شخصى سر سال خمسى، مقدارى مواد غذايى (مثلاً 20 كيلو برنج، 3 قوطى روغن و يك قوطى چاى) اضافه آورده و خمس آن را پرداخته است. سپس آنها را در طول سال مصرف مىكند و دوباره مقدارى مواد غذايى (مثلاً 50 كيلو برنج، 5 قوطى روغن و 3 قوطى چاى) خريدارى مىكند و اندكى از آن را به مصرف مىرساند. حال اگر سر سال خمسى 30 كيلو برنج، 4 قوطى روغن و 2 قوطى چاى باقى بماند، چه مقدار بايد خمس بدهد؟ آيا به تمامى مواد غذايى باقى مانده خمس تعلق مىگيرد؟ يا آنكه مىتواند مواد غذايى اول سال گذشته را – كه مخمس بود – از آن كسر نمايد و در نتيجه تنها خمس ده كيلو برنج، يك قوطى روغن و يك قوطى چاى را بپردازد؟
آيات عظام امام، تبريزى، خامنهاى، صافى و مكارم: بايد خمس هر مقدار از مواد غذايى سال جارى را – كه تا سر سال زياد آمده – بپردازد و نمىتواند مواد غذايى مخمس را از آن كم كند. بنابراين در فرض مذكور، بايد خمس 30 كيلو برنج، 4 قوطى روغن و 2 قوطى چاى را بپردازد.
آيات عظام بهجت، سيستانى، فاضل و نورى: مىتواند مواد غذايى مخمس را از آن كم كند و در نتيجه در فرض مذكور جايز است تنها خمس ده كيلو برنج، يك قوطى روغن و يك قوطى چاى را بپردازد.
منبع:
امام، استفتاءات، ج 1، خمس، س 202 و 143؛آيت الله خامنهاى، اجوبة، س 1025 و 1027؛آيت اللهصافى، جامعالاحكام، ج 2، س 613؛آيت اللهمكارم، توضيحالمسائل، م 1504؛آيت اللهتبريزى، صراطالنجاة، ج 1، س 507 و 407؛آيت اللهفاضل، جامعالمسائل، ج 2، س 486 و 487 و ج 1، س 789؛آيت اللهنورى، استفتاءات، ج 1، س 295 و ج 2، س 314؛ دفتر:آيات عظامسيستانى ، بهجت ووحيد.