شناسایی علائم ظهور و تطبیق آن بر حوادث و رخدادهای زمان، از علائق عمومی برخی از مردم است که باید آن را ملاحظاتی همراه کرد تا به گمراهی و ضلالت نینجامد. یکی از علائم ظهور، مرگ سفید است که برخی از مردم آن را به بیماری کرونا ارتباط داده اند. این نوع پدیده ها همیشه و در طول تاریخ بوده است و بطور خاص نمی توان آن را از علایم ظهور دانست ! چون ما الان در آخرالزمان هستیم ؛ ولی اهمیت موضوع ارتباط این نوع پدیده ها با ظهور است. قبل از اینکه به حوادث مربوط به اوضاع اخیر اشاره کنیم، این نکته را بگوییم که ما پیش از ظهور امام عصر (عج) دو نوع علامت داریم؛ اول علائم حتمی و دوم علائم غیرحتمی ظهور.علائم حتمی ظهور مثل خروج سفیانی، یمانی، قتل نفس زکیه و صیحه آسمانی هستند که ظهور امام عصر (عج) در گرو این علائم است و زمانی که این علائم حاصل شود، ظهور امام، حتمی خواهد بود. سایر علائمی که ذکر می‌شود، علائم غیرحتمی است. در روایتی که از امام علی (ع) نقل شده حدود ۴۰ علامت ذکر شده است. علائم غیرحتمی همانطور که از اسمش پیداست، علائمی هستند که در پی آن علائم امکان دارد ظهور اتفاق بیفتد و ممکن است ظهور اتفاق نیفتد؛ یعنی ظهور امام عصر (عج) در گرو این علائم نیست. ممکن است علائم به وقوع بپیوندد، اما امام (عج) ظهور کنند و ممکن است علائم اتفاق نیفتد، اما امام (عج) ظاهر شوند. به همین جهت از آن‌ها به علائم غیرحتمی تعبیر کردند. پس اگر علائم غیرحتمی اتفاق افتاد، ولی امام ظهور نکردند، نباید بگوییم چرا آقا نیامدند؟ چون این علائم حتمی نیست و ظهور در گرو این‌ها نیست.
علائم ظهور اعم از حتمی و غیرحتمی اینطور نیست که همیشه متصل به ظهور باشند. علامت وجود دارد، اما لازم نیست حتماً متصل به ظهور باشد. ممکن است علائم آشکار شود، اما صد‌ها سال بعد ظهور رخ دهد. مانند سقوط حکومت عباسی که یکی از علائم ظهور است و حدود ۸۰۰ سال قبل و در سال ۶۵۶ هجری قمری حکومت عباسی سرنگون شد، اما هنوز ظهور اتفاق نیفتاده است. برخی علائم مثل صیحه آسمانی متصل به ظهور هستند و ممکن است مثلاً ۳ ماه قبل از ظهور باشد یا مثلاً ظهور سفیانی که با ظهور امام (عج) نزدیک به ۹ ماه فاصله دارد یا خروج یمانی و قتل نفس زکیه که به ظهور امام متصل هستند.بسیاری از مسائل مانند بیماری‌ها که اکنون شاهدش هستیم، جنبه قطعی ندارد. وقتی این علائم را می‌بینیم، نمی‌توانیم بگوییم بعد از این علائم ظهور اتفاق می‌افتد. علائمی که در روایات است نمی‌توانیم تطبیق قطعی بدهیم. البته به عنوان احتمال می‌توان گفت، اما به عنوان قطع خیر. نکته دیگر اینکه حوادث مرتبط با قبل از ظهور امام زمان (عج) مانند بهم ریختگی بهداشت، امنیت، اقتصاد، وضع اعتقادات و دیانت مردم، ضعف حکومت‌ها، کشتار و… ارتباطی با حاکمیت امام زمان (عج) ندارد؛ یعنی این رخداد‌ها برای قبل از حکومت امام (عج) است و نمی‌توانیم این‌ها را به حساب ظهور بگذاریم. این موارد مربوط به حکومت‌های ظالم است که بر اثر جنایت‌های آن‌ها و برخی امور دیگر چنین مشکلاتی برای جامعه رخ می‌دهد. درباره تحولات جهانی قبل از ظهور، می توان به وضع دینی مردم و مساجد، فقها، ضعف اعتقادات، مسائل اقتصادی مردم، وضع اخلاقی، عواطف انسانی، انتشار اعمال مخالف عفت، آرزوی کمی فرزند، کم شدن مرد‌ها در جامعه، نبود امنیت راه‌های دریایی، زمینی، هوایی، اتفاقات و جنایات وحشتناک و فشار بر مسلمانان، کشتار و قتل، نبود پناهگاه برای مستضعفان، کمبود باران و بارندگی در غیرموقع، گرانی، فقر و فساد بازار پو… اشاره کرد. به دو نکته که مربوط به شرایط کنونی است، اشاره می‌کنیم. شما ببینید هر روز در یک گوشه‌ای از جهان مخصوصاً مسلمانان گرفتار قتل می‌شوند؛ یک روز در هند، یک روز در عراق و افغانستان و … بالاخره این اوضاع کشتار، ناامنی‌ها و جنگ‌ها در روایات آمده است. از پیامبر اکرم (ص) روایت داریم که ۴ فتنه در آخرالزمان است؛ فتنه اول: خون مباح می‌شود، فتنه دوم: گرانی زیاد می‌شود، فتنه سوم: بی‌ارزش شدن خون‌ها، اموال و فروج (نوامیس) و فتنه چهارم که از همه بدتر است و فتنه کر و کوری که عالمگیر است و همانند حرکت کشتی در دریاست و یک موج و صدای وحشتناک تولید می‌کند که شام و عراق و … را در بر می‌گیرد. مثال دیگر درباره واقعه «حره» است که یزید در زمان امام حسین (ع) به راه انداخت و ۱۰ هزار نفر را کشت و به نوامیس مسلمانان در مدینه تعدی و تجاوز کرد. حال در روایات مطرح می‌شود که حوادثی مثل واقعه حره در برابر حوادث آخرالزمانی هیچ است. روایت دیگری است که می‌گوید ظهور امام عصر (عج) محقق نمی‌شود؛ مگر اینکه دو ثلث مردم کشته شوند یا روایت دیگر می‌گوید که نُه دهم مردم کشته می‌شوند. البته این‌ها حتمیات نیست، ممکن است اتفاق نیفتد. از مجموع روایات بر می‌آید که خونریزی و کشتار زیادی رخ می‌دهد و این کشتار از کجا شروع می‌شود، چه کسانی پشت پرده هستند و به کجا ختم می‌شود، خیلی مشخص نیست. ولی به هر حال وقتی انسان‌های جانی دنیا را اداره کنند که منافعشان برایشان مهم باشد و جان مردم برایشان بی‌ارزش باشد، مشخص است که دست به کشتار هم می‌زنند. جنبه دیگر قضیه این است که کشتار مردم گاهی بر اثر جنگ است که روایات متعددی دارد، اما گاهی بر اثر جنگ نیست، مرگ است که از آن در روایات به «موت الابیض» تعبیر شده است. در روایتی از امام علی (ع) درباره مرگ سفید سؤال می‌کنند. امام فرمود: دو نوع مرگ قبل از ظهور است؛ نوع اول مرگ سفید و نوع دوم مرگ قرمز. بعد امام بیان کرد: مرگ قرمز به معنای کشتاری مثل جنگ است، اما «موت الابیض» مثل طاعون است. در برخی روایات امیرالمؤمنین (ع) درباره حوادث ظهور گفتند؛ کشتار‌های وحشتناک یا در روایت دیگر کشتار‌های سریع یا فجیع، قتل‌هایی با زجرکشی و دردآور که تند تند مرگ‌های سریع رخ می‌دهد و طاعون شدید فراگیر می‌شود. از امام باقر (ع) روایت داریم که امام (عج) ظهور نمی‌کند، مگر با فراگیر شدن ترس و طاعون.
در روایت دیگری است که امام (عج) زمانی خروج می‌کند که مردم دیگر مأیوس شوند. البته نمی‌خواهم بر شرایط کنونی کشور تطبیق دهم، اما شما نگاه کنید مردم چطور در برابر یک بیماری که می‌گویند خطرش از زکام کمتر است به هراس افتاده و تمام کشور را درگیر کرده است.از امام کاظم (ع) روایت داریم که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: از علائم ظهور و قیامت، مرگ‌های ناگهانی و جذام، یعنی بیماری‌های واگیردار است. از علائم دیگر اینکه انسان بدون درد بمیرد، فرض کنید یک تب مختصر می‌کند و می‌میرد. در روایت دیگر به صاعقه‌های آخرالزمان اشاره شده است. «صاعقه» یعنی در کما رفتن و اینکه احساس و درکی از چیزی ندارد که بر اثر صدای وحشتناک یا مسائل دیگر رخ می‌دهد. الان ببینید به خاطر ویروس کرونا همه مساجد حتی مسجدالحرام تعطیل شده است یا تعداد معدودی حضور دارند. مسجدالحرامی که عزت مسلمانان است و ۶ میلیون نفر در آن جا می‌گیرد. ایران اسلامی هم یکی از ۱۰۰ کشوری است که درگیر این ویروس شده است. حوزه‌های علمیه در ایران و عراق تعطیل شده است. در کشور‌های اروپایی مراکز و تجمعات تعطیل شده است. ممکن است این موضوع همان اموری باشد که در روایات به آن اشاره شده است. در روایت داریم که اگر حج تعطیل شود، خدا به آن‌ها امان نمی‌دهد. قبل از ایام ظهور، صحبت از کشتار و خونریزی در اعمال حج هست که بعضی بر فاجعه منا تعبیر می‌کنند و البته این هم احتمالی است. یا مسأله تعطیلی نماز جماعات هیچ دلالتی بر علائم ظهور ندارد. خود ائمه (ع) گاهی که امراضی مثل وبا یا طاعون شیوع پیدا می‌کرد، درخواست لغو تجمعات را می‌دادند. فرض کنید حرم مطهر امیرالمومنین (ع) یا آستان حضرت معصومه (س) و حرم حضرت امام رضا (ع) بسته شود. این موجب نمی‌شود که امام رضا (ع) یا هر امام دیگری موقعیت شفاعتش را از دست بدهد. به هر حال حرم ائمه (ع) از کعبه که بالاتر نیست. خانه خدا را هم گاهی برای رعایت مسائل بهداشتی می‌بندند. در هر حال ما باید در برابر این حوادث، شکیبا و صبور باشیم تا از این امتحان با سربلندی بیرون بیاییم. یادمان نرود که خداوند در برابر حوادث طبیعی برای ما راه گذاشته، دعا مشخص کرده و اگر به این مسائل معنوی توجه کنیم، خداوند بلا را دور می‌کند و اگر مقدر است که این قضایا منتهی به ظهور شود، منشأ امیدواری برای همه ماست.
در پایان بیان چند نکته در جمع بندی مطالب ضروری است:
نکته اول: تعیین زمان ظهور برای کسی ممکن نیست. امام رضا (علیه السلام) به دعبل خزائی فرمودند: «… حدیث کرد مرا پدر بزرگوارم از پدر بزرگوارش از پدرانش از على (علیه السلام) که به پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) عرض کردند: یا رسول اللَّه چه زمان قائم از ذریه تو خروج می کند؟ فرمود: مَثَل او مَثل روز قیامت است که آشکارا نکند امر قیامت را مگر خدا» (عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 266.) به همین خاطر در روایات به ما دستور داده اند کسانی که برای ظهور تعیین وقت می کنند تکذیب کنیم: امام صادق (علیه السلام) به مهزم فرمودند: «یا مِهْزَمُ کذَبَ الْوَقَّاتُونَ وَ هَلَک الْمُسْتَعْجِلُونَ وَ نَجَا الْمُسَلِّمُونَ. تعیین کننده وقت دروغ می گوید و آنانی که عجله می کنند هلاک می شوند و فقط آن کسانی که تسلیم هستند نجات می یابند». (الکافی، ج 1، ص 368.)
نکته دوم: در کتاب هایی که از نشانه های ظهور بحث می شود، برای علائم ظهور دسته بندی های مختلفی ذکرشده است: متصل (نزدیک) و منفصل (دور)، حتمی و غیر حتمی و غیره. تنها تقسیمی که در روایات به آن تصریح شده، حتمی بودن و غیر حتمی بودن نشانه ها است ؛ مثلاً امام صادق (علیه السلام)، «ندای آسمانی، سفیانی، یمانی، آشکار شدن دست در آسمان و قتل نفس زکیه» را از محتومات برشمرده است. (نعمانی، الغیبه، ص 252.)
نکته سوم: درباره تعداد نشانه ها قول ثابتی وجود ندارد. آنچه شیخ مفید با توجه به اصول روایی پیش از خود فهرست کرده و ما را از شمارش کتاب های الغیبه و کمال الدین بی نیاز می کند، کمتر از 45 روایت است. (الارشاد، ج 2، ص 368 ـ 370) ازجمله اتفاقاتی که در روایات آمده است شیوع بیماری است. امیر المومنین (علیه السلام) فرمودند: «بَینَ یدَی الْقَائِمِ مَوْتٌ أَحْمَرُ وَ مَوْتٌ أَبْیضُ وَ جَرَادٌ فِی حِینِهِ وَ جَرَادٌ فِی غَیرِ حِینِهِ أَحْمَرُ کالدَّمِ فَأَمَّا الْمَوْتُ الْأَحْمَرُ فَبِالسَّیفِ [فَالسَّیفُ] وَ أَمَّا الْمَوْتُ الْأَبْیضُ فَالطَّاعُون ؛ پیش از ظهور، دو گونه مرگ اتفاق می افتد: مرگ سرخ و مرگ سفید و ملخ هایی پیدا می شوند که در فصل و در غیر فصلش، مانند خون قرمز هستند؛ اما مرگ سرخ، شمشیر و مرگ سفید، طاعون است». (الغیبة للنعمانی، ص 278؛ )
نکته چهارم: عموم نشانه های ظهور، قابلیت آن را دارند که بر مصادیق مختلف تطبیق شوند. وجود نمونه های تاریخی فهم این مشکل را آسان تر می کند؛ برای نمونه، رضی الدین علی یوسف مطهر حلی (متوفای 703 ق) – برادر علامه حلی- در کتاب العدد القویه، علائم ظهور را بر بسیاری از حوادثی که در زمان خودش رخ داده بوده، تطبیق کرده است!(رضی الدین حلی، العدد القویه، ص 77.) درحالی که ظهور رخ نداد و روشن شد آن ها علائم ظهور نبودند و فقط یک شباهت ظاهری با علائم ظهور داشتند.
نتیجه آنکه با توجه به آنچه ذکر شد، نمی توان به صورت یقینی ادعا کرد که شیوع این بیماری از نشانه های قطعی ظهور امام زمان است بلکه شیوع بیماری ها جزو علائم غیر حتمی است. ممکن است این بیماری مصداقی برای روایات مطرح شده باشد و محتمل است نباشد. آنچه اهمیت دارد، آمادگی همیشگی برای ظهور امام زمان است که ان شاءالله چنین باشیم.