آیات قرآن مجید درباره خلود در آتش جهنم به گروههای زیر اشاره کرده است.
1 کفار (بقره آیه 161) 2 ظالمان و ستمگران (نساء 168) 3 منافقین (توبه آیه 68) 4 متکبرین (سوره نمل آیه 29) 5 مکذبین آیات خدا (تغابن آیه 10) 6 کسانی که عمداً مرتکب قتل می شوند (نساء آیه 93) 7 متجاوزین از حدود الهی (نساء آیه 14) 8 دشمنان خدا و رسول او (توبه آیه 63) 9 کسانی که کردار زشتشان بر آنها احاطه کرده است (بقره آیه 81) 10 ربا خواران (بقره آیه 275) 11 همدستان و همکاران دشمنان اسلام (مائده آیه 80) 12 مشرکین (توبه آیه 17) 13 گناه پیشگان (یونس آیه 17).
طبق نظر امامیه خلود در آتش از ویژگیهای کافران است و گنهکاران مسلمان پس از مدتی از آتش خارج می شوند و مفاد آیه 48 سوره نساء بر این مطلب گواهی می دهد آنجا که می فرماید: «إِنَّ اللَّهَ لا یغْفِرُ أَن یشرَک بِهِ وَ یغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِک لِمَن یشاءُ وَ مَن یشرِک بِاللَّهِ فَقَدِ افْترَی إِثْماً عَظِیما»
1- خداوند (هرگز) شرک را نمی بخشد! و پایین تر از آن را برای هر کس (بخواهد و شایسته بداند) می بخشد. و آن کسی که برای خدا، شریکی قرار دهد، گناه بزرگی مرتکب شده است.[1]و همچنین روایاتی داریم که عذاب را جز بر کافران جاودانه نمی داند. پیامبر اکرم (ص) می فرماید: سوگند به کسی که مرا بشیر و نذیر برانگیخت خداوند هیچ یکتاپرست و موحدی به آتش جاودان عذاب نخواهد کرد همانا اصل توحید از حق شفاعت برخوردار می شوند بطوری که می توانند شفیع دیگران شوند، آنگاه شفاعت می کنند البته شفاعت آنان پذیرفته خواهد شد[2].و نیز برخی روایت دیگر محبان علی و خاندان او را از نجات یافتگان عذاب ابدی می دانند پیامبر اکرم (ص) می فرماید همانا ولایت علی (ع) نیکی و خیری است که با وجود آن هیچ گناهی هر چند بزرگ باشد زیان نمی رساند و اگر دوستدار اهل بیت گرفتار گناه شود با پاره ای از گرفتاریهای دنیوی و مشقات آن و پاره ای از عذاب اخروی تطهیر می شود تا به شفاعت سروران طیب و طاهر خود برسد و …[3]و روایات کثیر دیگری که دلالت بر این مطلب می کند که شیعیان صاحب کبیره داخل آتش می شوند و مدتی عذاب خواهند کشید و بعد شفاعت نصیبشان خواهد شد به خلاف شیعیان راستین که هیچ وقت در دوزخ دیده نخواهند شد.[4]خلاصه اینکه آیاتی که دلالت بر خلود آتش جهنم برای بعضی مسلمانان صاحب کبائر مثل ربا و قتل عمد می کند قرائن فراوانی در خود این آیات وجود دارد که نشان می دهد این آیات ناظر به کسانی است که گناهانشان منتهی به کفر و انکار مبدأ و معاد یا نبوت و ضروریات دین می شود چگونه ممکن است مرتکب گناه کبیره از مسلمانی که خدا و پیغمبر و ضروریات دین را پذیرفته اند و غفلت دچار گناه می شوند از همطراز و یکسان با کفار و مشرکین بدانیم که در آتش جهنم خالد و جاودانه اند که روایات ذکر شده نیز بر همین نکته دلالت می کرد.
شایان ذکر است مرحوم علامه طباطبائی در تفسیر المیزان ذیل آیه 167 سوره بقره یک بحث عقلی بسیار مفید و قابل استفاده ای کرده اند که برای استفاده بیشتر می توانید به ترجمه آن مراجعه نمائید.
پی نوشت ها:
[1] سوره نساء، آیه 48
[2] بحار الانوار 8/ 358 ح 23
[3] بحار الانوار 8/352 ج 2
[4] بحار 8/363، ذیل 416
1 کفار (بقره آیه 161) 2 ظالمان و ستمگران (نساء 168) 3 منافقین (توبه آیه 68) 4 متکبرین (سوره نمل آیه 29) 5 مکذبین آیات خدا (تغابن آیه 10) 6 کسانی که عمداً مرتکب قتل می شوند (نساء آیه 93) 7 متجاوزین از حدود الهی (نساء آیه 14) 8 دشمنان خدا و رسول او (توبه آیه 63) 9 کسانی که کردار زشتشان بر آنها احاطه کرده است (بقره آیه 81) 10 ربا خواران (بقره آیه 275) 11 همدستان و همکاران دشمنان اسلام (مائده آیه 80) 12 مشرکین (توبه آیه 17) 13 گناه پیشگان (یونس آیه 17).
طبق نظر امامیه خلود در آتش از ویژگیهای کافران است و گنهکاران مسلمان پس از مدتی از آتش خارج می شوند و مفاد آیه 48 سوره نساء بر این مطلب گواهی می دهد آنجا که می فرماید: «إِنَّ اللَّهَ لا یغْفِرُ أَن یشرَک بِهِ وَ یغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِک لِمَن یشاءُ وَ مَن یشرِک بِاللَّهِ فَقَدِ افْترَی إِثْماً عَظِیما»
1- خداوند (هرگز) شرک را نمی بخشد! و پایین تر از آن را برای هر کس (بخواهد و شایسته بداند) می بخشد. و آن کسی که برای خدا، شریکی قرار دهد، گناه بزرگی مرتکب شده است.[1]و همچنین روایاتی داریم که عذاب را جز بر کافران جاودانه نمی داند. پیامبر اکرم (ص) می فرماید: سوگند به کسی که مرا بشیر و نذیر برانگیخت خداوند هیچ یکتاپرست و موحدی به آتش جاودان عذاب نخواهد کرد همانا اصل توحید از حق شفاعت برخوردار می شوند بطوری که می توانند شفیع دیگران شوند، آنگاه شفاعت می کنند البته شفاعت آنان پذیرفته خواهد شد[2].و نیز برخی روایت دیگر محبان علی و خاندان او را از نجات یافتگان عذاب ابدی می دانند پیامبر اکرم (ص) می فرماید همانا ولایت علی (ع) نیکی و خیری است که با وجود آن هیچ گناهی هر چند بزرگ باشد زیان نمی رساند و اگر دوستدار اهل بیت گرفتار گناه شود با پاره ای از گرفتاریهای دنیوی و مشقات آن و پاره ای از عذاب اخروی تطهیر می شود تا به شفاعت سروران طیب و طاهر خود برسد و …[3]و روایات کثیر دیگری که دلالت بر این مطلب می کند که شیعیان صاحب کبیره داخل آتش می شوند و مدتی عذاب خواهند کشید و بعد شفاعت نصیبشان خواهد شد به خلاف شیعیان راستین که هیچ وقت در دوزخ دیده نخواهند شد.[4]خلاصه اینکه آیاتی که دلالت بر خلود آتش جهنم برای بعضی مسلمانان صاحب کبائر مثل ربا و قتل عمد می کند قرائن فراوانی در خود این آیات وجود دارد که نشان می دهد این آیات ناظر به کسانی است که گناهانشان منتهی به کفر و انکار مبدأ و معاد یا نبوت و ضروریات دین می شود چگونه ممکن است مرتکب گناه کبیره از مسلمانی که خدا و پیغمبر و ضروریات دین را پذیرفته اند و غفلت دچار گناه می شوند از همطراز و یکسان با کفار و مشرکین بدانیم که در آتش جهنم خالد و جاودانه اند که روایات ذکر شده نیز بر همین نکته دلالت می کرد.
شایان ذکر است مرحوم علامه طباطبائی در تفسیر المیزان ذیل آیه 167 سوره بقره یک بحث عقلی بسیار مفید و قابل استفاده ای کرده اند که برای استفاده بیشتر می توانید به ترجمه آن مراجعه نمائید.
پی نوشت ها:
[1] سوره نساء، آیه 48
[2] بحار الانوار 8/ 358 ح 23
[3] بحار الانوار 8/352 ج 2
[4] بحار 8/363، ذیل 416