حجت الاسلام عرفان در گفتگو با شبستان تاکیدکرد: ا عدالت اجتماعی از سازوکارهای نظام اقتصاد متعالی امام عصر(ع)

خبرگزاری شبستان: پژوهشگر مهدوی گفت: در عصر ظهور عدالت اجتماعی از آن رو که درصدد زمینه سازی و نهادینه کردن ارزش های معنوی در جامعه است، از اهداف سازوکارهای اقتصادی امام قرار دارد.

حجت الاسلام امیرمحسن عرفان، پژوهشگر مهدوی در گفت و گو با خبرنگار حوزه مهدویت خبرگزاری شبستان با بیان اینکه عدالت اجتماعی از مهمترین آرمان های نظام اقتصاد متعالی عصر ظهور است، گفت: در تبیین و تحلیل اقتصاد اسلامی رهیافت مخلتفی وجود دارد که به سه رهیافت آن اشاره می کنیم.

وی با بیان اینکه در رهیافت نخست عده ای معتقدند که اسلام تنها یک مکتب اقتصادی دارد که شامل مبانی معرفتی اقتصادی و اهداف است، خاطرنشان کرد: در رهیافتی دیگر عده ای معتقدند اسلام دارای نظام اقتصادی است. به این معنا که اسلام علاوه بر مبانی و اهداف بر اجزاء، راهکارها و الگوهای مرتبط برای رسیدن به اهداف معین نیز برنامه دارد.

حجت الاسلام عرفان با اشاره به مثالی در این خصوص، اظهارداشت: به طور مثال اسلام برای رسیدن به توزیع ثروت الگوی رفتاری خمس، زکات، انفاق و تشویق به قرض الحسنه را پیشنهاد کرده است.

این پژوهشگر مهدوی بااشاره به رهیافت سوم تحلیل اقتصاد اسلامی، تصریح کرد: رهیافت سوم تاکید دارد که اسلام دارای علم اقتصاد است. به این معنا که اسلام مانند علوم دیگر در اقتصاد خود متکفل تبیین پدیده های اقتصادی و کشف رابطه آنها از نوع تکوینی و اعتباری است.

وی با بیان اینکه بیان این سه رهیافت مقدمه ای برای تحلیل اقتصاد متعالی عصر ظهور است، ادامه داد: در آرمان شناسی نظام اقتصاد متعالی عصر ظهور توجه به این نکته خوب است که در اقتصاد اسلامی حقوق جامعه بر فرد مقدم است، درحالی که در برخی مکاتب و نظام های سیاسی و اقتصادی مانند لیبرالیسم حقوق فرد بر حقوق جامعه مقدم می شود.

حجت الاسلام عرفان افزود: اما اسلام ضمن به رسمیت شناختن حقوق فرد، حقوق جامعه و دولت در مواقع تعارض و تزاحم به تقدم حقوق جامعه بر فرد حکم می کند. به عنوان نمونه در مکتب اقتصادی اسلام اگر احتکار به ضرر مردم باشد، دولت مسئولیت جلوگیری از آن را دارد.

این پژوهشگر مهدوی نکته مهم دیگر را آرمان شناسی نظام اقتصاد متعالی عصر ظهور دانست و بیان داشت: از مولفه های مهم هر نظام ازجمله نظام های اقتصادی وجود هدف یا اهداف آن است. این مولفه در اقتصاد اسلام و نیز اقتصاد عصر ظهور مورد توجه قرار گرفته است.

وی با بیان اینک نگاه اسلام به اقتصاد نگاه اقتصادی محض نیست، گفت: این مساله به این معناست که دین اقتصاد را نه فقط برای تامین معاش و دنیای مردم بلکه برای سعادت افراد مورد لحاظ قرار داده است.

حجت الاسلام عرفان ادامه داد: به دیگر سخن اقتصاد در اسلام ابزار انگارانه و نه غایت انگارانه قابل طرح است که مبنای مبانی فلسفی هستی شناختی و انسان شناختی است، بنابراین اگر عدالت اجتماعی آرمان نظام اقتصاد متعالی عصر ظهور شمرده می شود، به این جهت است که عدالت شرط لازم و مقدمه واجب برای گسترش امور معنوی در جامعه است.

این پژوهشگر مهدوی افزود: با صرف نظر از افراد خاص که در سخت ترین موقعیت های اقتصادی نیز بر ارزش های معنوی و اخلاق وفا دارند، محرومیت و فقدان عدالت اجتماعی عامل غیرقابل انکاری بر آسیب زدن به ارزش ها و بروز مفاسد اخلاقی در اجتماع است.

وی با بیان اینکه تبعیض انسان محروم را کینه توز می کند و او را به انتقام جویی وا می دارد، خاطرنشان کرد: این درحالی است که فقر پاکدامنی و عفت را به چالش می اندازد و زمینه ساز بسیاری از مفاسد اخلاقی است، بنابراین ارزش های معنوی هر چند ارزش بیشتری دارند اما پیش از آن باید به حاکمیت قسط و عدل اندیشید و دیانت را از رهگذر عدالت جست.

حجت الاسلام عرفان اظهارداشت: از این روست که بیشترین تاکید در روایات در زمینه دستاوردهای حکومت جهانی حضرت مهدی(ع) بر عدالت شده است، بر این مبنا عدالت اصل تغییر ناپذیری است و هنگام سنجش ارزش های دیگر باید آن را مقیاس قرار داد و هیچ چیز دیگر را جایگزین آن نکرد.

این پژوهشگر مهدوی با بیان اینکه در روزگار عصر ظهور عدالت اجتماعی از آن رو که درصدد زمینه سازی و نهادینه کردن ارزش های معنوی در جامعه است از اهداف سازوکارهای اقتصادی امام قرار دارد، تصریح کرد: البته برای رسیدن به چنین هدفی برنامه های اقتصادی حضرت نیز بسیار مهم می نماید.

وی بااشاره به ذکر مثالی گفت: به عنوان مثال امام بر لزوم موازنه مستمر میان فقر و غنا تاکید فراوان دارد، از دیگر سو توزیع عادلانه درآمدهای عمومی میان آحاد جامعه مورد توجه قرار می گیرد.