وی بی نیاز از معرفی است. به حق او را «معلم ثانی» و «فیلسوف المسلمین من غیر مدافع» لقب داده اند (تاریخ الحکماء، ابن قفطی/ 277.). اهل ترکستان است. معلوم نیست که ایرانی نژاد است یا ترک نژاد. هم زبان ترکی می دانسته و هم زبان فارسی، ولی تا آخر در جامه و زیّ ترکان می زیسته است. مردی بوده فوق العاده قانع و آزادمنش؛ غالباً کنار نهرها و جویبارها و یا گلزارها و باغستانها سکنی می گزید و شاگردان همان جا از محضرش استفاده می کردند. نواقص کار کندی را در منطق تکمیل کرد. گویند فن تحلیل و انحاء تعلیمیة منطق را که تا آن وقت در اختیار کسی نبود و یا ترجمه نشده بود، فارابی به ابتکار خود افزود، و همچنین صناعات خمس و موارد استفاده از هر صنعت را، او مشخص ساخت. فارابی از افرادی است که عظمتش از او شخصیتی افسانه ای ساخته است تا آنجا که ادعا کرده اند او هفتاد زبان می دانسته. او از افراد خود ساخته است. استاد قابل توجهی ندیده است. استاد او یوحنا بن حیلان بوده. منطق را نزد او آموخته است. متأخرین عموماً می نویسند که او ابتدا در بغداد نزد ابوبشر متی تحصیل کرد و سپس به حران رفت و نزد یوحنا به حیلان به تحصیل منطق پرداخت (سه حکیم مسلمان/ 19.) ظاهراً مدرک این نسبت، سخن ابن خلکان است؛ اوست که چنین تصریحی کرده بدون این که مدرکی نشان دهد. ولی از گفتة ابن القفطی و ابن ابی اصیبعه معلوم می شود که فارابی معاصر ابوبشر بوده و شخصیتی مافوق او در زمان خود او داشته است. فارابی در سال 257 (شش سال بعد از تولد رازی و یک سال قبل از درگذشت کندی) متولد شد و در سال 339 درگذشت. هشتاد و دو سال عمر کرد. فارابی فیلسوفی است مشائی و در عین حال خالی از مشرب اشراقی نیست، چنانکه کتاب فصوص الحکم او حکایت می کند. او در عین حال یک نفر ریاضی دان و موسیقی دان درجه اول است. آراء سیاسی و نظریات خاص دربارة مدینة فاضله دارد که معروف است. فارابی فلاسفة قبل از خود را تحت الشعاع قرار داد. تالی تلّْو ارسطو شمرده شد و «معلم ثانی» لقب یافت. مجموعه آثار شهید مطهری ج14 ـ خدمات متقابل اسلام و ایران صفحه472 الی 474،شهید مطهری
آثار فارابی از این قرار است:
1-(ما ینبغی ان تعلم قبل الفلسفه)آنچه شایسته است قبل از فلسفه فرا بگیری
در این کتاب، فارابی منطق، هندسه، اخلاق نیکو و کناره گیری از شهوات را پیش نیاز پرداختن به فلسفه ذکر می کند و درباره هر یک، مطالبی بیان می نماید.
-2 السیاسه المدنیه) سیاست شهریاین کتاب درباره اقتصاد سیاسی است.
-3 الجمع بین رأی الحکیمین افلاطون الالهی و ارسطو طالیس) جمع بین آراء دوحکیم بزرگ، افلاطون الهی و ارسطو): فارابی در این کتاب می کوشد بین نظریات افلاطون و ارسطو هماهنگی برقرار سازد.
-4رساله فی ماهیه العقل) رساله ای درباره ماهیت و چیستی عقل):در این رساله اقسام عقول را تعریف و مراتب آن ها را بیان می کند.
-5 تحصیل السعاده) به دست آوردن سعادت در اخلاق و فلسفه نظری.
-6 اجوبه عن مسائل فلسفیه) پاسخ هایی به مسائل فلسفی پاسخ هائی است به برخی پرسش ها و مسائل فلسفی.
-7 رساله فی اثبات المفارقات) رساله ای در اثبات وجود موجودات غیر مادیدر این رساله، فارابی درباره موجودات غیر مادی بحث می کند.
-8 اغراض ارسطو طالیس فی کتاب مابعد الطبیعه) مقاصد ارسطو در کتاب متافیزیکاین کتاب یکی از مهمترین کتابهای فارابی است که مورد استفاده ابن سینا هم قرار گرفت.
-9 رساله فی السیاسه (رساله ای در سیاست فارابی درباره سیاست صحبت می کند.
-10 فصول الحکم (جداکننده های حکمت این کتاب در مورد حکمت الهی و شامل 74 بحث در این زمینه و مباحث نفس می باشد.
http://www.parsibox.com/news/10246