در مورد چیستی «عقل کل» دو احتمال وجود دارد:
1. منظور از عقل کل، همان «عقل فعال» است که در فلسفه مطرح است، ار «عقل فعال» تعبیر به «عقل بسیط» نیر می شود. «عقل فعال» در زبان شرع و دین همان «روح القدس» و «لوح محفوظ» است و در اصطلاح حکمای فُرس(ایرانیان باستان) «روان بخش» نامیده می شود.
در مورد «عقل فعال» گفته اند که:
اولین عقل(موجود مجرد پیراسته از ماده) از عقل های طولی است خزانه سایر معقولات است و مُخرج(خارج کننده) نفس از نقص به کمال است به بیان دیگر کار اصلی عقل فعال افاضه صور علمیه(صورت های علمی) به مادون خود(نفوس مستعده) است.
2. منظور همان نور پیامبر(ص) و انسان کامل است.
برای آشنایی هر چه بیشتر با این اصطلاح به کتاب «اتحاد عاقل به معقول» اثر علامه حسن زاده آملی، درس نوزدهم، ص357، انتشارات بوستان کتاب قم مراجعه کنید.