قوی ترین طلسمات+قویترین دعا و طلسم+قوی ترین کتاب طلسم و دعانویسی مطالب مذهبی+طلسم سیاهی و طلاق+طلسم احضار محبت معشوق+دانلود کتاب طلسم محبت و طلاق قوی
۱۳۹۳/۰۸/۱۰
–
۷۶۳ بازدید
انجام کدام اعمال و گفتن چه سخنانی منافاتی با صبر و رضا بر قضاو قدر الهی ندارد؟
پرسشگر عزیز؛ داشتن صبر در هنگام مواجهه با مشکلات، یکی از ضروریات زندگی است.
قرآن از همان زمان که نطفة انسان بسته می شود و باید فراز و نشیب ها و مراحل رشد را طی کند تا به صورت موجودی کامل شده و به دنیا وارد شود و با آمدن به دنیای بزرگتر مشکلات و سختی های بزرگتری را طی نماید، او را یادآوری می کند که خود را آماده این مشکلات نماید که از جمله کشیدن بار امانت الهی است.
آثار و نتایج صبر:
انسان برا ی رسیدن به هدف محتاج حرکت است و هر حرکتی برای به ثمر رسیدن به صبر نیاز دارد. جریانات و تلاشهایی که بی نتیجه مانده اند در ظاهر شکست خوردند؛ یعنی گاهی اهدافی هستند که با صرف زمان کم به آنها دست پیدا می کنیم و گاهی با صرف زمانی طولانی به آنها می رسیم. بنابراین هیچ تلاش و کوششی بی نتیجه نیست بلکه می تواند گام مؤثری برای رسیدن به هدف باشد و نباید تلاش چند دوره را از یک نسل و یک فرد خاص انتظار داشت.
آثار فردی و روانی صبر:
1 ـ پیدایش روح شکست ناپذیری و چیره شدن بر مشکلات و پیروزی: در میدانهای مبارزه هرجا که شکستی واقع شده مقدمه اش یک شکست روحی بوده و یکی از اثرات مثبت صبر، ضد ضربه کردن و شکست ناپذیری روحیه است. راز پایمردی پیامبران، پیش بینی سختیهای راه، آماده کردن خود با سلاح صبر است که امکان شکست روحی را در خود از بین برده و انسانهایی شکست ناپذیر شده بودند و در اثر صبر و پایمردی به پیروزی رسیده بودند.
پیامبر خدا (صلی الله علیه و اله) می فرمایند: «همانا پیروزی با صبر همراه است و گشایش با گرفتاری، راستی که با هر دشواری آسانی است.» (میزان الحکمة، ج 6، ح 10068)
امام علی (علیه السلام) فرمودند: «هر که بر مرکب صبر نشیند، به خط پایان پیروزی رسد.» (همان، ح 10069)
دوست خوبم؛ با توجه به این احادیث، در می یابیم که با صبر و تحمل سختی ها گشایش حاصل می شود«ان مع العسر یسرا». این گونه نیست که اگر در مصیبتی صبور بودیم مصیبتی عظیم تر برایمان به وجود آید. خدای رحمان افراد را با توجه به استعدادها و ظرفیتهایشان و شرایطشان مورد آزمایش قرار می دهد تا خالص و ناب شده و به تکامل برسند.
2 ـ بروز خصلت های نیک و نهان: انسان با مقاومت و صبر خود در برابر حوادث و موانع، به میزان نیروی خود پی می برد و در اثر صبر در خود قدرتی بی سابقه و عظیم یافته و احساس گشایش و فتح می کنند و در خارج نیز به ظفر دست می یابد.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: «آدم شکیبا، سرانجام کامیاب می شود، هر چند بعد از زمانی دراز باشد.» (همان، ح10070)
3 ـ توجه و اتکاء بیشتر به خدا: صبر وسیله وابستگی به خداست. انسان صابر تکیه گاه خود را خدای قادر متعال می داند و با این اتکاء و توجه، میان بنده و خدایش ارتباطی محکم برقرار می شود.
آثار اخروی صبر:
1 ـ پاداش الهی: امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «هر یک از شیعیان ما که گرفتار شود و صبر ورزد، اجر هزار شهید دارد.» (همان، ح10080)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و اله ) فرمودند: «از مؤمن و بیتابی او در برابر بیماریها تعجب می کنم. اگر بداند که بیماری او برایش چه ثوابی دارد، هر آینه دوست داشت که پیوسته بیمار باشد تا پروردگارش را ملاقات کند.» (همان، ح10081)
2 ـ سلام و سرای آخرت: «سلام علیکم بما صبرتم و نعم عقبی الدار؛ خداوند بر صابران سلام می فرستد و سرای نیکو سرانجام آنهاست».
3 ـ سایه لطف خدا: «واصبروا ان الله مع الصابرین؛ خدا همیشه با صابران است » (سوره انفال، 46)
4 ـ دوستی خدا: «والله یحب الصابرین؛ خدا همیشه صابران را دوست دارد » (سوره ال عمران، 146)
5- رسیدن به مقامات بلند: امام علی (علیه السلام): «با صبر به مقامات بلند می توان رسید.» (میزان الحکمة، ج6، ح 10059). حضرت در حدیثی دیگر فرمود: «هر که برای (وصال به) خدا صبر کند، به او می رسد.» (همان، ح10060)
6- آسایش طولانی: امام علی (علیه السلام) در وصف پرهیزگاران می فرماید: «چند صباحی صبر کردند و در پی آن به آسایشی طولانی دست یافتند.» (همان، ح10089)
دوست عزیز؛ صبر هرگز به معنى تحمل بدبختیها و تن دادن ذلت و تسلیم در برابر عوامل شکست نیست، بلکه صبر و شکیبایى به معنى پایدارى و استقامت در برابر هر مشکل و هر حادثه است. رسول خدا، صلّى اللّه علیه و آله فرموده اند :
«صبر سه گونه است: صبر نزد مصیبت است (پایدارى در برابر حوادث ناگوار و عدم خود باختگى و شکست روحى و ترک جزع وفزع)، صبر بر طاعت است (مقاومت در برابر مشکلاتى که در راه طاعت وجود دارد)، صبر از معصیت (ایستادگى در برابر انگیزه هاى گناه و شهوات سرکش و طغیانگر) .
پس کسى که صبر کند بر مصیبت تا آنکه برگرداند مصیبت و شدت آن را به نیکویى عزاى آن (یعنى با صبر جمیل شدت مصیبت را ردّ کند)، بنویسد خدا براى او سیصد درجه، ما بین هر درجه تا درجه دیگر مثل ما بین آسمان و زمین است . و کسى که صبر نماید بر اطاعت، بنویسد خدا از براى او ششصد درجه، فاصله درجه ای تا درجه دیگر مثل فاصله قعر زمین تا عرش می باشد . و کسى که صبر کند بر معصیت، بنویسد خداوند براى او نهصد درجه، فاصله درجه ای تا درجه دیگر مثل فاصله منتهاى زمین تا منتهاى عرش می باشد . (اصول کافی ج 2 ص 91).
تاریخ مردان بزرگ گواهى مى دهد که یکى از عوامل مهم یا مهمترین عامل پیروزى آنان استقامت و شکیبایى بوده است، افرادى که از این صفت بى بهره اند در گرفتاریها بسیار زود از پا در مى آیند و مى توان گفت نقشى را که این عامل در پیشرفت افراد و جامعه ها ایفا مى کند، نه فراهم بودن امکانات دارد و نه استعداد و هوش و مانند آن.
به همین دلیل در قرآن مجید روى این موضوع با مؤکدترین بیان تکیه شده است، آنجا که مى گوید: إِنَّما یُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَیْرِ حِسابٍ: صابران پاداش خود را بى حساب مى گیرند (زمر- 10).
صبر از مقامات سالکین و منازل دین و از مهم ترین زمینه هاى درک فیض و عنایت الهى است. تا جایى که ائمه اطهار(علیهم السلام) به واسطه صبر عظیمشان و عزم استوارشان به مقام شامخ ولایت و امامت نایل شدند « وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا …» « و از آنان امامان(و پیشوایانى) قرار دادیم که به فرمان ما(مردم را) هدایت مى کردند؛ چون شکیبایى نمودند … » (سجده، آیه ى 24)، یعنى ریشه امامت و رهبرى صبر است .
حکمت بلا و تأثیر آن در ایمان و اراده:
1 ـ جداسازی صفوف مؤمنان از منافقان و مدعیان ایمان: هنگامة نزول بلایا و در بوتة آزمایش است که خالص از ناخالص جدا می شود و کسانی هستند که وقتی در راه ارزشها و دین حادثه ای برایشان پیش می اید تاب و تحمل از دست می دهند و از ارزشها و عقاید دینی خود اعراض کرده و عقب نشینی می کنند.
2 ـ تربیت مؤمنان و به کار انداختن ذخایر درون آنها: صبر و استقامت بر مراتب ایمان می افزاید و این مشکلات برای آنستکه خداوند اهل ایمان را ساخته و آماده گرداند.
3 ـ افزایش پاداش و بالا رفتن مقام آنها نزد خداوند: که در اثر تحمل مصائب و مشکلات، آلودگیها پاک می شوند و این رحمت خداوند را نشان می دهد که اینگونه گناهان را جبران کرده و بر حسنات و درجات می افزاید.
عوامل افزایش دهنده صبر و تحمل:
خداوند انسان را آفریده و خوب می داند که او عجول است و به تدریج باید از امتیاز صبر برخوردار شود و راههای دستیابی به آن:
1 ـ شناخت طبیعت زندگی دنیا: دنیا فانی است و انسان آفریده شده تا با آزمایش های مختلف الهی وجودش را صیقل داده و مستعدّ زندگی جاودانه نماید. و خداوند انسان را در رنج و سختی آفریده و شادی و سلامت بدون غم و بیماری نیست.
2 ـ خودشناسی: اگر انسان همه چیز خود را از خدا بداند دیگر در حوادث و یا جایی که چیزی از او گرفته می شود، گویی اتفاقی نیفتاده و همواره این شعار را الگوی رفتار خویش نماید (ما از خدائیم و به او باز می گردیم)
3ـ امید بستن به جبران محرومیّتها: پیامبر می فرماید هر بنده ای که در پیشامدی بگوید خداوندا عوض آن را به من بده خداوند پاداش کامل به او می دهد (در آخرت) و بهتر از آنچه از دستش رفته در همین دنیا به او می بخشد.
4ـ کمک از ذات حق: از دید قرآن مهمترین پشتوانه صبر یاری خداوند است و بدون کمک او صبر کامل نمی شود.
5ـ زنده نگه داشتن خاطرة قهرمانان صبر: انسان زندگی صابران را مطالعه کند و از آنها بخصوص پیامبران الگو بگیرد
6 ـ ایمان به قضا و قدر:انسان بداند برای سنت الهی تبدیل و تحویلی نیست و آنچه از دست رفته باز نمی گردد پس بی صبری فایده ندارد.
7ـ تفکر در امور گوناگون:
الف ـ مطالعة اخبار و احادیث در باب فضیلت صبر و بلا، کفارة گناهان است و اینکه صابر، عاقبتش نیکوست.
ب ـ یادآوری کوتاه بودن زمان بلا
ج ـ بداند بعد از هر سختی، گشایش است.
د ـ بداند که محنت از جانب پروردگار اوست که مهربانترین نسبت به اوست و خیر و صلاح او را می خواهد و عقل از ادراک عواقب امور قاصر است.
8 ـ دارا بودن نفس مطمئنّه: انسانهای دارای این نفس، در برخورد با هر حادثه ای متزلزل نشده و استوار باقی می مانند و راه بدست آوردن طمأنینه، یاد خدا و ذکر اوست (قلب به یاد خداست نه فقط ذکر لفظی)
9- ایمان به هدف: ایمان به هدف محرک باطنی و درونی است که انسان را به سوی هدف می کشاند و سختی ها و مشکلات را آسان و هموار می نماید و باعث می شود تا انسان در گرفتاری ها با دلی مطمئن و آرام به راه خود ادامه دهد. هر چه ایمان به راهی که می رویم بیشتر باشد موفقیت و تحمل سختیها و مشکلات نیز در طول مسیر آسانتر است. و خداوند نیز روشن بینی بیشتری به انسان می دهد که در انتخاب راه مضطرب و سرگردان نشود چنان که در قرآن می فرماید: (وَالَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِینَّهُمْ سُبُلَنا؛ کسانی که در راه ما به جهاد برخیزند ما آنها را به راه های خود دعوت می کنیم. عنکبوت 69)
10- تقوا و پرهیزکاری: از مؤثرترین رمزهای موفقیت انسان که راه برون رفت وی را در گرفتاری ها و مشکلات هموار می سازد و صبر و استقامت او را در برابر مشکلات دوچندان، تقوا و پرهیزکاری است که آیات بیشماری بر آن تأکید می ورزد. (وَمَنْ یتَّقِ الله یجْعَل لَهُ مِنْ أمْرِهِ یسراً؛ هر کس از خدای تقوا پیشه کند و پرهیزکار باشد خدا مشکلات کار او را آسان گرداند. طلاق 4).تقوا و دل بریدن از غیر خدا باعث می شود تعلقات انسان به این دنیا اندک شود و در نتیجه تحمل سختیها و ناملایمات آسانتر.
11- امید قطعی به وعده الهی مبنی بر گشایش سختی ها : اینکه انسان به این وعده الهی که فرموده: إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً «(آرى) مسلّماً با(هر) سختى آسانى است » (الشرح : 6)
و همچنین توجه به این حقیقت که همه این حوادث در پیشگاه خداوند رخ می دهد و او از همه چیز آگاه است، کسانی که در یک مسابقه دشوار و طاقت فرسا شرکت دارند همین که احساس می کنند جمعی از دوستانشان در اطراف میدان مسابقه آنها را می بینند تحمل مشکلات برای آنها آسان می شود و با شوق و عشق بیشتری به نبرد با حوادث برمی خیزند. جایی که حضور چند نفر تماشاچی چنین اثری در روح انسان بگذارد توجه به این حقیقت که خداوند مجاهدتهای ما را در صحنه های آزمایش می بیند عشق و شوری وصف ناپذیری برای ادامه این جهاد در ما ایجاد خواهد کرد.( مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج1، ص 532)
11- تجربه تاریخی: توجه به تاریخ پیشینیان و بررسی عملکرد آنان در برابر آزمایشهای الهی برای پندپذیری و آماده ساختن روح انسان نسبت به امتحانات پروردگار بسیار مؤثر است اصولاً اگر انسانی در مسایلی که برای او پیش می آید احساس تنهایی کند از نیروی صبر و مقاومتش کاسته خواهد شد امّا توجه به این حقیقت که این مشکلات و آزمایش های سخت الهی برای همه اقوام و ملتها در طول تاریخ وجود داشته است سبب افزایش نیروی پایداری انسان می گردد و به همین دلیل قرآن مجید به طور مکرر برای دلداری پیامبر و تقویت روحیه او و مؤمنان اشاره به تاریخ گذشتگان و حوادث دردناک زندگی آنها می کند. (وَلَقَدْ کذّبت رُسل مِنْ قَبْلِکَ فَصَبَرُوا عَلی ما کُذِّبُوا وَاُوذُوا حتّی اتاهُمْ نَصْرُنا وَلا مُبَدِّلَ لِکَلماتِ الله وَلَقَدْ جاءَکَ مِنْ نَبإی المُرْسَلین؛ پیش از تو نیز پیامبرانی تکذیب شدند و در برابر تکذیب ها، صبر و استقامت کردند و (در این راه) آزار دیدند، تا هنگامی که یاری ما به آنها رسید(تو نیز چنین باش و این یکی از سنت های الهی است) و هیچ چیز نمی تواند سنن خدا را تغییر دهد و اخبار پیامبران به تو رسیده است. انعام 34).
در این بین بهترین روش برای افزایش صبر و استقامت پیروی از مسیر اهل بیت (علیهم السلام) است. با مطالعه در سیره و روش زندگی آن بزرگواران، به روش برخورد با مشکلات و مصیبتهایی که از جانب حکومتهای جبّار بر آنان تحمیل شد آشنا خواهید شد. و همچنین در مواجه با مشکلات با توسل و استمداد، از آنان بخواهید در پیشگاه الهی شفیع شما باشند تا خدای نکرده با کم صبری و کم طاقتی موجبات نارضایتی خداوند فراهم نشود.
پرسشگر عزیز؛ روایاتى که در فضیلت صبر رسیده حتما مطالعه کنید. چراکه اگر کسى بداند ثواب صبر به مراتب بیشتر از چیزى است که از دست داده، زیرا چیزى از دست داده که جز در زندگى دنیا با او نمى ماند و چیزى بدست آورده که بعد از مرگ ابد الدهر با او خواهد بود، در اینصورت مى تواند به راحتی صبر کند. (ترجمه اخلاق ص : 365 ). تقریبا در تمامی کتب اخلاقی بحث صبر مطرح گردیده که برای اطلاع بیشتر می توانید به این کتاب ها همچون معراج السعاده ملا احمد نراقی و چهل حدیث امام خمینی (ره ) مراجعه نمائید .
*به طور کلی تفکر و تامل در عواقب امور، دیدن کمبود ها و نارسایی های دیگران و مقایسه با دارایی ها و شادی های خویش،تقویت روحیه ایثار و از خود گذشتگی و تواضع و دوری از تکبر و روزه گرفتن و …از عوامل افزایش صبر است.
ابن عباس نقل می کند: روزى نزد رسول خدا(صلى الله علیه وآله) بودم و ایشان به من فرمود: اى فرزند، آیا کلماتى را به تو نیاموزم که خداوند به وسیله آنها تو را برخوردار گرداند؟
گفتم: چرا.
فرمود: پس آنها را نگاه دار، که خدا نگهدارى ات مى کند…و بدان که صبر بر آنچه نمى پسندى، خیر بسیار دارد و پیروزى در پى صبر است و گشایش با گرفتارى، و با هر سختى آسانى است. سنن النبى، ج 2، ص 193، ح 16 از مستدرک الوسایل، ج 2، ص 426، ح 26؛ مسکن الفؤاد، ص 45.
خلاصه کلام اینکه:دنیا دار بلاست و مصیبتها و مشکلات برای امتحان انسانهاست که تا چه میزان ایمان دارند. هنگامة بلاها دل های کوچک ضحه و زاری می کنند که کشش غریزی انسانی است و عاطفة سرکش بر انسان تحمیل می کند و صبر و تسلیم نشدن در برابر آن موجب تقویت عزم و ارادة انسان می شود.
صبر انسان را از همه چیز و همه کس مستقل می سازد. و آزادمرد در همة احوال آزادمرد است و اگر مصیبتها بر او هجوم آورد هرگز او را نشکند و صبر کند تا خدا او را نجات دهد مانند حضرت یوسف که خدا بر او منت نهاد و در اثر صبر به پاداش بزرگ الهی نائل شد.
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند مشکلات دوره ای دارند که می گذرند و دستپاچگی وخودباختگی و بی تابی فایده ندارد بلکه بر نگرانی می افزاید. با صبر، تقدیر جاری می شود و انسان ستوده می شود و با بی تابی هم تقدیر جاری می شود ولی انسان نکوهیده می شود.
دوست خوبم؛ خداوند ابتدا یوسف را به بلاهای فراوان مبتلا کرد و آزمایشهای زیاد انجام داد سپس او را مکنت دنیوی و منزلت اخروی عطا کرد که راز این موفقیت حضرت و پیروزی او بر همة مشکلات تقوا و صبر است او بر سر دو راهی تن به فحشا دادن و از دین خدا خارج شدن و یا مصیبت زندان رفتن،راه دوم را بر می گزیند و سختی آن را به جان می خرد. و این گونه صبر سختر و مهمتر است چرا که این صبر اختیاری است نه صبر اجباری مانند ایوب.
حضرت زینب سلام الله علیها، در طول زندگی پر برکت خویش به مصائبی دچار شد که کوهها را یارای تحمل آن نبود اما حتی یکبار هم لب به شکوه و شکایت نگشود و دور از میزان حق و منطق عمل نکرد و رضای خدا تنها هدفش بود و به همین دلیل در پاسخ به یزید که از او پرسید این ماجرا را چگونه دیدی؟ حضرت فرمودند: چیزی جز زیبائی ندیدم. و توانست با عملکرد خود پیام عاشورا را زنده نگهدارد.
*راز و نیاز با خداى بى نیاز در مورد مشکلات و سختى ها ناصبورى نیست، بلکه استعانت از ذات متعال براى تحمل فشار و حل مشکلات است و این یک نوع ثبات قدم و درخواست صبر جهت تحمل سختى ها از بارگاه ربوبى است. اما آنهایى که به مقام رضا رسیده اند مشکلات خود را در محضر خداى متعال نیز به زبان نمى آورند، چون که به زبان آوردن هر چند که شکوه از سختى نیست اما شائبه آن را دارد، اظهار درد، پیش خدا به نوعى تغییر وضع موجود را از خدا طلبیدن است و این با مقام رضا سازگار نیست.
ویژگى استقامت و پایمردى، این است که فضائل دیگر بدون آن ارج و بهایى نخواهد داشت که پشتوانه همه آنها صبر است و لذا در نهج البلاغه در کلمات قصار مى خوانیم:«و علیکم بالصبر، فان الصبر من الایمان کالراس من الجسد، و لا خیر فى جسد لا راس معه، و لا فى ایمان لا صبر معه؛ بر شما باد به صبر و استقامت که صبر در برابر ایمان همچون سر است در مقابل تن، تن بى سر فایده اى ندارد، همچنین ایمان بدون صبر ناپایدار و بى نتیجه است.»
درصدر اسلام به مسلمانان انقلابى نخستین که دشمنان نیرومند و خونخوار و بى رحم از هر سو آنها را احاطه کرده بودند، دستور داده شده بود که در برابر حوادث مختلف از قدرت صبر و پایمردى کمک بگیرند، که نتیجه آن استقلال شخصیت و اتکاء به خویشتن و خود یارى در پناه ایمان به خدا است و تاریخ اسلام این حقیقت را به خوبى نشان مى دهد که همین اصل اساسى پایه اصلى همه پیروزیها بود.
موفق باشید.
قرآن از همان زمان که نطفة انسان بسته می شود و باید فراز و نشیب ها و مراحل رشد را طی کند تا به صورت موجودی کامل شده و به دنیا وارد شود و با آمدن به دنیای بزرگتر مشکلات و سختی های بزرگتری را طی نماید، او را یادآوری می کند که خود را آماده این مشکلات نماید که از جمله کشیدن بار امانت الهی است.
آثار و نتایج صبر:
انسان برا ی رسیدن به هدف محتاج حرکت است و هر حرکتی برای به ثمر رسیدن به صبر نیاز دارد. جریانات و تلاشهایی که بی نتیجه مانده اند در ظاهر شکست خوردند؛ یعنی گاهی اهدافی هستند که با صرف زمان کم به آنها دست پیدا می کنیم و گاهی با صرف زمانی طولانی به آنها می رسیم. بنابراین هیچ تلاش و کوششی بی نتیجه نیست بلکه می تواند گام مؤثری برای رسیدن به هدف باشد و نباید تلاش چند دوره را از یک نسل و یک فرد خاص انتظار داشت.
آثار فردی و روانی صبر:
1 ـ پیدایش روح شکست ناپذیری و چیره شدن بر مشکلات و پیروزی: در میدانهای مبارزه هرجا که شکستی واقع شده مقدمه اش یک شکست روحی بوده و یکی از اثرات مثبت صبر، ضد ضربه کردن و شکست ناپذیری روحیه است. راز پایمردی پیامبران، پیش بینی سختیهای راه، آماده کردن خود با سلاح صبر است که امکان شکست روحی را در خود از بین برده و انسانهایی شکست ناپذیر شده بودند و در اثر صبر و پایمردی به پیروزی رسیده بودند.
پیامبر خدا (صلی الله علیه و اله) می فرمایند: «همانا پیروزی با صبر همراه است و گشایش با گرفتاری، راستی که با هر دشواری آسانی است.» (میزان الحکمة، ج 6، ح 10068)
امام علی (علیه السلام) فرمودند: «هر که بر مرکب صبر نشیند، به خط پایان پیروزی رسد.» (همان، ح 10069)
دوست خوبم؛ با توجه به این احادیث، در می یابیم که با صبر و تحمل سختی ها گشایش حاصل می شود«ان مع العسر یسرا». این گونه نیست که اگر در مصیبتی صبور بودیم مصیبتی عظیم تر برایمان به وجود آید. خدای رحمان افراد را با توجه به استعدادها و ظرفیتهایشان و شرایطشان مورد آزمایش قرار می دهد تا خالص و ناب شده و به تکامل برسند.
2 ـ بروز خصلت های نیک و نهان: انسان با مقاومت و صبر خود در برابر حوادث و موانع، به میزان نیروی خود پی می برد و در اثر صبر در خود قدرتی بی سابقه و عظیم یافته و احساس گشایش و فتح می کنند و در خارج نیز به ظفر دست می یابد.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: «آدم شکیبا، سرانجام کامیاب می شود، هر چند بعد از زمانی دراز باشد.» (همان، ح10070)
3 ـ توجه و اتکاء بیشتر به خدا: صبر وسیله وابستگی به خداست. انسان صابر تکیه گاه خود را خدای قادر متعال می داند و با این اتکاء و توجه، میان بنده و خدایش ارتباطی محکم برقرار می شود.
آثار اخروی صبر:
1 ـ پاداش الهی: امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «هر یک از شیعیان ما که گرفتار شود و صبر ورزد، اجر هزار شهید دارد.» (همان، ح10080)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و اله ) فرمودند: «از مؤمن و بیتابی او در برابر بیماریها تعجب می کنم. اگر بداند که بیماری او برایش چه ثوابی دارد، هر آینه دوست داشت که پیوسته بیمار باشد تا پروردگارش را ملاقات کند.» (همان، ح10081)
2 ـ سلام و سرای آخرت: «سلام علیکم بما صبرتم و نعم عقبی الدار؛ خداوند بر صابران سلام می فرستد و سرای نیکو سرانجام آنهاست».
3 ـ سایه لطف خدا: «واصبروا ان الله مع الصابرین؛ خدا همیشه با صابران است » (سوره انفال، 46)
4 ـ دوستی خدا: «والله یحب الصابرین؛ خدا همیشه صابران را دوست دارد » (سوره ال عمران، 146)
5- رسیدن به مقامات بلند: امام علی (علیه السلام): «با صبر به مقامات بلند می توان رسید.» (میزان الحکمة، ج6، ح 10059). حضرت در حدیثی دیگر فرمود: «هر که برای (وصال به) خدا صبر کند، به او می رسد.» (همان، ح10060)
6- آسایش طولانی: امام علی (علیه السلام) در وصف پرهیزگاران می فرماید: «چند صباحی صبر کردند و در پی آن به آسایشی طولانی دست یافتند.» (همان، ح10089)
دوست عزیز؛ صبر هرگز به معنى تحمل بدبختیها و تن دادن ذلت و تسلیم در برابر عوامل شکست نیست، بلکه صبر و شکیبایى به معنى پایدارى و استقامت در برابر هر مشکل و هر حادثه است. رسول خدا، صلّى اللّه علیه و آله فرموده اند :
«صبر سه گونه است: صبر نزد مصیبت است (پایدارى در برابر حوادث ناگوار و عدم خود باختگى و شکست روحى و ترک جزع وفزع)، صبر بر طاعت است (مقاومت در برابر مشکلاتى که در راه طاعت وجود دارد)، صبر از معصیت (ایستادگى در برابر انگیزه هاى گناه و شهوات سرکش و طغیانگر) .
پس کسى که صبر کند بر مصیبت تا آنکه برگرداند مصیبت و شدت آن را به نیکویى عزاى آن (یعنى با صبر جمیل شدت مصیبت را ردّ کند)، بنویسد خدا براى او سیصد درجه، ما بین هر درجه تا درجه دیگر مثل ما بین آسمان و زمین است . و کسى که صبر نماید بر اطاعت، بنویسد خدا از براى او ششصد درجه، فاصله درجه ای تا درجه دیگر مثل فاصله قعر زمین تا عرش می باشد . و کسى که صبر کند بر معصیت، بنویسد خداوند براى او نهصد درجه، فاصله درجه ای تا درجه دیگر مثل فاصله منتهاى زمین تا منتهاى عرش می باشد . (اصول کافی ج 2 ص 91).
تاریخ مردان بزرگ گواهى مى دهد که یکى از عوامل مهم یا مهمترین عامل پیروزى آنان استقامت و شکیبایى بوده است، افرادى که از این صفت بى بهره اند در گرفتاریها بسیار زود از پا در مى آیند و مى توان گفت نقشى را که این عامل در پیشرفت افراد و جامعه ها ایفا مى کند، نه فراهم بودن امکانات دارد و نه استعداد و هوش و مانند آن.
به همین دلیل در قرآن مجید روى این موضوع با مؤکدترین بیان تکیه شده است، آنجا که مى گوید: إِنَّما یُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَیْرِ حِسابٍ: صابران پاداش خود را بى حساب مى گیرند (زمر- 10).
صبر از مقامات سالکین و منازل دین و از مهم ترین زمینه هاى درک فیض و عنایت الهى است. تا جایى که ائمه اطهار(علیهم السلام) به واسطه صبر عظیمشان و عزم استوارشان به مقام شامخ ولایت و امامت نایل شدند « وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا …» « و از آنان امامان(و پیشوایانى) قرار دادیم که به فرمان ما(مردم را) هدایت مى کردند؛ چون شکیبایى نمودند … » (سجده، آیه ى 24)، یعنى ریشه امامت و رهبرى صبر است .
حکمت بلا و تأثیر آن در ایمان و اراده:
1 ـ جداسازی صفوف مؤمنان از منافقان و مدعیان ایمان: هنگامة نزول بلایا و در بوتة آزمایش است که خالص از ناخالص جدا می شود و کسانی هستند که وقتی در راه ارزشها و دین حادثه ای برایشان پیش می اید تاب و تحمل از دست می دهند و از ارزشها و عقاید دینی خود اعراض کرده و عقب نشینی می کنند.
2 ـ تربیت مؤمنان و به کار انداختن ذخایر درون آنها: صبر و استقامت بر مراتب ایمان می افزاید و این مشکلات برای آنستکه خداوند اهل ایمان را ساخته و آماده گرداند.
3 ـ افزایش پاداش و بالا رفتن مقام آنها نزد خداوند: که در اثر تحمل مصائب و مشکلات، آلودگیها پاک می شوند و این رحمت خداوند را نشان می دهد که اینگونه گناهان را جبران کرده و بر حسنات و درجات می افزاید.
عوامل افزایش دهنده صبر و تحمل:
خداوند انسان را آفریده و خوب می داند که او عجول است و به تدریج باید از امتیاز صبر برخوردار شود و راههای دستیابی به آن:
1 ـ شناخت طبیعت زندگی دنیا: دنیا فانی است و انسان آفریده شده تا با آزمایش های مختلف الهی وجودش را صیقل داده و مستعدّ زندگی جاودانه نماید. و خداوند انسان را در رنج و سختی آفریده و شادی و سلامت بدون غم و بیماری نیست.
2 ـ خودشناسی: اگر انسان همه چیز خود را از خدا بداند دیگر در حوادث و یا جایی که چیزی از او گرفته می شود، گویی اتفاقی نیفتاده و همواره این شعار را الگوی رفتار خویش نماید (ما از خدائیم و به او باز می گردیم)
3ـ امید بستن به جبران محرومیّتها: پیامبر می فرماید هر بنده ای که در پیشامدی بگوید خداوندا عوض آن را به من بده خداوند پاداش کامل به او می دهد (در آخرت) و بهتر از آنچه از دستش رفته در همین دنیا به او می بخشد.
4ـ کمک از ذات حق: از دید قرآن مهمترین پشتوانه صبر یاری خداوند است و بدون کمک او صبر کامل نمی شود.
5ـ زنده نگه داشتن خاطرة قهرمانان صبر: انسان زندگی صابران را مطالعه کند و از آنها بخصوص پیامبران الگو بگیرد
6 ـ ایمان به قضا و قدر:انسان بداند برای سنت الهی تبدیل و تحویلی نیست و آنچه از دست رفته باز نمی گردد پس بی صبری فایده ندارد.
7ـ تفکر در امور گوناگون:
الف ـ مطالعة اخبار و احادیث در باب فضیلت صبر و بلا، کفارة گناهان است و اینکه صابر، عاقبتش نیکوست.
ب ـ یادآوری کوتاه بودن زمان بلا
ج ـ بداند بعد از هر سختی، گشایش است.
د ـ بداند که محنت از جانب پروردگار اوست که مهربانترین نسبت به اوست و خیر و صلاح او را می خواهد و عقل از ادراک عواقب امور قاصر است.
8 ـ دارا بودن نفس مطمئنّه: انسانهای دارای این نفس، در برخورد با هر حادثه ای متزلزل نشده و استوار باقی می مانند و راه بدست آوردن طمأنینه، یاد خدا و ذکر اوست (قلب به یاد خداست نه فقط ذکر لفظی)
9- ایمان به هدف: ایمان به هدف محرک باطنی و درونی است که انسان را به سوی هدف می کشاند و سختی ها و مشکلات را آسان و هموار می نماید و باعث می شود تا انسان در گرفتاری ها با دلی مطمئن و آرام به راه خود ادامه دهد. هر چه ایمان به راهی که می رویم بیشتر باشد موفقیت و تحمل سختیها و مشکلات نیز در طول مسیر آسانتر است. و خداوند نیز روشن بینی بیشتری به انسان می دهد که در انتخاب راه مضطرب و سرگردان نشود چنان که در قرآن می فرماید: (وَالَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِینَّهُمْ سُبُلَنا؛ کسانی که در راه ما به جهاد برخیزند ما آنها را به راه های خود دعوت می کنیم. عنکبوت 69)
10- تقوا و پرهیزکاری: از مؤثرترین رمزهای موفقیت انسان که راه برون رفت وی را در گرفتاری ها و مشکلات هموار می سازد و صبر و استقامت او را در برابر مشکلات دوچندان، تقوا و پرهیزکاری است که آیات بیشماری بر آن تأکید می ورزد. (وَمَنْ یتَّقِ الله یجْعَل لَهُ مِنْ أمْرِهِ یسراً؛ هر کس از خدای تقوا پیشه کند و پرهیزکار باشد خدا مشکلات کار او را آسان گرداند. طلاق 4).تقوا و دل بریدن از غیر خدا باعث می شود تعلقات انسان به این دنیا اندک شود و در نتیجه تحمل سختیها و ناملایمات آسانتر.
11- امید قطعی به وعده الهی مبنی بر گشایش سختی ها : اینکه انسان به این وعده الهی که فرموده: إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً «(آرى) مسلّماً با(هر) سختى آسانى است » (الشرح : 6)
و همچنین توجه به این حقیقت که همه این حوادث در پیشگاه خداوند رخ می دهد و او از همه چیز آگاه است، کسانی که در یک مسابقه دشوار و طاقت فرسا شرکت دارند همین که احساس می کنند جمعی از دوستانشان در اطراف میدان مسابقه آنها را می بینند تحمل مشکلات برای آنها آسان می شود و با شوق و عشق بیشتری به نبرد با حوادث برمی خیزند. جایی که حضور چند نفر تماشاچی چنین اثری در روح انسان بگذارد توجه به این حقیقت که خداوند مجاهدتهای ما را در صحنه های آزمایش می بیند عشق و شوری وصف ناپذیری برای ادامه این جهاد در ما ایجاد خواهد کرد.( مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج1، ص 532)
11- تجربه تاریخی: توجه به تاریخ پیشینیان و بررسی عملکرد آنان در برابر آزمایشهای الهی برای پندپذیری و آماده ساختن روح انسان نسبت به امتحانات پروردگار بسیار مؤثر است اصولاً اگر انسانی در مسایلی که برای او پیش می آید احساس تنهایی کند از نیروی صبر و مقاومتش کاسته خواهد شد امّا توجه به این حقیقت که این مشکلات و آزمایش های سخت الهی برای همه اقوام و ملتها در طول تاریخ وجود داشته است سبب افزایش نیروی پایداری انسان می گردد و به همین دلیل قرآن مجید به طور مکرر برای دلداری پیامبر و تقویت روحیه او و مؤمنان اشاره به تاریخ گذشتگان و حوادث دردناک زندگی آنها می کند. (وَلَقَدْ کذّبت رُسل مِنْ قَبْلِکَ فَصَبَرُوا عَلی ما کُذِّبُوا وَاُوذُوا حتّی اتاهُمْ نَصْرُنا وَلا مُبَدِّلَ لِکَلماتِ الله وَلَقَدْ جاءَکَ مِنْ نَبإی المُرْسَلین؛ پیش از تو نیز پیامبرانی تکذیب شدند و در برابر تکذیب ها، صبر و استقامت کردند و (در این راه) آزار دیدند، تا هنگامی که یاری ما به آنها رسید(تو نیز چنین باش و این یکی از سنت های الهی است) و هیچ چیز نمی تواند سنن خدا را تغییر دهد و اخبار پیامبران به تو رسیده است. انعام 34).
در این بین بهترین روش برای افزایش صبر و استقامت پیروی از مسیر اهل بیت (علیهم السلام) است. با مطالعه در سیره و روش زندگی آن بزرگواران، به روش برخورد با مشکلات و مصیبتهایی که از جانب حکومتهای جبّار بر آنان تحمیل شد آشنا خواهید شد. و همچنین در مواجه با مشکلات با توسل و استمداد، از آنان بخواهید در پیشگاه الهی شفیع شما باشند تا خدای نکرده با کم صبری و کم طاقتی موجبات نارضایتی خداوند فراهم نشود.
پرسشگر عزیز؛ روایاتى که در فضیلت صبر رسیده حتما مطالعه کنید. چراکه اگر کسى بداند ثواب صبر به مراتب بیشتر از چیزى است که از دست داده، زیرا چیزى از دست داده که جز در زندگى دنیا با او نمى ماند و چیزى بدست آورده که بعد از مرگ ابد الدهر با او خواهد بود، در اینصورت مى تواند به راحتی صبر کند. (ترجمه اخلاق ص : 365 ). تقریبا در تمامی کتب اخلاقی بحث صبر مطرح گردیده که برای اطلاع بیشتر می توانید به این کتاب ها همچون معراج السعاده ملا احمد نراقی و چهل حدیث امام خمینی (ره ) مراجعه نمائید .
*به طور کلی تفکر و تامل در عواقب امور، دیدن کمبود ها و نارسایی های دیگران و مقایسه با دارایی ها و شادی های خویش،تقویت روحیه ایثار و از خود گذشتگی و تواضع و دوری از تکبر و روزه گرفتن و …از عوامل افزایش صبر است.
ابن عباس نقل می کند: روزى نزد رسول خدا(صلى الله علیه وآله) بودم و ایشان به من فرمود: اى فرزند، آیا کلماتى را به تو نیاموزم که خداوند به وسیله آنها تو را برخوردار گرداند؟
گفتم: چرا.
فرمود: پس آنها را نگاه دار، که خدا نگهدارى ات مى کند…و بدان که صبر بر آنچه نمى پسندى، خیر بسیار دارد و پیروزى در پى صبر است و گشایش با گرفتارى، و با هر سختى آسانى است. سنن النبى، ج 2، ص 193، ح 16 از مستدرک الوسایل، ج 2، ص 426، ح 26؛ مسکن الفؤاد، ص 45.
خلاصه کلام اینکه:دنیا دار بلاست و مصیبتها و مشکلات برای امتحان انسانهاست که تا چه میزان ایمان دارند. هنگامة بلاها دل های کوچک ضحه و زاری می کنند که کشش غریزی انسانی است و عاطفة سرکش بر انسان تحمیل می کند و صبر و تسلیم نشدن در برابر آن موجب تقویت عزم و ارادة انسان می شود.
صبر انسان را از همه چیز و همه کس مستقل می سازد. و آزادمرد در همة احوال آزادمرد است و اگر مصیبتها بر او هجوم آورد هرگز او را نشکند و صبر کند تا خدا او را نجات دهد مانند حضرت یوسف که خدا بر او منت نهاد و در اثر صبر به پاداش بزرگ الهی نائل شد.
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند مشکلات دوره ای دارند که می گذرند و دستپاچگی وخودباختگی و بی تابی فایده ندارد بلکه بر نگرانی می افزاید. با صبر، تقدیر جاری می شود و انسان ستوده می شود و با بی تابی هم تقدیر جاری می شود ولی انسان نکوهیده می شود.
دوست خوبم؛ خداوند ابتدا یوسف را به بلاهای فراوان مبتلا کرد و آزمایشهای زیاد انجام داد سپس او را مکنت دنیوی و منزلت اخروی عطا کرد که راز این موفقیت حضرت و پیروزی او بر همة مشکلات تقوا و صبر است او بر سر دو راهی تن به فحشا دادن و از دین خدا خارج شدن و یا مصیبت زندان رفتن،راه دوم را بر می گزیند و سختی آن را به جان می خرد. و این گونه صبر سختر و مهمتر است چرا که این صبر اختیاری است نه صبر اجباری مانند ایوب.
حضرت زینب سلام الله علیها، در طول زندگی پر برکت خویش به مصائبی دچار شد که کوهها را یارای تحمل آن نبود اما حتی یکبار هم لب به شکوه و شکایت نگشود و دور از میزان حق و منطق عمل نکرد و رضای خدا تنها هدفش بود و به همین دلیل در پاسخ به یزید که از او پرسید این ماجرا را چگونه دیدی؟ حضرت فرمودند: چیزی جز زیبائی ندیدم. و توانست با عملکرد خود پیام عاشورا را زنده نگهدارد.
*راز و نیاز با خداى بى نیاز در مورد مشکلات و سختى ها ناصبورى نیست، بلکه استعانت از ذات متعال براى تحمل فشار و حل مشکلات است و این یک نوع ثبات قدم و درخواست صبر جهت تحمل سختى ها از بارگاه ربوبى است. اما آنهایى که به مقام رضا رسیده اند مشکلات خود را در محضر خداى متعال نیز به زبان نمى آورند، چون که به زبان آوردن هر چند که شکوه از سختى نیست اما شائبه آن را دارد، اظهار درد، پیش خدا به نوعى تغییر وضع موجود را از خدا طلبیدن است و این با مقام رضا سازگار نیست.
ویژگى استقامت و پایمردى، این است که فضائل دیگر بدون آن ارج و بهایى نخواهد داشت که پشتوانه همه آنها صبر است و لذا در نهج البلاغه در کلمات قصار مى خوانیم:«و علیکم بالصبر، فان الصبر من الایمان کالراس من الجسد، و لا خیر فى جسد لا راس معه، و لا فى ایمان لا صبر معه؛ بر شما باد به صبر و استقامت که صبر در برابر ایمان همچون سر است در مقابل تن، تن بى سر فایده اى ندارد، همچنین ایمان بدون صبر ناپایدار و بى نتیجه است.»
درصدر اسلام به مسلمانان انقلابى نخستین که دشمنان نیرومند و خونخوار و بى رحم از هر سو آنها را احاطه کرده بودند، دستور داده شده بود که در برابر حوادث مختلف از قدرت صبر و پایمردى کمک بگیرند، که نتیجه آن استقلال شخصیت و اتکاء به خویشتن و خود یارى در پناه ایمان به خدا است و تاریخ اسلام این حقیقت را به خوبى نشان مى دهد که همین اصل اساسى پایه اصلى همه پیروزیها بود.
موفق باشید.
