ظهور و تکامل عقل

وعده قطعی الهی پیروزی حق بر باطل است. به دست امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و با اذن و قدرت الهى، همه جامعه ها و انسان ها، از تاریکى نادانى، ظلم و فساد به روشنایى و نور دانایى، تقوا و اخلاق فاضله رهنمون می گردند.

دولت امام مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف ، تأمین معنویت، عقلانیت و عدالت را بر عهده دارد تا جامعه به سمت تعالى و تکامل، تعادل و پیشرفت سوق داده شود و این به ابزار و روش هاى مختلفى نیاز دارد.
مهم ترین آنها دعوت، راهنمایى و نصحیت است؛ هر چند معجزه و عنایت الهى نیز در میان خواهد بود و امام علیه السلام از ولایت تکوینى نیز بهره خواهد گرفت.
بلافاصله پس از ظهور امام زمان ، مردم به دست ایشان به رشد عقلی و اخلاقی می رسند .
روایتی از امام باقر علیه السلام در کتاب الخرائج و الجرائح نوشته قطب راوندى و نیز بعد از آن در کتاب شریف بحارالانوار نقل شده است که آن حضرت فرموده اند‌‌‌‌:
«اذا قام قائمنا وضع یده على رؤوس العباد فجمع به عقولهم و اکمل به اخلاقهم»
الخرائج و الجرائح، ج 2، ص 841، ح 71؛
بحارالانوار، ج 52، ص 336، ح 71.
براساس این روایت، عقول و افکار مردم متمرکز و شکوفا و اخلاق آنان کامل مى شود.
در تبیین این کلام شگفت انگیز، باید گفت: آن حضرت به یقین از ولایت تکوینى خود استفاده و با نفوذ در دل و جان و عقل مردم و هدایت هاى پیامبر گونه خود، آنان را هدایت و راهنمایى میفرمایند . مقصود از «دست» در این روایت، دست رحمت، هدایت و شفقت الهى بر بندگان است. کلمه «ید» به معناى «دست» در زبان عربى، مفاهیم و مصداق هاى گوناگونى دارد. یکى از معانى ید، «نعمت و رحمت» است .
مفردات راغب، ص 889.
در این صورت معنا چنین مى شود: «در زمان ظهور حضرت مهدى با آفت زدایى از درخت عقل و خرد و ایجاد بستر و زمینه مناسب براى رشد و شکوفایی عقول مردم، رحمت و نعمت خداوند بر مردم نازل ، همه هدایت و به سر منزل مقصود (کمال) میرسند.
خداوند در قرآن کریم یکى از حکمت هاى نبوت را فرموده اند :

«الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیَّ الْأُمِّیَّ الَّذِی یَجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِنْدَهُمْ فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِیلِ یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِثَ وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتِی کانَتْ عَلَیْهِمْ فَالَّذِینَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِی أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»
اعراف (7)، آیه 157.
«پیامبر، زنجیرها و مشقت ها (جهالت و هواپرستى) را از آنها (مردم) بر میدارد».
در این جا منظور از زنجیر و مشقت بندها و زنجیرهاى مادى نیست؛ بلکه مقصود زنجیرهاى نادانى و فساد است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم با هدایت ها و تلاش هاى فراوان فرهنگى، آن را از انسان ها برطرف ساخت. در عین حال از هدایت هاى تکوینى ویژه نیز استفاده کرد و در دل و جان مردم مشرک و فاسد نفوذ معنوى داشت و تأثیرات عمیقى بر آنان گذاشت.
در عصر ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف نیز، تمام موانع و آفت هاى رشد و تعالى عقلانى انسان ها از بین مى رود و عقول آنان به حد بالایى از شکوفایى و رشد نایل میگردد. در این جا حضرت مهدى علیه السلام ادامه دهنده راه پیامبران و تکمیل کننده برنامه هاى آنان است.

از حقایق گسترده جهانى براى بشریت پرده برداشته و مردمان را به دانش هاى یقینى هدایت میفرمایند . شناخت هاى ناب و خالص به ارمغان می آورند.
از این رهگذر دو محور اساسى تحقق مى پذیرد:

1. با گسترش شناخت و کشف اسرار کائنات، پایه هاى خداشناسى استوار مى گردد.
2. گسترش شناخت و دانایى، تشکیل جامعه مطلوب انسانى میسر میشود . زیرا در پرتو شناخت درست مسائل حیات و بخش هاى گوناگون آن، مسائل تربیت، رشد و تکامل معنوى و مادى و آغاز و انجام کار انسان، شیوه ها و روش هاى اداره زندگى، تأمین و تنظیم خانواده و… بخش هاى زندگى در همه ابعاد به شایستگى اداره میشود و سامانى در خور می یابد. در پرتو علم و آگاهى از مسائل مادى و فیزیکى جهان، زیست این دنیاى انسان بهبود مى یابد و با شناخت مسائل معنوى و صلاح و سعادت روح انسانى، راه تکامل معنوى گشوده مى شود و جامعه آرمانى، در بعد مادى و معنوى (رشد فکرى و اخلاقى)، پدیدار می گردد.
این شناخت ها، همه در روزگار رستاخیز امام مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف محقق و تمام نقطه هاى ابهام و تردید و سرگردانى بشریت محو میشود . راه ها ، روش ها و شیوه هایی متعالیتر و بالاتر برای انسان روشن و آشکار میگردد .
هر روز او و هر گام او، در همه مسائل حیات و ابعاد زندگى، گامى به پیش است و واپس گرایى و تکرار در آن راه ندارد و بدین گونه اهریمن جهل و نادانى و فساد طغیان، به سر پنجه تواناى خداوند، از زندگى انسان بیرون رانده مى شود جاى آن را آگاهى، دانایى و روشنى و نور فرامى گیرد.
در روایتى آمده است:
«یملاء الارض عدلاً و قسطاً و نوراً و برهاناً…»
احتجاج طبرسى، ج 2، ص 291 ؛ الغیبة نعمانى، ص 227، ح 26.
«مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف زمین را از عدل و نور و برهان آکنده می سازد».
از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نقل شده است:
« خداوند به دست او، سرزمین تاریک (زندگى) را نورانى و روشن و عدل را فراگیر مینمایند .
کمال الدین، ج 1، ص 260.