در پاسخ به نکاتی توجه کنید . 1.      کنیه نامی است که به جهت اسم نبردن شخص به اسم کوچکش برای شخص انتخاب می شود ونام بردن فرد به کنیه اش نوعی احترام محسوب می شود . در ابتدای کنیه معمولاً اب , ام و یا ابن وجود دارد ودر اکثر اوقات کنیه بر اساس نام فرزند بزرگتر انتخاب می شود مانند ابوالحسن که کنیه امیر المؤمنین علیه السلام است. 2.        هرچند در روایات دستور به انتخاب کنیه برای کودک شده است اما الزاما کنیه نباید بر اساس نام فرزند باشد به همین جهت کنیه حضرت رضا ع ابا الحسن بوده در حالی که آن حضرت فرزندی به نام حسن نداشته و تنها فرزندشان امام جواد بوده است . 3.        کنیه ها معمولا از سوی خود ائمه ع برای فرزندانشان انتخاب می شده ودر روایتی آمده است ما در کوکی برای فرزندانمان   کنیه انتخاب می کنیم   لکن القاب انها بیشتر اوقات از سوی دیگران براساس اوصاف انان گذارده می شده همچون امین برای پیامبر ویا سجاد ویا زین العابدین برای امام چهارم . 4. در مورد اینکه آیا امام حسین فرزندی به نام عبدالله داشته اند ,برخی نام حضرت علی اصغر فرزندشیر خوار امام حسین علیه السلام را عبدالله ذکر کرده اند واز این فرزند امام با نام عبدالله رضیع یعنی شیر خوار یاد کرده اند ودریکی از زیارت ها نیز از این فرزند امام با همین نام و با وصف رضیع یاد شده است , لکن همان گونه که گفته شد الزاما نباید امام
فرزندی به نام عبدالله داشته باشند تا به ابو عبد الله نامیده شوند .
5.چرا امام زمان عج را ابا صالح خطاب می کنند ؟
  القاب و صفات و کنیه هایی که برای پیامبر اسلام و اهل بیت آن حضرت در روایات و دعاها به کار رفته است هر کدام معنی و مورد خاصی دارند، مثلاً کلمه «امین» که یکی از القاب معروف پیامبر اسلام(ص) است به طور یقین به خاطر کمال امانتداری و امین اسرار و اموال مردم بودن به آن حضرت گفته شده است. هدف از به کار بردن کنیه «أَب» و «أُم» برای افراد، اثبات پدر یا مادر بودن آن اشخاص است نسبت به مضاف الیه شان، مانند ابوالحسن (پدر حسن)، ابو جعفر (پدر جعفر)، ام داوود (مادر داوود)، لکن از نظر لغت عرب این طور نیست که کلمات یاد شده (أَب و أُم) همیشه به معنای پدر و مادر باشد، بلکه گاهی به معنای صاحب و مالک و کنه و اساس شی ء می باشد مانند: ابوالفضل، ابوتراب، ام القری، ام الفساد و امثال آن که به طور یقین هیچ کدام آنها در معنای پدر و مادر به کار نرفته است. چون حضرت ابوالفضل(ع) پسری به نام فضل نداشته است که ابوالفضل ـ در این مورد ـ به معنای پدر فضل باشد. علی(ع) نیز فرزندی به نام تراب نداشته است که آن حضرت پدر تراب باشد و همچنین است کلمه أُم القری که کنیه معروف شهر مکه است، چرا که شهر مکه فرزندی نداشته است که مادر آن باشد .
پس با توجه به مطالب گذشته معلوم می گردد که در برخی از موارد کلمات یاد شده (أَب و أُمّ) معنای دیگری دارند که غفلت بعضی از مردم از آنها سبب شده که سؤال و جوابهای بی شماری را به دنبال داشته باشد. مثلاً کلمه أُمّ، علاوه بر معنای ظاهری مادر، در معنای کُنه و اساس شی ء هم استعمال شده است مانند: أُم القری و أُم الفساد که به طور یقین جمله نخست (ام القری) به معنای اساس و مرکز شهرها و سرزمین ها و جمله دوم (امّ الفساد) هم به معنای ریشه و اساس فساد و تباهی می باشد. همچنین کلمه أب هم اینطور نیست که همه جا به معنای پدر بوده و در آن معنی به کار رفته باشد بلکه در برخی از موارد معنای دیگری هم دارد که در پاره ای از آیات و روایات و دعاها در آن معانی به کار رفته است .
امام زمان(ع) را چه وقت «اباصالح» بخوانیم؟
شکی نیست که وقتی با خداوند متعال مناجات می کنیم و نیازها و احتیاجات خود را به محضر مقدسش عرضه می داریم همسو و متناسب با نیازمان نامها و صفات مقدس او را بر زبان می آوریم مثلاً در مقام طلب مغفرت از ساحت مقدس خداوند متعال او را «یا غفّار» و در مقام طلب نمودن روزی حلال و فراوان با کلمه یا رزاق و در مقام درخواست ثبات قدم و استوار و پایدار ماندن در راه حق او را با جمله یا «مقلب القلوب و الابصار» و امثال آن می خوانیم. بنابراین برای اجابت دعا و قبولی مناجات با خداوند متعال، راه و رمز و اوقات و ساعات خاصی وجود دارد که پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت آن حضرت آنها را در میان احادیث و روایات معتبر به ما تعلیم فرموده اند به گونه ای که حتی دعای صبح و شام و دعای اول و آخر هفته و ماه و سال و چند و چون آن را هم یاد داده اند. حال باید دید که دعای معروف گم شدگان در صحرا و بیابان را که در روایات آمده است و همچنین کنیه معروف اباصالح(ع) را در کجا و چه وقت باید خواند؟
از امام باقر(ع) و همچنین از امام صادق(ع) روایت کرده اند که فرموده اند :
« إذا ضللت فی الطریق فناد «یا صالح» أو «یا أبا صالح» ارشدنا إلی الطریق رحمکم اللّه »
اگر در دشت و صحرا از جاده منحرف شده و راه گم کردید پس «صالح» و یا «أباصالح» را صدا کن و بگو: «ای صالح» و یا بگو «ای اباصالح» ما را دریابید و راه را بر ما نشان دهید، خداوند شما را رحمت فرماید .
و روی همین اساس است که علمای ربّانی و مؤمنین پیرو اهل بیت(ع) در جلسات و اجتماعات معنوی و پر شورشان، آن هم نه فقط در حال گم شدن در دشت و صحرا، بلکه در همه گمراهیهای فکری و عملی و علمی و نابسامانیهای مادی و معنوی در غیبت کبری، امام زمان أباصالح(ع) را به کمک و یاری می طلبند .
ممکن است پرسیده شود: چرا در برخی از موارد مانند گم کردن راه و درمانده شدن در صحرا و بیابان امام معصوم(ع) و یا علمای ربّانی، ما را به جای گفتن «یااللّه » و مانند آن، به گفتن «یا صاحب الزمان» و «یا اباصالح المهدی ادرکنی» و… سفارش کرده اند، حال آن که خداوند متعال در فریادرسی مهربان تر و نیرومندتر از امام زمان(ع) است؟
جواب این پرسش را می توان چنین بیان کرد که چون امام زمان(ع) خلیفة اللّه و حجت خداوند متعال در میان مردم و راهنمای ایشان است بدین جهت در مقام گم کردن راه و گم شدن در دشت و صحرا و یا متحیّر ماندن در امور دیگر به مدد خواستن از امام زمان(ع) توصیه و سفارش کرده اند. چرا که خداوند سبحان، ایشان را برای ارشاد و راهنمایی مردم برگزیده است و آن حضرت جهت ارشاد و راهنمایی و صعود به مدارج عالی ایمان و خوشبختی بهترین راه گشا و برترین هدایتگر است بنابراین کمک خواستن از امام زمان به منزله کمک گرفتن از خداوند متعال است .
بر این اساس است که در دوران غیبت کبری، علمای ربّانی، در موارد بی شماری برای عرض حاجت و رفع گرفتاری خویش به امام زمان(ع) متوسل می شوند. زیرا ایشان بر این مطلب یقین دارند که امام زمان(ع) اگر چه بنا به علل و عوامل بیشماری از نظرها غایب است ولی حال و احوال مردم از نظر ایشان پنهان نیست، چنانکه در نامه معروف آن حضرت که در سال 410ق. به شیخ مفید ارسال داشته اند آمده است :
ما به همه اخبار شما آگاهیم و هرگز احوال و غم و شادی شما بر ما پوشیده و پنهان نیست .
بنابراین چقدر زیباست که انسان در مقام گرفتاری و گم کردن راه و جاده و یا مسیر مادی و معنوی زندگی به ساحت مقدس حجت حق، امام زمان(ع) متوسل شود و با گفتن جمله های دلنشین و آرام بخشی چون: «یا صاحب الزمان ادرکنی»، «یا فارس الحجاز و یا اباصالح المهدی أغثنی» از آن حضرت کمک و یاری درخواست نماید. چرا که در حال حاضر امام زمان(ع)، حبل اللّه و واسطه فیض میان خدا و مردم است، پس متوسل شدن به پیامبر و ائمه اطهار و امام زمان(ع) به معنای دق الباب کردن در رحمت و هدایتگر خداوند متعال است .
البته این نکته را هم باید دانست که گم شدن و از خود بی خود شدن و یا به عبارت دیگر گم کردن راه لازم نیست که فقط راه مادی و دشت و صحرا باشد بلکه اگر کسی از نظر فکر و عقیده و ایمان و اعتقاد هم، جاده و راه را گم کرده باشد، سزاوار است که در این گونه موارد هم به ساحت مقدس آن حضرت توسل جوید و آن حضرت را به کمک و یاری بخواند .
وقتی فرزندان و اهل خانه لیاقت حضور آن پدر را بازیابند و پدر نیز قابلیت حضورش را در آنان احساس کند به منزل خود باز می گردد. بر همین اساس است که گفته می شود: منتظران مصلح خود باید صالح باشند. یعنی صلاحیت و قابلیت حضور او را داشته باشند، چرا که بی صلاحیت و بی آن که قابلیت حضور باشد، انتظار بازگشت و مراجعت کسی را داشتن معنا ندارد .

* با کمی تغییر و تلخیص از کتاب «امام زمان(ع) را اباصالح چرا؟» تألیف علی هجرانی .
1 . کنیه در لغت عرب به کلمه ای گفته می شود که با لفظ أب (پدر) و یا کلمه أم (مادر) شروع شود مانند ابوالحسن که از کنیه های معروف علی(ع) است و مانند أمّ الائمه که از کنیه های معروف حضرت فاطمه(س) است .

[1]   ابن نمای حلی، مثیر الاحزان، ص 7، مدرسه امام مهدی، قم، 1406ق؛ مجلسی، بحار الانوار، ج 45، ص 47 .
منابع : ( لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 4/100106459 )    و   نیز :    library.tebyan.ne t