1ـ علم بر دو گونه است؛ علم حقّ و علم باطل. علم باطل مثل علم سحر، علم قمار. اسلام توصیه به علم حقّ کرده است؛ علمی که برای خود فرد یا برای جامعه مفید باشد؛ حال فایده ی اخروی داشته باشد یا فایده ی حلال دنیوی یا هر دو. البته شکّ نیست که هر چه فایده ی یک علم، بزرگتر و ابدی تر باشد، ارزشش هم بیشتر است. و هیچ علمی برتر از علم توحید و معرفة النفس نیست.
2ـ علم بر دو گونه است؛ علم اصالی و علم آلی (ابزاری). علم اصالی، جزئی از حقیقت انسان شده با مرگ از بین نمی رود، ولی علم ابزاری، بعد از مرگ کاربردی ندارد. این گونه علوم در واقع، مقدّمه ی عمل هستند. لذا اگر کسی با این گونه علوم دست به کارهای خیر زده باشد، حاصل آن کارهای خیر با او خواهد ماند. مثلاً اگر کسی با علم مهندسی خودش، قربة الی الله مسجد یا بیمارستانی ساخت، ثواب آن برایش خواهد ماند. مال و فرزند نیز همین گونه اند. حتّی برخی علوم حوزوی هم این گونه اند؛ مثلاً علم فقه در برزخ به درد نمی خورد. چون علم فقه، علم به تکالیف است؛ و جایگاه تکلیف، همین دنیاست. امّا علم توحید، تا ابد به درد خواهد خورد. بلی اگر کسی به فقه عمل کرده باشد، کمال حاصل از آن عمل، تا ابد با او خواهد ماند. علم اصول فقه و علم رجال و علم حدیث و تاریخ و ادبیّات عرب و … در این بحث، حکم فقه را دارند. لذا پنداشته نشود که تمام علوم حوزوی، علوم اصالی اند.
3ـ علم از صفات و العالم از اسماء خداست؛ لذا طالب علم در واقع طالب خداست. طالب علم در واقع می خواهد مظهر اسم العالم شود. البته برای این منظور، صرف علم آموزی کافی نیست؛ بلکه این علم باید به صحنه ی روح سرایت کند تا انسان، مظهریّت پیدا کند؛ و این سرایت، با تهذیب نفس و تزکیه است.