خانه » همه » مذهبی » صفت منتقم درباره خداوند و امام زمان (عج)

صفت منتقم درباره خداوند و امام زمان (عج)


صفت منتقم درباره خداوند و امام زمان (عج)

۱۳۹۷/۰۹/۱۰


۱۵۳ بازدید

آیا در احادیث، یکی از بارزترین صفات خدا و حضرت حجت (علیه‌السلام) ، منتقم و انتقامگیری، است؟باتشکر

بله، البته نسبت به ظالمین و غاصبین حق انبیاء و ائمه(ع) و قاتلین آنها .معرفی حضرت حجه بن الحسن (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به عنوان منتقم أعداء الله در روایات بسیاری آمده است. صفت انتقام گیرنده در روایات با سه واژه: طالب، منتقم و ثائر(1) (خونخواه) بررسی شده است.کلام معصومین درباره منتقم بودن حضرت بقیه الله (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در قالب سه بخش تقریبا بیان شده است.
بخش اول: روایاتی هستند که به صراحت حضرت را انتقام گیرنده خون اباعبدالله (علیه السلام) معرفی می‌کنند.
بخش دوم: روایاتی که ایشان را انتقام ‌گیرنده أعداء الله می‌ دانند و بیان می ‌شود که قاتلین ایشان از أعداء الله هستند.
بخش سوم: بیان صفت منتقم در زیارت عاشورا .
به چند روایت توجه کنید:
-حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ أَحْمَدَ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْجُنَیْدِ التَّفْلِیسِیِّ عَنْ رَزِینٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لَمَّا ضُرِبَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ (علیه السلام) بِالسَّیْفِ فَسَقَطَ ثُمَّ ابْتَدَرَ لِیَقْطَعَ رَأْسَهُ نَادَى مُنَادٍ مِنْ بُطْنَانِ الْعَرْشِ أَلَا أَیَّتُهَا الْأُمَّةُ الْمُتَجَبِّرَةُ الضَّالَّةُ بَعْدَ نَبِیِّهَا لَا وَفَّقَکُمُ اللَّهُ لِأَضْحًى وَ لَا فِطْرٍ قَالَ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فَلَا جَرَمَ وَ اللَّهِ مَا وُفِّقُوا وَ لَا یُوَفَّقُونَ حَتَّى یَثُورَ ثَائِرُ الْحُسَیْنِ(علیه السلام).(2)
ابن بابویه در علل الشرایع به نقل از امام صادق (علیه السلام) آورده است:راوى مى گوید: عرض کردم فدایت شوم در باره عامّه چه مى فرمایید، چه آنکه روایتى را شنیده ایم که ایشان موفّق به روزه نمى شوند آیا این روایت صحیح است؟حضرت به من فرمودند: توجّه کن دعای ملک و فرشته درباره ایشان به اجابت رسیده.عرض کردم: فدایت شوم چه دعایى؟حضرت فرمودند: هنگامى که حضرت حسین بن على (صلوات اللَّه علیه) را شهید کردند حق تعالى فرشته اى را مأمور ساخت که نداء کند: اى امّت ظالم و قاتل عترت پیامبر خدا شما را براى روزه و درک فطر موفق نکند و در حدیث دیگر آمده است که خدا شما را براى درک فطر و قربان موفّق نکند.سپس راوى گفت، امام (علیه السّلام) فرمودند: به خدا سوگند موفّق نشده و نخواهند شد تا وقتى که منتقم خون حسین (علیه السّلام) قیام کند. (3)این حدیث که در کتاب کافی، جلد دوم، صفحه 18، باب ایمان وکفر ذکر شده است، امام صادق (علیه السلام) فهم دقیق زمان روزه داری، که از ارکان پنجگانه اسلام است، را به زمان ظهورحضرت حجه (عجل الله) موکول می نماید و حضرت را انتقام گیرنده خون اباعبدالله (علیه السلام) معرفی می‌کنند.
– در مجمع البحرین در حدیثی آمده است: إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) یَطْلُبُ بِدَمِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) وَ هُوَ یَقُولُ: نَحْنُ أَهْلُ الدَّمِ طُلَّابُ الثرة [التِّرَةِ]. (4)
هنگامی که قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) خروج کند، خون حسین (علیه السلام) را طلب می‌کند و می فرماید: ما اولیای دم هستیم و طالبان خون ایشان و خونخواه حسین (علیه السلام) ما هستیم.
– در دعای ندبه به نقل از شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان آمده است:«أَیْنَ الطَّالِبُ بِذُحُولِ الْأَنْبِیَاءِ وَ أَبْنَاءِ الْأَنْبِیَاءِ أَیْنَ الطَّالِبُ بِدَمِ الْمَقْتُولِ بِکَرْبَلاَءَ»کجاست خواهنده خون پیامبران و فرزندان پیامبران؟ کجاست خواهنده خون کشته شده در کربلا؟شیخ عباس قمی این دعا را از سید بن طاووس نقل می کند، در این دعا نیز حضرت حجه بن الحسن (عجل الله تعالی فرجه الشریف) منتقم خون اباعبدالله (علیه السلام) و جمیع پیامبران و فرزندان ایشان معرفی شده اند.
در فرازی از زیارت ‌نامه حضرت حجه بن الحسن (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در سرداب که در کتاب بحارالانوار، جلد99، صفحه86، باب7 نقل شده است؛ می خوانیم:« ای طالب خون پیامبران و فرزندانشان و ای خواهنده خون کشته شده در کربلا»
السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا صَاحِبَ الْفَتْحِ وَ نَاشِرَ رَایَةِ الْهُدَى السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا مُؤَلِّفَ شَمْلِ الصَّلَاحِ وَ الرِّضَا السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا طَالِبَ ثَارِ الْأَنْبِیَاءِ وَ أَبْنَاءِ الْأَنْبِیَاءِ وَ الثَّائِرَ بِدَمِ الْمَقْتُولِ بِکَرْبَلَاءَ السَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْمَنْصُورُ عَلَى مَنِ اعْتَدَى. (5)در بحارالانوار جلد 52، صفحه 236، باب25 در علامات ظهور آمده است:أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) حَدَّثَ عَنْ أَشْیَاءَ تَکُونُ بَعْدَهُ إِلَى قِیَامِ الْقَائِمِ فَقَالَ الْحُسَیْنُ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ مَتَى یُطَهِّرُ اللَّهُ الْأَرْضَ مِنَ الظَّالِمِینَ قَالَ لَا یُطَهِّرُ اللَّهُ الْأَرْضَ مِنَ الظَّالِمِینَ حَتَّى یُسْفَکَ الدَّمُ الْحَرَامُ ثُمَّ ذَکَرَ أَمْرَ بَنِی أُمَیَّةَ وَ بَنِی الْعَبَّاسِ فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ وَ قَالَ إِذَا قَامَ الْقَائِمُ بِخُرَاسَانَ وَ غَلَبَ عَلَى أَرْضِ کُوفَانَ وَ الْمُلْتَانِ وَ جَازَ جَزِیرَةَ بَنِی کَاوَانَ وَ قَامَ مِنَّا قَائِمٌ بِجِیلَانَ وَ أَجَابَتْهُ الْآبُرُ وَ الدَّیْلَمُ وَ ظَهَرَتْ لِوَلَدِی رَایَاتُ التُّرْکِ مُتَفَرِّقَاتٍ فِی الْأَقْطَارِ وَ الْحَرَامَاتِ وَ کَانُوا بَیْنَ هَنَاتٍ وَ هَنَاتٍ إِذَا خَرِبَتِ الْبَصْرَةُ وَ قَامَ أَمِیرُ الْإِمْرَةِ فَحَکَى (علیه السلام) حِکَایَةً طَوِیلَةً ثُمَّ قَالَ إِذَا جُهِّزَتِ الْأُلُوفُ وَ صَفَّتِ الصُّفُوفُ وَ قُتِلَ الْکَبْشُ الْخَرُوفُ هُنَاکَ یَقُومُ الْآخِرُ وَ یَثُورُ الثَّائِرُ وَ یَهْلِکُ الْکَافِرُ ثُمَّ یَقُومُ الْقَائِمُ الْمَأْمُولُ وَ الْإِمَامُ الْمَجْهُولُ لَهُ الشَّرَفُ وَ الْفَضْلُ وَ هُوَ مِنْ وُلْدِکَ یَا حُسَیْنُ لَا ابْنٌ مِثْلُهُ یَظْهَرُ بَیْنَ الرُّکْنَیْنِ فِی دَرِیسَیْنِ بَالِیَیْنِ- یَظْهَرُ عَلَى الثَّقَلَیْنِ وَ لَا یَتْرُکُ فِی الْأَرْضِ الْأَدْنَیْنَ- طُوبَى لِمَنْ أَدْرَکَ زَمَانَهُ وَ لَحِقَ أَوَانَهُ وَ شَهِدَ أَیَّامَهُ.(6)حضرت امیر المومنین علی (علیه السلام) درباره وقایعی خبر می ‌دهند که پس از آن ظهور قائم اتفاق می افتد، حسین (علیه السلام) می‌‌پرسد: زمین کی از ظالمین پاک خواهد شد؟ ایشان می‌ فرمایند: زمانی که خون به حرام ریخته شود (ریخته شدن خون حرام اشاره به شهادت اباعبدالله (علیه السلام) می ‌باشد.) و پس از حکایتی طولانی درباره وقایع ظهور درباره حضرت حجه (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می ‌فرمایند: یا حسین خونخواهی می ‌کند خونخواه و او از فرزندان تو است.
– در تفسیر آیات چهارم تا ششم سوره مبارکه اسراء در تفسیر صافی چنین آمده است:عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ شَمُّونٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَصَمِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَاسِمِ الْبَطَلِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَى- وَ قَضَیْنا إِلى بَنِی إِسْرائِیلَ فِی الْکِتابِ «لَتُفْسِدُنَّ فِی الْأَرْضِ مَرَّتَیْن»(إسراء/4) قَالَ قَتْلُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) وَ طَعْنُ الْحَسَنِ (علیه السلام) « وَ لَتَعْلُنَّ عُلُوًّا کَبِیراً» (إسراء/4) قَالَ قَتْلُ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) «فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُما» (إسراء/5) فَإِذَا جَاءَ نَصْرُ دَمِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) «بَعَثْنا عَلَیْکُمْ عِباداً لَنا أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ فَجاسُوا خِلالَ الدِّیار» (إسراء/5) قَوْمٌ یَبْعَثُهُمُ اللَّهُ قَبْلَ خُرُوجِ الْقَائِمِ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) فَلَا یَدَعُونَ وَتْراً لآِلِ مُحَمَّدٍ إِلَّا قَتَلُوهُ «وَ کانَ وَعْداًمَفْعُولًا» (إسراء/5) خُرُوجُ الْقَائِمِ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) «ثُمَّ رَدَدْنا لَکُمُ الْکَرَّةَ عَلَیْهِمْ »(إسراء/6) خُرُوجُ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) فِی سَبْعِینَ مِنْ أَصْحَابِهِ. (7)
در تفسیر آیات پنجم و ششم سوره إسراء امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: خداوند متعال در قرآن کریم می ‌فرماید: ما به بنی اسرائیل در کتاب آسمانی اعلام کردیم که دوبار در زمین فساد خواهید کرد، این دو فساد کشتن علی بن ابی طالب (علیه السلام) و کشتن و نیزه باران کردن پیکر حسن، (علیه السلام) می باشد و خداوند می‌فرماید: و سرکشی بزرگی خواهید نمود و آن قتل حسین (علیه السلام) است و خداوند تعالی می‌فرماید: هنگامی که نخستین وعده فرا رسد، امام می‌فرماید: و آن وعده آمدن یاری دهنده خون حسین (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است (و این همان وعده آمدن خونخواه اباعبدالله (علیه السلام) است) و حق تعالی می فرماید: گروهی از بندگان پیکار جوی خود را بر ضد شما برمی‌ انگیزیم تا (شما را سخت در هم کوبند) درون خانه ها را جستجو کنند، ایشان می‌فرماید: و خداوند قومی را بر می ‌انگیزاند قبل از خروج قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) که هیچ خونی از اهل بیت ریخته نشده مگر این که تقاص آن را گرفته و جبران نمایند «وَ کانَ وَعْداًمَفْعُولًا: و وعده قطعی پروردگار» همان قیام امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است، خداوند متعال می‌فرماید: سپس شما را بار دیگر بر آنها چیره می‌کنیم، حضرت می‌فرماید: و این اشاره به رجعت حسین (علیه السلام) است به همراه هفتاد نفر از اصحابش.(8)
– در سوره مبارکه اسراء آیه 33 می خوانیم: «وَ لا تَقْتلوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّه إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ مَنْ قتِلَ مَظْلوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سلْطاناً فَلا یسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّه کانَ مَنْصوراً »؛ و کسى را که خداوند خونش را حرام شمرده به قتل نرسانید، جز به حق، و آن کس که مظلوم کشته شده براى ولیّش سلطه (حق قصاص) قرار دادیم، اما در قتل اسراف نکند، چرا که او (ستم دیده) مورد حمایت است. (9)
احترام خون انسانها و حرمت قتل نفس از مسائلى است که همه شرایع آسمانى و قوانین بشرى در آن هم عقیده اند، و آن را یکى از بزرگترین گناهان مى شمرند، ولى اسلام اهمیت بیشترى به این مساله داده است تا آنجا که قتل یک انسان را همانند کشتن همه انسانها شمرده و در سوره مائده آیه 32 می فرماید: «…مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعاً…»؛ هر کس انسانى را بدون ارتکاب قتل یا فساد در روى زمین بکشد چنان است که گویى همه انسانها را کشته است.(10)
اسلامی که کشتن یک انسان بی گناه را همانند کشتن همه انسان ها می داند، حق قصاص را برای ولیّ دم قرار داده و می فرماید: «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً» (سلطه: قصاص قاتل)
در روایات، یکی از مصادیق “ولیّ” در آیه مورد نظر، حضرت مهدی (عج) بیان شده است؛ چرا که انتقام همه مظلومان عالم به خصوص جد عزیزش، امام حسین علیه السلام را خواهد گرفت.
امام زمان علیه السلام عهده دار تمام خون هایی است که به ناحق در طول تاریخ ریخته شده است و در زمان ظهور با ایجاد عدالت و پایان دادن به جریان ظلم، انتقام مظلومان جهان را خواهد گرفت و مظلوم ترین فردی که در عالم کشته شده است، حضرت سیدالشهداء علیه السلام است از این رو امام مهدی علیه السلام خونخواه و منتقم خون امام حسین علیه السلام است
امام محمد باقر علیه السلام در تفسیر این آیه فرمود : منظور آیه از «قتِلَ مَظْلُوماً» امام حسین علیه السلام می باشد؛ زیرا آن بزرگوار مظلومانه شهید شد و ما امامان خونخواه آن حضرت هستیم. هنگامی که قائم ما خاندان قیام کند خون امام حسین علیه السلام را طلب خواهد کرد.
و نیز در روایات آمده است وقتی امام زمان علیه السلام و یارانش قیام کنند، شعار انقلابشان این خواهد بود: «یا لثارات الحسین» یعنی ما آمده ایم انتقام خونی که از امام حسین علیه السلام ریخته شد را بگیریم. این جمله اشاره به این معنا دارد که هنگام انتقام خون پاک امام حسین علیه السلام فرا رسیده است، کسانى که مى خواهند از دشمنان آن حضرت انتقام خون به ناحقّ ریخته حجّت الهى را بگیرند مهیا شوند.
– در تفسیر آیه 39 سوره مبارکه حج حدیثی از حضرت امام صادق (علیه السّلام) نقل شده است:أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللَّهَ عَلى نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ الَّذِینَ أُخْرِجُوا مِنْ دِیارِهِمْ بِغَیْرِ حَقٍّ إِلَّا أَنْ یَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ (11)
عن الصادق (علیه السّلام): انّ العامة یقولون: نزلت فی رسول اللّه (صلّى اللّه علیه و اله و سلم) لمّا أخرجته قریش من مکّة و إنّما هو القائم إذا خرج یطلب دم الحسین و هو یقول نحن أولیاء الدم و طلّاب الدیة.
امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند: اهل سنت می‌گویند این آیه درباره پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) نازل شده است زمانی که قریش آن حضرت را از مکه بیرون کردند در حالی که این آیه فقط درباره قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. زمانی که خروج کند در حال ‌که طالب خون حسین (علیه السلام) است و می‌گوید: ما صاحبان خون و خونخواهی کنندگان خون بر زمین مانده هستیم.
در تمامی این روایات بلافاصله بعد از خروج، انتقام حضرت حجه (عجل الله) از قاتلین جد بزرگوارشان مورد تاکید است، گویی که هدف از خروج همان خونخواهی است و به تعبیری می توان گفت ظلمی که امروز بر جامعه بشری می‌رود در امتداد همان ظلم بزرگ یعنی ظلم به آل الله است.
_____________________________________

(1) مجمع البحرین، جلد 3، صفحه 235 – 234/ (ثأر) :القتیل ثَأْراً و ثُؤْرَةً أی قتلت قاتله. و قولهم «یا ثَارَاتِ فلان» أی قتلة فلان. و الثَّائِرُ: الذی لا یبقى على شی ء حتى یدرک ثاره.. باب ما أوله الثاء فی «ى، بس» و الوافی: «بثأر» و الثَّأْر: الطلب بالدم، و الدم نفسه و قاتل حمیمک. «الثائر»: الطالب و المطلوب و الذی لا یبقى على شی ء حتّى یُدرِک ثَأْرَه. راجع: الصحاح، جلد 2، ص603- لسان العرب، جلد 4، ص 97 (ثأر)
(2) علل الشرائع، جلد 2، صفحه 389 / 125 باب العلة التی من أجلها لا توفق العامة لفطر و لا أضحى حدیث اول با سند کامل؛ بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، جلد 45، صف 217 – الکافی، جلد 7، ص 654
این حدیث با سند دیگری نیز در بحار الانوار ذکر شده است: مَجَالِسُ الصَّدُوقِ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ الْوَلِیدِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَتِّیلٍ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یَزِیدَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ الدَّیْلَمِیِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ لَطِیفٍ عَنِ الصَّادِقِ (ع) بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، جلد 88 ، ص134 باب 5 – أمالی الصدوق، ص168
(3) علل الشرایع، جلد 2، ص 261 – 260
(4) مجمع البحرین، جلد 3، ص 234
(5) بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، جلد99، ص 86
(6) بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، جلد 52، ص236
(7) الکافی، جلد 8 ،ص206
(8)تفسیر صافی، جلد4، ص168 به نقل از تفسیر عیاشی، جلد2، ص 282
(9) اسراء / 33
(10) مائده / 32
(11) سوره مبارکه حج، / 40 تفسیر صافی، جلد4، ص 517

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد