علت خود ارضايي چيست و آيا قابل ترك است و چه روشهايي در اين زمينه سودمند است؟ نحوئه برخودر اطرافيان بخصوص والدين چگونه بايد باشد؟

در پاسخ بايد بگويم كه قبل از هر چيز بايد توجه داشته باشيد اگر فردي كه دچار اين عمل ناپسند شده است، تصميم بر ترك آن نداشته باشد ديگران نمي توانند او را وادار به ترك كنند. لذا قبل از انجام هر كار ديگري شما بايد در او ايجاد انگيزه كنيد تا آن شخص خودش تصميم به ترك اين عمل بگيرد، فردي كه مبتلا به اين عادت شده است بايد بداند كه اين عمل قابل درمان است و يأس و نااميدي را از خود دور كند، ولي رسيدن به هدف و نتيجة مطلوب نيازمند گذشت زمان، صبر و حوصله، انتخاب راه صحيح و تحمل دشواريهاست.
برخي از صاحب نظران تعليم و تربيت مي گويند: «وقتي بخواهيم با عادت زشتي ستيزه كنيم، ابتدا بايد نتايج نامطلوب آن را در نظر خود مجسم سازيم و بعد منافع ترك آن را هم تصور كنيم، و به هنگام وسوسه شدن براي انجام آن عمل زشت، مضرّات آن را به ياد آوريم، در نتيجه با قدرت و توانايي بيشتري مي توانيم بر آن غلبه كنيم و لذت ترك آن را در خود احساس كنيم.»
 با توجه به اين كلام و نيز براي اينكه شما سريعتر بتوانيد در آن شخص انگيزة ترك اين عمل را به وجود آوريد، برخي ضررهاي خود ارضايي را ذكر كرده و در پايان هم راه هاي مقابله و درمان را به عرض شما مي رسانيم.
الف. ضررها و آسيب هاي جسماني:
1. ضعف و تحليل قواي جسماني: كاهش انرژي جسماني از مضرّات مهم خودارضايي است. احساس خستگي عارضه طبيعي انزال است و اگر خودارضايي ادامه پيدا كند، خستگي و ناتواني جسماني بر انسان عارض شده، قواي بدني او را تباه مي‌كند و به پيري زودرس و ضعف بدني مي‌انجامد.
2. ضعف بينايي: خودارضايي به تدريج، بر نور چشم و بينايي انسان اثر سوء مي‌گذارد و چشم را به شدت ناتوان و كم نور مي‌كند.
 3. آسيب پذيري در برابر بيماري‌ها: ضعف قدرت بدني و قواي جسماني بستر مناسبي براي پذيرش انواع بيماري هاست; زيرا بدني كه با خودارضايي ضعيف و ناتوان شده، نمي‌تواند در مقابل ويروس‌هاي بيماري‌زا از خود دفاع كند و آمادگي زيادي براي آسيب‌پذيري دارد
4. آسيب دستگاه تناسلي و ناتواني جنسي: خودارضايي اثرات تخريبي زيادي در دستگاه تناسلي به جاي مي گذارد كه بعضي از آنها عبارتند از:
الف. ابتلا به بيماري «سرعت انزال»: در اين بيماري، نوجوان با كوچك‌ترين تحريك جنسي، احتلام پيدا مي كند; يعني مني از او خارج مي‌شود. اين افراد پس از ازدواج هم با مشكلاتي مواجه مي‌شوند.
ب. ناتواني جنسي و ايجاد اختلال در دستگاه توليد مثل بدن و هورمون‌هاي جنسي;
ج. بيماري‌هاي مقاربتي و احتمال عقيم شدن (بچه دار نشدن);
د. ارضاي جنسي ناقص و از دست دادن لذت جنسي پس از ازدواج.
ب. ضررها و آسيب‌هاي روحي ـ رواني:
1. ضعف حافظه و حواس‌پرتي: همان گونه كه گذشت، يكي از پيامدهاي خودارضايي ضعف و تحليل قواي جسماني است و اين به نوبه خود، ناشي از اختلال در عملكرد دستگاه مغز و اعصاب است. اختلال در اين دستگاه (مغز) موجب مي‌شود بخش حافظه كارايي لازم را نداشته باشد. علاوه بر اين، بيمار مبتلا به خودارضايي به خاطر تمركز به اين عمل زشت و توجه نسبتاً مداوم به موضوعات جنسي، حواس‌پرت و ناتوان در تمركز فكري است كه اين خود عامل ديگري براي كاهش توانايي ذهني و ايجاد ضعف در حافظه است. خودارضايي مكرّر موجب تحريك بيش از حد دستگاه عصبي «پاراسمپاتيك» و افزايش تخليه «استيل كولين» (Acetyle Choline) از انتهاي اين رشته ها در مغز مي‌گردد و اين خود موجب برخي عوارض جسماني و رواني همچون حواس‌پرتي، كمي‌حافظه، عدم‌تمركز حواس، سياهي رفتن چشم و در نهايت تاري ديد مي‌شود. تمام اين نشانه‌ها ناشي از تغيير تعادل ميزان مواد شيميايي موجود در مغز است كه بين سلول‌هاي عصبي رد و بدل مي‌شود و انتقال پيام‌هاي گوناگون را بر عهده دارد.([1])
 2. اضطراب و افسردگي: دلهره و نگراني از ويژگي‌هايي است كه دايم فرد خود ‌ارضا را رها نمي‌كند. او مرتّب با خود درگير است و نگراني و تشويش خاطر او را رها نمي‌كند; افكار آشفته و بي‌ثباتي فكري، دامنگير اوست. او نسبت به آينده اميدوار نيست و آينده را تاريك مي‌بيند و افكار پريشان رهايش نمي‌كند.([2]) بيشتر به گوشه‌گيري مي‌پردازد و از خودش هم تنفّر دارد و خود را بدبخت و بدشانس مي‌داند و تصور مي‌كند كسي او را دوست ندارد و كم لياقت و بي‌ارزش است.
3. پرخاشگري و بداخلاقي: خودارضا نسبت به كوچك‌ترين محرّك محيطي و اجتماعي حسّاس است; كمتر حوصله گفتوگو با ديگران دارد; زود رنج است و به سرعت از كوره به در مي‌رود; با والدين خود بدرفتاري مي‌كند; گاهي فرياد مي‌زند و تحمّل حرف منطقي ندارد; از نصيحت ديگران به شدت بيزار است; و بر سر مسائل كوچك، پرخاشگري مي‌كند.
4. انحراف اخلاقي: افراد خودارضا به بي‌بند‌و‌باري جنسي گرايش پيدا كرده، بي‌عاطفه و كم‌رو و خجل هستند; صفاي دل و نورانيت معنوي كمتري دارند; به مجالس دعا و توسّل علاقه‌اي نشان نمي‌دهند و تاريكي و ظلمت آنها را احاطه كرده است و اوقات خود را بيشتر با كارهاي بيهوده سپري مي‌كنند.([3])
 ج. آسيب‌ها و ضررهاي اجتماعي: خودارضايي احساس گريز از اجتماع پديد مي‌آورد كه در اثر افراط و تكرار اين عمل ناپسند، اين احساس ريشه‌دار خواهد شد. خودارضا در گوشه‌اي منزوي، به افكار دور و دراز مي‌پردازد. توجه به لذات شخصي و خيالي، سبب سستي روابط اجتماعي مي‌گردد و حيات جمعي و با ديگران بودن را دچار مخاطره مي‌سازد. در نتيجه، در عرصه اجتماعي كمتر وارد مي‌شود و با مردم جوشش كمتر دارد و از حضور در كنار ديگران لذت نمي‌برد. بدين روي، شخصيت اجتماعي و انساني چنين افرادي به تدريج متزلزل مي‌شود، و جامعه نيز از وجود نيروي جوان و خلّاق محروم مي‌ماند و در دراز مدت، اين ويژگي‌ها موجب اختلال در ارتباط آنان با خانواده و اجتماع مي‌گردد.
د) آسيب هاي معنوي واخروي
ازآنجا كه خودارضايي يك گناه كبيره است باعث آسيب رساندن معنوي وتاريك ساختن قلب و روح انسان مي‌شود و علاوه بر آن عذاب اخروي را هم به دنبال خواهد داشت براي نمونه به برخي احاديث در اين زمينه اشاره مي‌كنيم.
1- امام صادق عليه السلام: روز قيامت خداوند با شخص خودارضا گفت وگو نمي‌كند و از چشم خدا مي‌افتد.
2- رسول خدا( صلي الله عليه وآله) كسي كه خودارضايي مي‌كند, ملعون است.
3- امام صادق (عليه السلام): براي كسي كه خودارضايي كند در قيامت عذاب دردناكي در نظر گرفته شده است.
 آنچه گفته شد تنها برخي از ضررهاي اين عمل زشت است كه توجه به اين ضررها مي تواند فرد مبتلا را به تفكر وادارد و در او انگيزه اي قوي براي مقابله با آن به وجود آورد.
در اينجا به برخي از راه هاي مقابله و درمان اين عادت، اشاره مي شود.كه شما مي توانيد آنها را به فرد مبتلا توصيه كنيد البته پس از آنكه در او انگيزه براي ترك اين عمل را به وجود آورديد.
1. از آنجا كه تنهايي يكي از عوامل مهم براي تحريك شدن نسبت به خود ارضايي است لذا فرد مبتلا بايد از تنهايي اجتناب كند و اطرافيان و والدين و… نيز كاري كنند كه اين فرصت براي او ايجاد نشود.
2. فرد مبتلا بايد اوقات فراغت خود را با كارهاي مثبت از قبيل: ورزش، مطالعه، بودن با اعضاي خانواده و… پر كند. و هم چنين اطرافيان بايد در راستاي همين امر كوشش كنند و زمينه شركت در كارهاي مثبت مزبور را فراهم آورند.
3. هنگام خطور افكار جنسي به ذهن، فرد با ذكر خدا و به ياد آوردن ضررهاي اين عمل، آن افكار را از ذهن خود دور كند.
4. والدين و اطرافيان مي توانند براي او دوستي مناسب انتخاب كنند (او را در انتخاب دوست جهت دهي كنند) و از
فيلم ها، موسيقي ها، غذاها و شوخي هايي كه جنبه جنسي را تقويت مي كنند پرهيز كنند.
5. فرد مبتلا نبايد زياد در حمام بماند و هيچ گاه بدن خود را به صورت عريان نگاه نكند زيرا مشاهده آلت جنسي محرك اين عمل است.
6. همچنين مي توان با فراهم كردن كتبي در اين زمينه به طور غير مستقيم او را به خواندن آن كتاب ها هدايت كرد.
7. براي نظافت موهاي زايد بدن از تيغ استفاده نشود و بجاي آن از داروهاي نظافت استفاده كند.
8. اعتماد به نفس در او تقويت شود (با بيان جنبه هاي مثبت شخصيت او، تشويق به كارهاي خوب، دعوت به ورزش، تمجيد از صفات خوب نزد ديگران و…)
9. شركت در مراسم دعا، زيارت، قرآن خواندن و انديشيدن در معناي آيات مي تواند به درمان و مقابله با اين عمل كمك كند. به اين معني كه او با جايگاه والاي انساني خود در مقابل پروردگار هستي آشنا شده و متوجه معني و حقيقت گناه شود و بداند كه هميشه اعمالش را خداوند و ملائكه و امامان مشاهده مي كنند.
نكته: غريزه جنسي در همه افراد وجود دارد اما برخي به جاي كنترل , مهار و ارضاء آن به شكل مشروع با عدم توجه به توصيه هاي ديني، عدم دقت در دوستي ها، ديدن هر منظره، و شنيدن هر سخن و موسيقي، بيكاري، وسوسه، غفلت، پرخوابي و پرخوري، پوشيدن لباس هاي تنگ و… زمينه بروز اين عمل نادرست را فراهم مي آورند عملي كه اگر زود درمان نشود به شكل اعتياد در مي آيد و زندگي فرد را در زمينه اجتماعي ديني، اقتصادي، زناشويي فلج مي كند.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. نيازهاي جوانان، احمد صادقي اردستاني، نشر خرّم 1379.
2. بلوغ، دكتر احمد صبوراردوباري.
3. جوانان در طوفان غرايز، همت سهراب پور، 1379.
4. دنياي نوجوان، محمد رضا شرفي، نشر انجمن اولياء و مربيان، 1380.
5. گناهان كبيره، سيد عبدالحسين دستغيب شيرازي، ج 2،‌كانون انديشه هاي اسلامي، 1361.
6. خود ارضايي يا ارضاي انحراف جنسي، مؤسسة پژوهشي اشراق، نشر مبعث، 1379.

پي نوشت ها:
[1]ـ حميدرضا شاكرين و همكاران، پرسش ها و پاسخ هاى برگزيده، قم، دفتر نشر معارف، 1384، ص 228.
[2]ـ مؤسسه پژوهشى ـ فرهنگى اشراق، خودارضايى يا ارضاى انحراف جنسى، بابل، بعثت، 1379، ص 15ـ 16.
[3]ـ همان، ص 17ـ18.