سال گذشته برنامه شطرنج با شیطان از رادیوی تهران، شروع شد و حدود یک سال موضوع نحله های ضد دینی پنجشنبه‌ها ساعت 13 و 30 دقیقه به مدت یک ساعت روی آنتن رادیو تهران بود.

اما خوب است یک گلایه و بهتر است بگوییم یک درد دل را مطرح کنیم.

یکی از اولین برنامه‌های رادیو تهران در برنامه شطرنج با شیطان، پرداختن به موضوع عرفان حلقه بود. اتفاقا اولین جلسه از نویسنده این سطور دعوت شد تا در باب دین ستیزی در عرفان حلقه به عنوان کارشناس در این برنامه حضور یابد. قبل از این که به استودیوی ضبط بروم به یکی از دوستان گفتم بعید است برنامه عرفان حلقه ادامه یابد. علت این است که بعضی از طرفداران عرفان حلقه در این جا نفوذ دارند و و با فشار آوردن به سردبیر و تهیه کننده مانع از ادامه برنامه با موضوعیت عرفان حلقه میشوند.

این در حالی است که سردبیر در یک مصاحبه اعلام کرده: «این برنامه فرقه‌های نوظهور و عرفان‌های کاذب را مورد بررسی قرار می‌دهد و درباره ادیان انحرافی که به انحراف اسمشان دین شده است، باورهای خرافی و انحراف در عزاداری‌ها همچون قمه‌زنی و روضه‌هایی که مفاهیم نابجا دارند، صحبت می‌کند. مهمانانی هم که در برنامه حضور دارند یا خودشان از فرقه‌های ضاله مختلف مثل بهائیت برگشته‌اند و به دین اسلام روی آورده‌اند یا از کارشناسان و پژوهشگران هستند».

سردبیر شطرنج با شیطان حتی از عرفان کیهانی هم در ادامه نام برده و می گوید:

«این برنامه رادیویی با بخش‌های مختلفی همچون گزارش‌های مردمی و با موضوع‌های گوناگون از جمله فرقه بهائیت، ارتباط با اجنه و شیاطین در عرفان‌های نوظهور، شیطان‌پرستی، وهابیت و مسیحیت جدید با رویکرد صهیونیستی و حتی گرایش‌های عرفانی نظیر بودیسم، یوگابا، اوشو، مدیتیشن، اکنکار، سرخپوستی، رام‌الله، پائلوکوئیلو، دالایی لاما و عرفان کیهانی و… پخش می‌شود».

او در توضیحات بیشتر می‌گوید:

«در این برنامه علاوه بر معرفی فرقه‌ها و عرفان‌های نوظهور، به علت‌ها و چرایی گرایش به آنها، آسیب‌ها و مشکلات پیش رو، چگونگی مواجهه با آن و راه‌های رهایی و… می‌پردازیم. گرایش‌هایی که هر انسان عاقلی وقتی از ماهیت آنها اطلاع یابد، می‌فهمد اینها روش‌های انحرافی است. این فرقه‌ها، فرقه‌های معنوی نوظهوری هستند که رویکردی سلبی نسبت به دین دارند و دین‌ستیزی و عقل‌ستیزی در همه این فرقه‌های نوپدید مشترک است. با توجه به اینکه هدف فرقه‌ها دین‌گریزی است و شبکه‌های مختلف ماهواره‌ای به تبلیغ و برگزاری کلاس‌های آموزشی مختلف در حوزه فرقه‌های گوناگون می‌پردازند، این برنامه قصد دارد شنوندگان را بیدار کند و آنها را از آسیب‌های وارده به گرایش انواع فرقه‌های نوظهور باز دارد. آگاهی‌رسانی به نسل جوان و آموزش آنها از مهم‌ترین اهداف این برنامه است، چون برخی فرقه‌ها عقل ستیز بوده و شست و شوی مغزی یکی از اساسی‌ترین راهکارهاست تا توان استقلال فکری و عملی اعضا سلب شود».

به هر تقدیر، بنا بود که بررسی و نقد عرفان حلقه ادامه یابد و چنان مشتاق بودند که برای ضبط هفته بعدش حاضر بودند (به علت محدودیت وقتی بنده) در استودیوهای قم ضبط به سامان بنشیند. با حالی که همان یک قسمت هم انعکاس خوبی داشت و رضایت شنوندگان رادیو تهران را در پی داشت، تهیه کننده رفت که خبر کند و الان یک سال از آن قرار می گذرد.

علت روشن است. دلیلش این بود که علیرغم این که آسیب‌زاترین جریان عرفانی در شهر تهران عرفان حلقه بوده و بیش از بقیه جریان‌ها در تهران، عرفان حلقه نفوذ داشته و بیش‌ترین دوره‌های آموزشی را در تهران این گروه برگزار کرده است ـ حتی الان هم فعالیت این گروه تعطیل نشده، به صورت غیر قانونی و قاچاقی ادامه دارد و یقینا سردبیر از این آسیب هم اطلاع داردـ، اما آیا کسب رضایت چند مرید طاهری این قدر مهم است؟ وظیفه روشنگری و آگاهی بخشی در آن صورت به عهده کیست؟

بعد از جلسه اول، فردی که از عضوگیری عرفان حلقه در بخشهایی از شبکه تهران با اطلاع بود به نویسندۀ این یادداشت گفت؛ چند ماه پیش، در همین استودیو طرفداران عرفان حلقه ضبط داشته اند، با این توصیف چگونه می توان امیدوار بود که سردبیر ریسک کند و حاضر باشد به مقابله با عرفان حلقه برخیزد و به جنگ این جریان برود؟

آیا خطر عرفان حلقه با اکنکار و یوگا قابل مقایسه است؟ بخصوص با توجه به این نکته که لیدرهای عرفان حلقه صراحتا با عرفان های وارداتی مانند سای بابا و اکنکار اعلام برادری کرده و همه را به جنگ نظام جمهوری اسلامی فراخوانده اند!

ممکن است بگویند ما خواستیم اسم عرفان حلقه برده نشود که تبلیغش نشود؛ اما این مشکل راه کار متناسب دارد. می‌توان بصورت مفهومی و کلید واژه ای این جریان را نقد کرد. مثلا فرادرمانی و شعور کیهانی و مفهوم شاهد بودن و ناظر بودن در عرفان حلقه به ترازوی نقد برود نه اسم و نام این جریان.

البته تهیه کننده محترم را با همسویی با عرفان حلقه متهم نمی‌کنیم، اما انتظار از کسی که پیشقدم شده و به مقابله با عرفان های کاذب برخاسته (که از این جهت شایسته تقدیر است) این بود که اعتراض چند هوادار عرفان حلقه را به حساب ایستادگی با افکار عمومی نگذارد و به این شایعه که اگر نقد عرفان حلقه ادامه یابد مشتریان برنامه می‌پرند، توجهی نمی‌کرد و به تکلیف دینی و رسانه‌ای خویش عمل می‌کرد! ما هم قبول داریم که عرفان حلقه‌ای‌ها در تهران خیلی دست و پا زده‌اند، اما خیلی‌ها به انحرافی بودن این جریان پی برده‌اند و خیلی‌ها هم چشم انتظارند و البته هنوز منتظر روشن‌گری رسانه ملی‌اند!

شریفی دوست؛ عضو گروه عرفان های نوظهور نهاد