غنای آموزه مهدویت با واکاوی اندیشه امام خمینی(ره)

خبرگزاری شبستان: اگر اندیشه امام خمینی را پیرامون مهدویت واکاوای می کنیم، درصددیم به قوت و غنای این آموزه پی ببریم؛ چراکه در حوزه مطالعات دینی کمتر بن مایه های فکری اندیشه ها پیرامون آموزه مهدویت واکاوی می شود.

خبرگزاری شبستان: درآستانه سالروز ارتحال جانسوز بنیانگذار جمهور اسلامی ایران حضرت امام خمینی(ره) و یادبود شهدای قیام 15 خرداد ویژه برنامه “عصر روح الله” با موضوع اندیشه‌های مهدوی امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری از رادیو معارف پخش می‌شود.

در این مجموعه ویژه حجت الاسلام امیرمحسن عرفان، کارشناس حوزه مهدویت در 12 برنامه به موضوع مهدی شناسی، تبیین و گفتمان سازی مهدی باوری و اهمیت امام شناسی از دیدگاه امام خمینی(ره) و نقش و تاثیرگذاری امام و مقام معظم رهبری در طرح گفتمان مهدی شناسی می پردازد.

“اولین ضرورت واکاوی اندیشه مهدویت به جایگاه اندیشه مهدویت در سامانه اعتفادی ما مسلمانان و شیعیان برمی گردد، چرا که به اعتقاد شیعیان در بین همه نسخه های موعود باوری فقط یک مدل است و آن هم بایستی امام باشد.

با نگاهی به گونه های مختلف موعود باوری در یهودیت و مسیحیت و حتی اهل سنت، مهدی شیعه باید لزوما امام باشد و باید متولد شده باشد. در بین مدل های موعودباوری در اسلام مهدی متولد شده و تبار مهدی مشخص و معین است، در مقابل در مهدویت نوعی مهدویت آرمان و آرزویی بیش نیست.

بنابراین واکاوی این اندیشه ضرورت زیادی پیدا می کند زیرا ما معتقدیم مهدی، تنها منجی و موعودی است که امام است، درحالی که اهل سنت معتقد است، مهدی خلیفه آخرالزمان است و لزومی ندارد، متولد شده باشد. این اختلاف میان اهل سنت و شیعه باعث شده تا نوع نگاه به روایات متفاوت باشد.

در روایتی از پیامبر اسلام(ص) آمده است که مهدی در هنگام ظهور مقتدای مسیح در نماز است، بنابراین تبیین این روایت ازسوی پیامبر(ص) این است که مهدی امام است، پیامبر(ص) مبحث مهدویت را در سامانه اعتقادی ولایت و امامت تبیین و مهدی را در راستای خلفای اثنا عشری بیان کرده است.

در این راستا منتظران در مقابل منجی وظیفه دارند آنها باید معرفت داشته باشند. در این خصوص در روایتی از پیامبر(ص) آمده که اگر کسی امام زمان(ع) خود را نشناسد، به مرگ جاهلی می میرد. از این حدیث درمی یابیم که مراد پیامبر(ص) شناخت ظاهری نبود، اگرچه لازم است ولی کافی نیست. چون ممکن است کسی دشمن باشد ولی امام عصر(ع) را بیشتر بشناسد. بسیاری از دشمنان امامان را بیشتر از ما می شناختند، در روزگاری که ما زندگی می کنیم، هستند کسانی که دشمن امام هستند ولی او را می شناسند؛ در دانشگاه های معتبر دنیا کرسی های مهدی شناسی داریم.

در این حدیث شناخت حقیقی و معرفت به امام مورد نظر پیامبر(ص) است، مهدی باوری که منجر به مهدی یاوری باشد، به عنوان مثال سبک زندگی مبتنی بر رضایت امام باشد، تسلیم امر امام باشم و آرمان زندگی من رضایت امام باشد، بنابراین از مهمترین ضرورت های طرح مباحث مهدویت این است که زندگی من مورد رضایت امام باشد.

در بحث موعود باوری دروازه ای از بحث های کلان اعتقادی باز می شود، مبنی بر اینکه امام ناظر بر اعمال ماست و این بزرگترین مکانیسم خودکنترلی برای شیعیان است، به شرط اینکه باور به مهدی داشته باشند.

تبیین اندیشه امام خمینی(زه) پیرامون اندیشه مهدویت بازنمایی جایگاه آموزه مهدویت در دین اسلام است. چون ما شیعه هستیم، باور به زنده بودن و امام بودن مهدی داریم و این جایگاهی است که مهدویت به عنوان اصالت دارد.

در مساله مهدویت حیطه مخاطبین فرامذهبی است. همچنین در واکاوی اندیشه مهدویت باور به نجات فطری وجود دارد و همه انسان ها نجات باورند. بنابراین مهدویت نسخه نجاتی است که خدای متعال برای بشریت پیچیده است، حتی آموزه مهدویت برای کسانی که اعتقاد به خدا ندارند، این قابلیت و ظرفیت را دارد. اینکه به عنوان نسخه نجات مطرح شود.

از ویژگی های منحصر به فرد آموزه مهدویت امامت، زنده بودن، جهان شمول بودن دستاوردهای عصر ظهور است، اسلام حضرت مهدی(ع)، اسلامی فراقومی است زیرا حضرت منجی عالم بشریت هستند و حتی برای یهودیان کارکردهای کیهانی حکومت جهانی دارند.

در واکاوی اندیشه مهدویت، پیشتازی رقبا در عرصه موعودباوری مطرح می شود، متاسفانه ما رویکردی سطحی، عاطفی و حداقلی به این آموزه داریم، درحالی که رقبا رویکردی تمدنی و راهبردی به این آموزه دارند به عنوان مثال بر اساس این آموزه کشوری را اشغال می کنند صهیونیزم فلسطین را به همین خاطر اشغال کرد.

رقبای دینی ما به این آموزه رویکرد تمدنی و راهبردی دارند و براساس آن راهبرد آینده بشریت را می نویسند و می گویند ما آینده را پیش بینی نمی کنیم آینده را می سازیم، یکی از نسخه های آینده پژوهی در غرب مطالعات منجی باوری و آخرت گرایی است ولی ما در مقابل رویکردی سطحی، عاطفی و حداقلی داریم.

اگر اندیشه را پیرامون آموزه مهدویت واکاوای می کنیم مانند اندیشه امام خمینی در این خصوص در صددیم پی ببریم به قوت و غنای این آموزه؛ چراکه کاستی ما در حوزه مطالعات دینی این است که کمتر بن مایه های فکری اندیشه ها را پیرامون آموزه مهدویت واکاوی می کنیم.

این در حالی است که هنوز به درستی تمایزات و شاخصه های فکری امام خمینی(ره) با علامه طباطبایی، شهید مطهری و مقام معظم رهبری در آموزه مهدویت تبیین نشده، زیرا یکی از شاخصه های رویکرد تمدنی و راهبردی واکاوی اندیشه ها پیرامون مهدویت است.

نکته پایانی اقتضائات روزگار جدید و فهم پذیری جنبه جهانی آموزه مهدویت و توجه رسانه ها به این عرصه است در روایات آمده که در حکومت جهانی صدای حضرت در همه جا شنیده می شود یا یاران به راحتی در همه جا حرکت می کنند، در گذشته این روایات چون دهکده جهانی تشکیل نشده بود جنبه جهانی برای مخاطب قابل فهم نبود و ممکن بود حمل بر معجزه شود اما اقتضائات روزگار جدید، حکومت جهانی را برای همه فهم پذیر کرده، این باور فهم پذیر شده که یک نفر می تواند در همه جهان حکومت کند.

یکی از رسالت های رسانه دینی تبیین ظرفیت های حکومت جهانی و ابطال نسخه های کاذبی که بشر به آن عمل می کند، است مانند جهانی سازی و نظم نوین جهانی و تبیین نسخه صادقی که بعد از ظهور اتفاق می افتد و آن، حکومت جهانی است.