خانه » همه » مذهبی » شوخی

شوخی


شوخی

۱۳۹۳/۰۴/۰۱


۱۲۰۴ بازدید

سلام –
روایاتی از پیامبر و حضرت علی ع و… هست درباره مذمت شوخی کردن :
امام علی ع : شوخی کینه‌ها را بر می‌انگیزد/امام صادق ع : از شوخی بپرهیزید زیرا شوخی آبرو را می‌ریزد و هیبت مردان را می‌برد/
وروایات دیگری که می گویند شوخی خوب است :‌پیامبر ص: مومن اهل شوخی، بازی و شادی است و منافق تُرشرو و خشمگین است./ امام صادق ع : هر مومنی طبیعتی دارد و اهل مزاح و شوخی است.

چرا احادیث متناقص هست ؟ علت چیست ؟ و اینکه چرا گفته شده شوخی نکنی

شوخی ومزاح دو قسم است،الف) شوخی خوب و ممدوح .ب) شوخی زشت و مذموم
از این رو در موضوع شوخی باید به نکاتی توجه داشت.
1. سلامت روان . یکی از مولفه های سلامت روان تعامل با دیگران به صورت سالم است. اگر شوخی و یا سر به سر گذاشتن دیگران به این تعامل سالم ضربه بزند، معلوم می شود که عملی غیر استاندارد و نابهنجار است و باید ترک شود. زیرا در غیر این صورت موجب بروز مشکلاتی برای فرد و جامعه می گردد.
2. مسئله دیگری که باید به آن توجه داشته باشید فرق بین طنز و لودگی است، لودگی به معنی مسخره بازی و مورد تمسخر قراردادن یا تمسخر قرارگرفتن دیگران است. زشتی هر دو حالت مشخص است . و اما شوخی و طنازی به معنی لطیفه گویی، لطیف است که هم موجب سرور و شادی دیگران می شود و هم شخصیت فرد طناز و شوخ در نظر دیگران تضعیف نمی شود بلکه گاهی ارتقاء می یابد.
3. باید توجه داشته باشیم که بهترین الگوهای رفتاری ما در همه امور پیامبر اکرم و امامان معصوم علیهم السلام هستند از روایات و احادیث معصومین (ع) فهمیده می شود که مؤمن همیسه متبسم و خوش رو است و این نکته ای است که هرگز نباید مورد غفلت قرار گیرد.
بنابراین ، در اصل مشروعیت خنده ،شوخی و شادی شکی نیست؛ ولی نه به طور مطلق ، بلکه با قیودی و شرایطی که بعضی از آن بیان شده است ازجمله :
1- با دروغ نباید مردم را خنداند! پیامبر گرامی اسلام شوخی می کرد ولی جز حق وراستی بر زبانش جاری نمی شد .
2- نباید شوخی و مزاح سبب تحقیر ، یا استهزا یا تمسخر انسان دیگری شود؛مگر اینکه آن انسان راضی و بدان اجازه داده باشد. خداوند متعال می فرماید: (ای کسانی که ایمان آورده اید،نباید قومی،قوم دیگر را ریش خند کند،شاید آنها از اینها بهتر باشند،ونبایدزنانی،زنان دیگررا ریشخند کنند،شایدآنها از اینها بهتر باشند،واز یک دیگرعیب مگیرید،وبه یکدیگرلقبهای زشت ندهید، چه ناپسندیده است نام زشت پس از ایمان) حجرات/۱۱
3- نباید شوخی ومزاح ،سبب ترس و به وحشت انداختن مسلمان شود . بنابراین خندیدن و خنداندن به دور از رفتارها و الفاظ زشت ، مانعی ندارد. بین دروغ گفتن و مسخره کردن ، بازی کردن با آبروی مردم ، و فروتنی و متواضع بودن فرق است. حضرت علی علیه السلام همواره لبخند بر لبان مبارکش بود و در برخورد با کوچک و بزرگ ، شاد و دارای چهره ای شاداب و خندان بود.
« مزاح و شوخی ممدوح در کلام معصومین علیهم السلام» :
در مورد مزاح ممدوح رسول اکرم ( ص ) می فرمایند : «انی لا مزح و لا اقول الاحقا؛ (1) همانا من شوخی می کنم در حالی که جز حق نمی گویم » ، یعنی ؛ آن شوخی ممدوح است که از مدار حق تجاوز نکند و به سخنان باطل و ناروا کشیده نشود . امام محمد باقر ( ع ) می فرمایند : «ان الله یجب المداعب فی الجماعه بلا رفث ؛ (2) خداوند کسی را که در بین جماعت و اجتماع شوخی می کند، دوست دارد به شرط این که این شوخی همراه فحش نباشد » ، یعنی ؛ آن شوخی ممدوح است که از فحش بدور باشد .
مزاح مذموم در آیینه کلام معصومین علیهم السلام :
رسول اکرم ( ص ) می فرمایند : « لا یبلغ العبد صریح الایمان حتی یدع المزاح و الکذب…؛ (3) بنده به ایمان صریح ( و صاف و بی شایبه ً از کفر ) نمی رسد تا این که شوخی و دروغ را رها سازد »، اینجا شوخی با دروغ جمع شده است و با هم ارتباط دارند. علی ( ع ) می فرمایند : «لا یجد عبد طعم الایمان حتی یترک الکذب هزله و جد ه ؛ (4) هیچ بنده ای مزه ایمان را نمی چشد تا این که دروغ را ترک کند . خواه شوخی باشد یا جدی» .
معلوم می شود آن شوخی مذموم است که آمیخته با دروغ باشد .
امام صادق ( ع ) می فرمایند : «لا تمازح فیجترا عیلک ؛ (5) (آن قدر ) شوخی و مزاح نکن تا (دیگران ) بر تو جرات پیدا کنند » ، یعنی ؛ حد شوخی را نگه دار و آن قدر شوخی نکن تا نسبت به تو گستاخی و جسارت شود .
علی ( ع ) می فرمایند : « من کثر مزاحه استجهل ؛ (6) هرکس زیادی شوخی کند، جهالت را پذیرفته است» ، یعنی ؛ شوخی زیاد مذموم است.
با توضیحات فوق حد و مرز مزاح ممدوح از مذموم روشن شد.
به بیان دیگر مزاح ممدوح شوخی هایی است که ویژگی های زیر را داشته باشد :
1. دوری از افراط و تفریط :
همان گونه که گرفتگی و عبوس بودن و ناراحت و مغموم به نظر رسیدن مذموم است (تفریط) زیاده روی در شوخی(افراط ) نیز دل را می میراند و از خدا غافل می سازد . بنا بر این اگر در شوخی زیاده روی نباشد و به حد افراط نرسد ، اشکال ندارد.
2. از مدار حق تجاوز نکند و به سخنان باطل و ناروا کشیده نشود.
3. شوخی نباید با گناه و معصیتی مانند اذیت و آزار مؤمن ، غیبت ، تهمت ، فحش ، توهین ، دروغ ،تحقیر و تضعیف دیگران همراه باشد .
پی نوشت ها:
1. محمد محمدی ری‌شهری، میزان الحکمه، الناشر: دار الحدیث، الطبعه الاولی، التنقیح الثانی، السنه/1416 ه.ق ، ج 9، ح18554 .
2. همان ، ح 18563 .
3. همان ، ح 18577 .
4. همان ، ج 8، ح 17114 .
5. همان ، ج 9، ح 18579 .
6. همان ، ح 18596.

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد