بر اساس آموزه های دین اسلام، سخنان معصومین و حکم عقل، کسی که در نظام اسلامی می خواهد دارای مسؤولیتی بشود، باید دارای خصوصیات ی از جمله: پارسائی و پرهیز از گناه و دوری از نافرمانی خدا همراه با حلم و بردباری، آگاهی کامل از قوانین اسلامی و احکام الهی، پیروی از ولایت فقیه و خط امام و رهبری، بی اعتنایی به ثروت دنیا، تأکید بر عدالت و رعایت ضوابط و قوانین و پرهیز از ظلم و ستم، مقدم دانستن مصالح جامعه اسلامی را بر مصالح شخصی و جناحی، عدم وابستگی به کشورهای سلطه گر و… باشد.
معیارهای کاندیدای اصلح از منظر مقام معظم رهبری:
مقام معظم رهبری در بیانات اخیرشان(28 بهمن 1394) به مناسبت قیام 29 بهمن در دیدار مردم آذربایجان شرقی با اشاره به تلاشها و برنامه های دشمنان نظام و انقلاب برای انتخابات، پیرامون اهمیت انتخابات و معیار انتخاب فرمودند: «مجلس شورای اسلامی جایگاه بسیار با اهمیّتی است …. اگر چنانچه مجلس به دنبال رفاه مردم، عدالت اجتماعی، گشایش اقتصادی، به دنبال پیشرفت علم، پیشرفت فنّاوری، به دنبال عزّت ملّی و استقلال ملّت باشد، ریل‌گذاری او به سمت این هدفها خواهد بود؛ اگر مجلس مرعوب غرب باشد، مرعوب آمریکا باشد، دنبال حاکمیّت جریان اشرافی‌گری باشد، ریل‌گذاری او در این جهتها خواهد بود؛ کشور را بدبخت خواهند کرد. اهمّیّت مجلس اینها است؛ ….. مجلس خبرگان آن مجلسی است که در وقت لازم رهبر را معیّن میکند؛ اگر مردمی باشند دلبسته‌ به انقلاب، دلباخته‌ ملّت، آگاه از توطئه‌های دشمن، ایستاده و پایدار در مقابل دشمن یک‌جور عمل میکنند، اگر خدای نکرده این چیزها نباشد، جور دیگری عمل میکنند.(بیانات در دیدار مردم آذربایجان شرقی‌، 28/11/1394)
بر این اساس ایشان در این بیانات معیارهایی از جمله پیگیری رفاه مردم، عدالت اجتماعی، گشایش اقتصادی، پیشرفت علم، پیشرفت فنّاوری، عزّت ملّی و استقلال ملّت و نیز مرعوب غرب و آمریکا نبودن و دنبال حاکمیت اشرافی گری نبودن را مطرح نمودند. البته ایشان در بیانات خود در دیدار مردم قم، به مناسبت قیام 19 دی ماه، در نحوه انتخاب کاندیدای اصلح خصوصا در شهرهای بزرگ با توجه به تعدد کاندیداها، اعتماد به لیستهای انتخاباتی را مطرح نمودند که از سوی آدمهای مومن، انقلابی و متدین ارائه شده باشد. ایشان در این زمینه فرمودند: « به نظر بنده اینجور میرسد که چون یکایک افراد را ممکن است نشناسیم، خود بنده هم وقتی این فهرستها را میآورند که بیایم رأی بدهم، بعضی از آدمهای این فهرستها را نمیشناسم امّا اعتماد میکنم به آن کسانی که [اینها را] معرّفی کردهاند، و نگاه میکنم ببینم آن کسانی که این فهرست را معرّفی کردهاند چه کسانی هستند؛ اگر دیدم اینها آدمهای متدیّن و مؤمن و انقلابی هستند، به حرفشان اعتماد میکنم و به [فهرست] آنها رأی میدهم؛ اگر دیدم نه، کسانی که این فهرست را دادهاند کسانی هستند که به مسائل انقلاب، به مسائل دین، به مسائل استقلال کشور خیلی اهمّیّتی نمیدهند، دلشان دنبال حرف آمریکا و غیر آمریکا است، به حرفشان اعتماد نمیکنم؛ به نظر من این راه خوبی است، نگاه کنیم ببینیم این فهرستی که به ما داده میشود برای مجلس شورای اسلامی یا مثلاً برای مجلس خبرگان، این فهرست را چه کسی دارد به ما میدهد. به افرادی اعتماد بکنیم که واقعاً به دینداری اینها و به تقیّد اینها اعتقاد داشته باشیم؛ بدانیم اینها متدیّنند، بدانیم انقلابیاند، بدانیم در خطّند، در راه امامند، امام را واقعاً قبول دارند؛ راهش این است که اینها را بدانیم.»( بیانات در دیدار مردم قم، 19/10/1394)
ذیلا بخش مهمی از ویژگی ها وملاکهایی که از منظر مقام معظم رهبری به عنوان بایدها و نبایدهای کاندیدای اصلح در انتخاب کاندیدا ها باید مد نظر قرار گیرد، حضورتان ارائه می گردد:
1- عدم اتصال به کانون های قدرت و ثروت: «مردم باید کسانى را انتخاب کنند که به کانون‌هاى ثروت و قدرت متصل نباشند؛ کسانى باشند که واقعاً مردم اینها را بخواهند؛ بر طبق وجدانشان، بر طبق دینشان، بر طبق وظایف انقلابى‌شان عمل کنند؛ که حالا بحث در این‌باره زیاد است.»20/07/90 در جمع مردم کرمانشاه.
2- ایمان و تقوا: کسی که می‌آید به مجلس، باید با تقوا باشد. اوّلین شرط تقواست: «انّ اکرمکم عنداللَّه اتقاکم».در دیدار اقشار مختلف مردم قم, 18/10/82 «اگر در مجلس نمایندگان مؤمن، بااخلاص و توانمند حضور داشته باشند، مجلس خیلی از گره‌ها را می‌تواند باز کند.»در دیدار با مردم قم, 18/10/82
3- تدین: «نماینده باید متدیّن باشد. بی‌دینی و بی‌تقوایی چیز بدی است؛ هرجا باشد، انسان را آسیب‌پذیر می‌کند. اگر در جای حسّاس باشد، آسیب‌پذیری آن بسیار گران تمام خواهد شد.»خطبه‌های نماز جمعه‌ی تهران, 24/11/82
4- کارآمدی : «نماینده باید کارآمد هم باشد. بعضیها متدیّن هستند، اما از آنها کاری ساخته نیست. باید به‌گونه‌ای باشند که بتوانند وظایفی را که بر عهده‌شان قرار دارد، انجام دهند.» خطبه‌های نماز جمعه‌ی تهران, 24/11/82
5- دلسوز مردم و طرفدار محرومین: «[نماینده باید] دلسوز مردم – بخصوص طبقات محروم – باشد و برای آنها کار و فکر کند. من در انتخاباتِ دوره‌ی قبل – شاید در نماز جمعه بود – گفتم نامزدهای انتخابات مراقب باشند خود را وامدار ثروتمندان و قدرتمندان و امثال اینها نکنند. اگر کسی وامدار دستگاهها و اشخاص و وامدار پول و قدرت شد، دیگر نمی‌تواند برای مردم دلسوزی کند. پس دلسوزی هم یک شرط بزرگ است.»خطبه‌های نماز جمعه‌ی تهران, 24/11/82. دیگر این‌که باید طرفدار محرومین باشد؛ بداند که در کشور محرومیت هست و سعی و همّت او باشد که رفع محرومیت کند.»در دیدار اقشار مختلف مردم قم, 18/10/82
6- شجاعت: نماینده‌ی مردم باید شجاع باشد. این ملت، ملت شجاع و آزاده‌ای است؛ ملتی است که تهدید قدرتهای متکبّر جهانی او را به عقب نمی‌نشاند؛ بنابراین نماینده‌ی او هم باید شجاع باشد و نترسد؛ شجاعت در مقابل دشمن، شجاعت در مقابل باطل، شجاعت در پذیرش حرف حق. اگر خودتان توانستید کسانی را بشناسید که دارای این خصوصیات باشند، بروید به آنها رأی دهید؛ اما اگر خودتان آشنایی ندارید، در هر نقطه‌ی کشور از آدمهای امینی که به آنها اطمینان داشته باشید، بپرسید؛ آنها معرفی می‌کنند، تا ان‌شاءاللَّه یک مجلس قوی، مردمی و متّکی به آراءِ مردم تشکیل شود و بتواند کارهای بزرگی را که بر عهده‌ی او قرار دارد، انجام دهد و مردم را – طبق آنچه شایسته‌ی این مردم آزاده و بزرگ است – ان‌شاءاللَّه راضی و خشنود کند، که این رضایت الهی را هم به دنبال دارد.»خطبه‌های نمازجمعه‌ی تهران, 24/11/82
7- مخالف جدی فساد: «باید ضدّ فساد هم باشد و با فساد مالی و اقتصادی به‌شدّت و به‌جد، از بُن‌دندان و نه به لفظ، مخالف باشد، تا با فساد مبارزه کند.»در دیدار اقشار مختلف مردم قم,18/10/82
8- توانمند، با اخلاص و عالِم: «البته توانمند، با اخلاص و عالِم هم باشد. صلاحیت بر اساس این مسائل است و مسؤولان دستگاه‌های مختلف – چه وزارت کشور، چه شورای نگهبان و چه دستگاههایی که در زیرمجموعه‌ی این مراکز مشغول فعالیت هستند – باید معیارشان را قانون قرار دهند؛ زیرا در قانون این مسائل پیش‌بینی شده است.»در دیدار اقشار مختلف مردم قم, 18/10/82
9- خدوم، امتحان داده، با کفایت، برنامه‌دار، خوشنام و جوانگرا: «نماینده باید خدوم، امتحان داده، با کفایت، برنامه‌دار، خوشنام و جوانگرا باشد و به جوانان اعتقاد داشته باشد. چنین افرادی در هر جای کشور حضور دارند، باید خود را موظّف بدانند و بروند نامزد شوند.»در اجتماع بزرگ مردم قزوین, 25/9/82
10- خدمتگزار، عدالتخواه، امین، و تلاشگر در راه عزت و استقلال: «مردم همیشه طرفدار نمایندگانی با ایمان، خدمتگزار، عدالتخواه، امین، و تلاشگر در راه عزت و استقلال کشورند، و در هر دوره کسانی را که دارای این ویژگیها دانسته‌اند، به نمایندگی برگزیده‌اند. به اعتماد مردم ارج نهید و از این ویژگیها در مجلس، پاسداری کنید.»پیام آغاز به کار مجلس هفتم، 6/3/83