تعبیر« العلم بمواضع الحق»، جمله ای از یک فراز از خطبه علی(ع) است که با شماره های مختلف(172 یا 173 …) در نهج ها آمده است.
حضرت در خطبه ضمن انتقاد از بر پا کنندگان جنک جمل مطالبی را در مورد تبعیت از امام و جهاد با برپا کنندگان جنگ و … می فرمایند، از جمله این که:
«أوصیکم عباد اللّه بتقوى اللّه فإنّها خیر ما تواصى العباد به، و خیر عواقب الأمور عند اللّه. و قد فتح باب الحرب بینکم و بین أهل القبلة، و لا یحمل هذا العلم إلّا أهل البصر و الصّبر و العلم بمواضع الحقّ، فامضوا لما تؤمرون به، وقفوا عند ما تنهون عنه، و لا تعجلوا فی أمر حتّى تتبیّنوا، فإنّ لنا مع کلّ أمر تنکرونه غیرا ».
اى بندگان خدا شما را به تقوا و ترس از عذاب خدا توصیه مى کنم زیرا تقوا بهترین چیزى است که بندگان یکدیگر را به آن توصیه مى نمایند، و بهترین مرحله پایان کار در پیشگاه خدا است. هم اکنون آتش نبرد (جنگ جمل) بین شما و اهل قبله روشن گشته است.
  و این پرچم را جز افراد بینا، با استقامت، و آگاه به موارد حق، به دوش نمى کشند بنا بر این آنچه را فرمان دادند انجام دهید و در برابر آنچه نهى کردند توقف نمائید. و در هیچ کارى تا بر شما روشن نشود عجله نکنید، زیرا ما مجاز هستیم آنچه را شما نمى پسندید (چنانچه خلاف فرمان خدا نباشد) تغییر دهیم.
از مطالب قبل و بعد فراز بر می آید مراد از «العلم بمواضع الحقّ»، یکی از صفات و و یژگیهای حاملان پرچم حقّ است که به حقّ و مواضع و موارد آن علم و آشنایی کامل دارند.
و آنها قهرا امام مسلمین و یاران اوست و این پرچم از روى غفلت و جهل به احکام الله برداشته نمى شود.
جهت اطلاع بیشتر ر. ک:
1- ترجمه گویا و شرح فشرده اى بر نهج البلاغه، ج 2، ص 213 – 216 .
2- مفردات نهج البلاغه، ج 2، ص 841.