طراحي يك سيستم پيچيده، بر روي يك قطره آب

براي توليد يك محصول، لوازم و شرائطي مورد نياز است، از جمله: تعيين اهداف، تامين مواد، طرح و برنامه، زمان بندي مراحل اجرا، خدمات و پشتيباني پس از توليد، تعمير و اصلاح. اين امور، اجزاء يك سيستم را تشكيل مي دهند و امروزه نظريه سيستم ها در بسياري از رشته هاي دانشگاهي جايگاه يافته است.

در آفرينش انسان همه اين مراحل پيش بيني و اجرا شده است: 
1. هدف: تكامل اختياري و معنوي انسان. «و ما خلقت الجنّ و الانس الا ليعبدون»[1] 2. مواد اوليه: تراب و نطفه. «نخلقكم من ماء مهين»[2] 3. محل توليد: «في قرار مكين»[3] 4. طرح و برنامه توليد: «نطفة، علقة، مضغة، …»
5. زمان بندي: «الي قدر معلوم»[4] 6. برنامه ريزي دروني: «فألهمها فجورها و تقواها»[5]، همراه با كنترل بيروني: «إنّا هديناه السبيل»[6] و «إنّ علينا للهدي»[7] 7. خدمات پس از توليد: «نحن قسمنا بينهم معيشتهم»[8] 8. تعمير و اصلاح: «يقبل التوبة»[9]، «إنه غفور رحيم»[10]

شاهكار خلقت آن است كه خداوند آفرينش انسان را با آن همه پيچيدگي بر روي يك قطره آب طراحي كرده است كه هيچ هنرمندي توان طراحي بر روي آن را ندارد. «نخلقكم من ماء مهين»
خداوند در آفرينش انسان، يك بار مدال «أحسن الخالقين»[11] را به خود داده است و در اينجا عنوان «نعم القادرون»[12] را مطرح مي كند. آري او بهترين خالق و بهترين قادر است. عبارت «نعم القادرون» را دو گونه مي توان معنا كرد:
الف. با توجه به عبارت «الي قدر» و «فقدرنا» كه پيش از آن آمده، مراد از «قادرون» اندازه گيري باشد كه خداوند بهترين اندازه گيري را در مورد انسان به كار برده است.
ب. با توجه به آنكه بحث خلقت و مراحل آن است كه نياز به قدرت دارد، مراد از «قادرون» قدرت و توان باشد كه خداوند كمال قدرت را در آفرينش انسان به كار برده است.

پي نوشت:

[1] ذاريات/56

[2] مرسلات/20

[3] مرسلات/21

[4] مرسلات/22

[5] شمس/8

[6] انسان/3

[7] ليل/12

[8] زخرف/32

[9] توبه/104

[10] انعام/54

[11] مومنون/14

[12] مرسلات/23