیم اسلامی است که در آن به تمام ابعاد وجودی انسان توجه شده است ، و اسلام برنامه ای به ما ارایه می دهد که در ان از هیچ چیز غفلت نشده و اسلام درباره ی چگونگی استفاده ازفرصت زندگی وعمر برنامه ای تمام جانبه ارایه داده که از هیچ یک از ابعاد حیات انسان غفلت نشده و در ارایه برنامه برای آن فروگزاری نشده است.زندگی و سرمایه عمر برای انسان نعمتی بی بدیل و فرصتی بی نظیر است که اگر از دست برود هرگز قابل بازگشت نیست. ما باید برای ثانیه های عمرمان حساس باشیم و آن را مفت و رایگان از دست ندهیم. بخش هایی از این سرمایه ارزشمند و خدادادی، مثل جوانی و دوران تحصیل، اهمیت بیشتری دارد. زیرا آمادگی و فراغت انسان برای بهره برداری مناسب و سودمند بیش از مواقع دیگر است. حضرت رسول صلی اله علیه و آله می فرمایند : «چهار چیز را پیش از چهار چیز غنیمت شمار : جوانیت را پیش از پیریت , تندرستیت را پیش از بیماریت , توانگریت را پیش از نیازمندیت و زندگیت را پیش از مرگت .»( میزان الحکمه ، ج 8 ،ص 4034)از منظر دین نیز، اولین پرسش هایى که در قیامت از انسان مى شود از چند چیز است از جمله:
1. از عمرش که در چه راهى فنا کرده است،
2. از جوانی که در چه چیزى گذرانده است،
3. از مال که از چه طریقى بدست آورده است،
4. از محبّت اهل بیت (امام شناسى). (خصال صدوق، ج 1، ص 253)
با نگاهى اجمالى به سخن گران سنگ معصومین(ع)، جایگاه و اهمیت دو سرمایه ى جوانى و عمر به خوبى، آشکار مى شود و هر کس که بتواند در دریاى زندگى شنا کرده و این دو گوهر گرانبها را صید کند، قطعا به ساحل نجات و رستگارى دست خواهد یافت.
شما یک دانشجو هستید لذا باید بخش دیگری از برنامه شما با مطالعه مواد درسی رشته تحصیلی شما پر شود شاید بیشترین نیازها، کاستی ها و اساسی ترین اهداف شما همین تحصیل باشد و باید بیشترین محتوای برنامه شما نیز امور درسی و تحصیلی باشد کار را از مواد درسی ضروری، مواد درسی که در آنها احساس ضعف می کنید وکاستی را در تحصیل شما ایجاد کرده است شروع کنید. آنچه گفته شد از محتوای برنامه برگرفته از حدیثی است از امام کاظم(ع) که می فرمایند بکوشید برنامه و ساعت زندگی خود را در چهار بخش تنظیم کنید:
1- بخشی را به مناجات.
2- بخشی را به کسب معاش و روزی.
3- بخشی را نیز به معاشرت با برادران دینی مخلص و مورد وثوق که عیب شما را می نمایانند، اختصاص دهید.
4- بخشی را نیز به تفریح بپردازید.
به طور کلى در رابطه تقسیم ساعات و فراغت، اعتقاد ما بر این است که آن چه در راستاى هدایت انسان لازم است باشد، در کتاب گفتار و روش زندگى معصومین آمده است. مثلاً امام على(ع) در تفسیر آیه ى شریفه ى: « لاتنسَ نَصیبَک من الدّنیا؛بهره خود را از دنیا فراموش نکن» (قصص: 77) مى فرماید: « لاتنسَ صِحّتک و قوّتک و فراغک و شبابَک و نشاطک ان تَطلُبَ بهاالآخرة؛ … پیام هاى این سخن عرشى این است: قدر چند چیز را بدان و در جهت رسیدن به آخرت که بهترین چیزهاست، از آن ها بهره بگیر.
1ـ صحت بدن و عافیت.
2ـ قوّت و نیرو.
3ـ فراغت: اوقاتى که در آن مشغول به کارى نیست.
4ـ جوانى.
5ـ نشاط و شادابى. .»(معانى الاخبار، ص 325)
پیامبر خدا(ص) فرمود: «در صحف ابراهیم آمده است که خردمند، مادامى که خردش از او گرفته نشده، باید ساعاتى را براى خود در نظر بگیرد. زمانى براى مناجات با پروردگارش و زمانى براى حساب کشیدن از خویش و زمانى براى اندیشیدن در نعمت هایى که خداى عزّ و جلّ به وى ارزانى داشته است و زمانى براى بهره مند ساختن نفس خود از حلال. زیرا این زمان کمکى است به آن سه زمان دیگر و مایه آسودگى و رفع خستگى دل ها».(الخصال، ص 525، ح 13)
اولین قدم برای استفاده بهینه از فرصت و اوقات فراغت، داشتن یک برنامه کارآمد و درست است. زیرا از یک سو به ما شیوه صحیح به کار گرفتن فرصت ها را مى آموزد و از سوى دیگر با نیل به هدف هاى کوتاه مدت و میان مدت، رضایت خاطرمان را فراهم مى سازد.
برنامه ای می تواند جامع و کامل باشد که همه نیازهای انسان را در برگیرد. ارتباط با خدا و اتصال روح با ذاتی بی همتا، کسب علم و دانش، کار و تلاش و تفریح سالم، بر طرف کننده نیازهای جسم و روح انسان است و هیچ یک را بدون دلیل موجه، نباید فدای دیگری کرد و یا نسبت به آن بی توجه بود.
یک برنامه ریزى مناسب منوط و مشروط به تحقق موارد ذیل است:
1. تعیین هدف. هدف ها دو قسمند. گاهی کلی اند مثل رضای خدا، خدمت به مردم، بالا رفتن سطح آگاهی و امثال آن و گاهی جزئی اند مثل تخصص در یک رشته خاص مثل حساب داری، مطالعه یک کتاب، نوشتن مقاله یا امثال آن.
لازم است هر دو هدف را مشخص کنیم؛ یعنی همان طور که یک هدف کلی در نظر داریم، اهداف جزئی را هم دقیقا مشخص کنیم و آن را محور فعالیت هایمان قرار دهیم.
2. تشخیص نیازها وکاستی ها و نواقص احتمالی. باید خواست ها و احتیاجات اساسى خود را در آن زمینه به خصوص روشن کنیم. به عنوان مثال: در یک مقطع مشخص، چه درسى را نیاز داریم بیاموزیم تا تسلط بر آنها پیدا کنیم.
3. فرصت ها و اوقاتى که باید صرف تحقق اهداف برنامه شود، چه میزانى است؟
4. چه روشى مطلوب ترین شیوه براى دست یابى به اهداف مورد نظر مى باشد.
5. در مرحله اجرا نیازمند به چه ابزار و کاربرد چه وسایلى هستیم؟
6. پس از اجرا به ارزیابى فعالیت هاى انجام شده مى پردازیم تا میزان دسترسى به اهداف مشخص شود و میزان عدم موفقیت در رسیدن به برنامه را نیز معلوم نماییم. این مرحله که تحت عنوان بازخورد (فیدبک) نامیده مى شود، فرصتى به ما مى بخشد تا بتوانیم عوامل ناکامى احتمالى را نیز بشناسیم و از بروز مجدد آن در برنامه مورد نظر پیشگیرى نماییم.
از آفاتی که ممکن است تأثیر برنامه ریزى را کم کند، فقدان تلاش و پشتکار در دستیابى به هدف برنامه است. و شاید در ابتداى فعالیت به همه موارد مورد نظر دست نیافته و دلسرد شویم و از ادامه راه باز بمانیم. بی تردید عمل به برنامه، مستلزم چشم پوشى از برخى فرصت هاى فراغت، سرگرمى ها و تفریحات مى باشد، در این صورت باید خود را سازگار با برنامه کنیم تا بتوانیم به نتیجه مطلوبى دست یابیم.
ممکن است در ابتدا، برنامه ریزى با کندى مواجه شود ولى در جریان عمل به برنامه به آن عادت مى کنیم و به مرور زمان جزء شخصیت ما مى شود. برنامه ریزى علاوه بر صرفه جویى در وقت و فرصت هاى زندگى، موجب مى شود تا خود را و نیازهایمان را بهتر و بیشتر بشناسیم. لازمه برنامه ریزى موفق، انعطاف پذیرى در عمل به برنامه است و نیز نگاه واقع بینانه به کاستى ها و ضعف هاى موجود در زمینه اى است که برنامه تنظیم مى کنیم. برنامه ریزى تفکر ما را نسبت به زندگى شکل مى دهد و تفکّر منسجم منتهی به عمل در زندگى ایجاد می کند.
اصولی است که لازم است در برنامه ریزی رعایت شود به قرار زیر است:
1. برنامه باید در حد توان باشد نه خارج از توان، همانطور که گفتهاند، سنگ بزرگ علامت نزدن است. پس باید مطابق طاقت و توان جسمی و روحی تان برنامه را طرح ریزی و اجرا کنید و از حد تعادل خارج نشوید.
2. هر روز فعالیت های روزانه خود را ارزیابی کنید و پایان روز و قبل از آن که به بستر بروید. بررسی کنید که کدام یک از کارها و وظیفههای مقرر شده را انجام دادهاید و کدام یک را نیمهکاره رها کرده و انجام ندادهاید؛ نسبت به فعالیت های انجام شده خود را تشویق کرده و به خود، آفرین بگویید و پاداشی را در نظر بگیرید و نسبت به انجام ندادهها خود را تنبیه کرده مثلا خود را جریمه مالی کنید و صدقهای را به مستمندان بدهید و یا ….
3. ایده آل نگر و مطلق گرا نباشید، یعنی انتظار نداشته باشید تمام خواستهها و آرزوهایتان فوری و به شکل کامل و تمام برآورده شود. هر چند در راه به دست آوردن آن تلاش می کنید ولی اگر از دسترسی به برخی از آنها ناتوان بودید و شرایط فراهم نبود، نگویید به طور کلی باید آن را رها کرد بلکه در تلاش های بعدی در پی نیل به آن باشید و خسته نشوید.
4. اراده خودتان را تقویت کنید. این امر هم نیازمند رعایت برخی نکات است که شما میتوانید مقاله ضمیمه (پیش شماره پرسمان 5) را بخوانید و به راهکارهای آن عمل کنید.
پرسشگر گرامی با توجه به توضیحات بالا شما می توانید با توجه به اهداف بلند مدت و کوتاه مدت، برای هر روز خود لیستی از کارهایی را که باید انجام دهید یاداشت کنید؛ بعد برای انها اولویت بندی کنید؛ انگاه از کارهای مهم شروع به اجرای برنامه بکنید . در این صورت در پایان هر روز خواهید دید که استفاده مطلوبی داشته اید و وقت زیادی هدر نداده اید.
برای شما ارزوی موفقیت در تمام مراحل زندگی داریم.
1. از عمرش که در چه راهى فنا کرده است،
2. از جوانی که در چه چیزى گذرانده است،
3. از مال که از چه طریقى بدست آورده است،
4. از محبّت اهل بیت (امام شناسى). (خصال صدوق، ج 1، ص 253)
با نگاهى اجمالى به سخن گران سنگ معصومین(ع)، جایگاه و اهمیت دو سرمایه ى جوانى و عمر به خوبى، آشکار مى شود و هر کس که بتواند در دریاى زندگى شنا کرده و این دو گوهر گرانبها را صید کند، قطعا به ساحل نجات و رستگارى دست خواهد یافت.
شما یک دانشجو هستید لذا باید بخش دیگری از برنامه شما با مطالعه مواد درسی رشته تحصیلی شما پر شود شاید بیشترین نیازها، کاستی ها و اساسی ترین اهداف شما همین تحصیل باشد و باید بیشترین محتوای برنامه شما نیز امور درسی و تحصیلی باشد کار را از مواد درسی ضروری، مواد درسی که در آنها احساس ضعف می کنید وکاستی را در تحصیل شما ایجاد کرده است شروع کنید. آنچه گفته شد از محتوای برنامه برگرفته از حدیثی است از امام کاظم(ع) که می فرمایند بکوشید برنامه و ساعت زندگی خود را در چهار بخش تنظیم کنید:
1- بخشی را به مناجات.
2- بخشی را به کسب معاش و روزی.
3- بخشی را نیز به معاشرت با برادران دینی مخلص و مورد وثوق که عیب شما را می نمایانند، اختصاص دهید.
4- بخشی را نیز به تفریح بپردازید.
به طور کلى در رابطه تقسیم ساعات و فراغت، اعتقاد ما بر این است که آن چه در راستاى هدایت انسان لازم است باشد، در کتاب گفتار و روش زندگى معصومین آمده است. مثلاً امام على(ع) در تفسیر آیه ى شریفه ى: « لاتنسَ نَصیبَک من الدّنیا؛بهره خود را از دنیا فراموش نکن» (قصص: 77) مى فرماید: « لاتنسَ صِحّتک و قوّتک و فراغک و شبابَک و نشاطک ان تَطلُبَ بهاالآخرة؛ … پیام هاى این سخن عرشى این است: قدر چند چیز را بدان و در جهت رسیدن به آخرت که بهترین چیزهاست، از آن ها بهره بگیر.
1ـ صحت بدن و عافیت.
2ـ قوّت و نیرو.
3ـ فراغت: اوقاتى که در آن مشغول به کارى نیست.
4ـ جوانى.
5ـ نشاط و شادابى. .»(معانى الاخبار، ص 325)
پیامبر خدا(ص) فرمود: «در صحف ابراهیم آمده است که خردمند، مادامى که خردش از او گرفته نشده، باید ساعاتى را براى خود در نظر بگیرد. زمانى براى مناجات با پروردگارش و زمانى براى حساب کشیدن از خویش و زمانى براى اندیشیدن در نعمت هایى که خداى عزّ و جلّ به وى ارزانى داشته است و زمانى براى بهره مند ساختن نفس خود از حلال. زیرا این زمان کمکى است به آن سه زمان دیگر و مایه آسودگى و رفع خستگى دل ها».(الخصال، ص 525، ح 13)
اولین قدم برای استفاده بهینه از فرصت و اوقات فراغت، داشتن یک برنامه کارآمد و درست است. زیرا از یک سو به ما شیوه صحیح به کار گرفتن فرصت ها را مى آموزد و از سوى دیگر با نیل به هدف هاى کوتاه مدت و میان مدت، رضایت خاطرمان را فراهم مى سازد.
برنامه ای می تواند جامع و کامل باشد که همه نیازهای انسان را در برگیرد. ارتباط با خدا و اتصال روح با ذاتی بی همتا، کسب علم و دانش، کار و تلاش و تفریح سالم، بر طرف کننده نیازهای جسم و روح انسان است و هیچ یک را بدون دلیل موجه، نباید فدای دیگری کرد و یا نسبت به آن بی توجه بود.
یک برنامه ریزى مناسب منوط و مشروط به تحقق موارد ذیل است:
1. تعیین هدف. هدف ها دو قسمند. گاهی کلی اند مثل رضای خدا، خدمت به مردم، بالا رفتن سطح آگاهی و امثال آن و گاهی جزئی اند مثل تخصص در یک رشته خاص مثل حساب داری، مطالعه یک کتاب، نوشتن مقاله یا امثال آن.
لازم است هر دو هدف را مشخص کنیم؛ یعنی همان طور که یک هدف کلی در نظر داریم، اهداف جزئی را هم دقیقا مشخص کنیم و آن را محور فعالیت هایمان قرار دهیم.
2. تشخیص نیازها وکاستی ها و نواقص احتمالی. باید خواست ها و احتیاجات اساسى خود را در آن زمینه به خصوص روشن کنیم. به عنوان مثال: در یک مقطع مشخص، چه درسى را نیاز داریم بیاموزیم تا تسلط بر آنها پیدا کنیم.
3. فرصت ها و اوقاتى که باید صرف تحقق اهداف برنامه شود، چه میزانى است؟
4. چه روشى مطلوب ترین شیوه براى دست یابى به اهداف مورد نظر مى باشد.
5. در مرحله اجرا نیازمند به چه ابزار و کاربرد چه وسایلى هستیم؟
6. پس از اجرا به ارزیابى فعالیت هاى انجام شده مى پردازیم تا میزان دسترسى به اهداف مشخص شود و میزان عدم موفقیت در رسیدن به برنامه را نیز معلوم نماییم. این مرحله که تحت عنوان بازخورد (فیدبک) نامیده مى شود، فرصتى به ما مى بخشد تا بتوانیم عوامل ناکامى احتمالى را نیز بشناسیم و از بروز مجدد آن در برنامه مورد نظر پیشگیرى نماییم.
از آفاتی که ممکن است تأثیر برنامه ریزى را کم کند، فقدان تلاش و پشتکار در دستیابى به هدف برنامه است. و شاید در ابتداى فعالیت به همه موارد مورد نظر دست نیافته و دلسرد شویم و از ادامه راه باز بمانیم. بی تردید عمل به برنامه، مستلزم چشم پوشى از برخى فرصت هاى فراغت، سرگرمى ها و تفریحات مى باشد، در این صورت باید خود را سازگار با برنامه کنیم تا بتوانیم به نتیجه مطلوبى دست یابیم.
ممکن است در ابتدا، برنامه ریزى با کندى مواجه شود ولى در جریان عمل به برنامه به آن عادت مى کنیم و به مرور زمان جزء شخصیت ما مى شود. برنامه ریزى علاوه بر صرفه جویى در وقت و فرصت هاى زندگى، موجب مى شود تا خود را و نیازهایمان را بهتر و بیشتر بشناسیم. لازمه برنامه ریزى موفق، انعطاف پذیرى در عمل به برنامه است و نیز نگاه واقع بینانه به کاستى ها و ضعف هاى موجود در زمینه اى است که برنامه تنظیم مى کنیم. برنامه ریزى تفکر ما را نسبت به زندگى شکل مى دهد و تفکّر منسجم منتهی به عمل در زندگى ایجاد می کند.
اصولی است که لازم است در برنامه ریزی رعایت شود به قرار زیر است:
1. برنامه باید در حد توان باشد نه خارج از توان، همانطور که گفتهاند، سنگ بزرگ علامت نزدن است. پس باید مطابق طاقت و توان جسمی و روحی تان برنامه را طرح ریزی و اجرا کنید و از حد تعادل خارج نشوید.
2. هر روز فعالیت های روزانه خود را ارزیابی کنید و پایان روز و قبل از آن که به بستر بروید. بررسی کنید که کدام یک از کارها و وظیفههای مقرر شده را انجام دادهاید و کدام یک را نیمهکاره رها کرده و انجام ندادهاید؛ نسبت به فعالیت های انجام شده خود را تشویق کرده و به خود، آفرین بگویید و پاداشی را در نظر بگیرید و نسبت به انجام ندادهها خود را تنبیه کرده مثلا خود را جریمه مالی کنید و صدقهای را به مستمندان بدهید و یا ….
3. ایده آل نگر و مطلق گرا نباشید، یعنی انتظار نداشته باشید تمام خواستهها و آرزوهایتان فوری و به شکل کامل و تمام برآورده شود. هر چند در راه به دست آوردن آن تلاش می کنید ولی اگر از دسترسی به برخی از آنها ناتوان بودید و شرایط فراهم نبود، نگویید به طور کلی باید آن را رها کرد بلکه در تلاش های بعدی در پی نیل به آن باشید و خسته نشوید.
4. اراده خودتان را تقویت کنید. این امر هم نیازمند رعایت برخی نکات است که شما میتوانید مقاله ضمیمه (پیش شماره پرسمان 5) را بخوانید و به راهکارهای آن عمل کنید.
پرسشگر گرامی با توجه به توضیحات بالا شما می توانید با توجه به اهداف بلند مدت و کوتاه مدت، برای هر روز خود لیستی از کارهایی را که باید انجام دهید یاداشت کنید؛ بعد برای انها اولویت بندی کنید؛ انگاه از کارهای مهم شروع به اجرای برنامه بکنید . در این صورت در پایان هر روز خواهید دید که استفاده مطلوبی داشته اید و وقت زیادی هدر نداده اید.
برای شما ارزوی موفقیت در تمام مراحل زندگی داریم.