فنوباربیتال چیست؟

فنوباربیتال (با نام انگلیسی: Phenobarbital و نام تجاری: لومینال) از داروهای متعلق به گروه دارویی باربیتورات ها است که با کنترل فعالیت الکتریکی غیر طبیعی مغز که هنگام تشنج ایجاد می شود عمل کرده و فعالیت مغز و سیستم عصبی را کند می کند.

موارد مصرف فنوباربیتال

فنوباربیتال به تنهایی یا در ترکیب با سایر داروها از جمله فنی توئین برای کنترل و کاهش علائم تشنج یا صرع استفاده می شود و مزایای زیر را به دنبال دارد:

بهبود عملکرد در انجام امور روزمره

کاهش خطر آسیب در زمان هایی که فرد هوشیاری خود را از دست می دهد

کاهش خطر بروز مشکلات جدی به دلیل تشنج های پی در پی و مکرر

برخی دیگر از موارد استفاده داروی فنوباربیتال در کوتاه مدت عبارتند از:

آرامش اعصاب

درمان اضطراب

رفع بی خوابی

جلوگیری از علائم ترک در بیمارانی که به نوع خاصی از داروهای باربیتورات وابستگی دارویی پیدا کرده اند.

نکته مهم: داروی فنوباربیتال ممکن است با اسامی تجاری گوناگونی در بازار عرضه شود که در بالا تنها به یکی از آن ها اشاره شده است.

نحوه مصرف فنوباربیتال

فنوباربیتال خوراکی معمولا یک بار در روز – هنگام خواب – برای کنترل تشنج به همراه غذا یا به تنهایی طبق دستور پزشک مصرف می شود.

در صورت بروز ناراحتی معده بهتر است این دارو را همراه شیر یا غذا مصرف کنید.

در صورت مصرف شربت فنوباربیتال از قاشق مخصوص اندازه گیری دوز استفاده کنید.

دوز مصرف بر اساس شرایط پزشکی، سطح فنوباربیتال در خون و واکنش بدن به دارو تعیین می شود.

پزشک ممکن است از دوز کم شروع کرده و به تدریج دوز مصرف را افزایش دهد تا از عوارض جانبی مانند خواب آلودگی و سرگیجه جلوگیری کند، دقیقا طبق دستور پزشک عمل کرده و از افزایش یا کاهش دوز اجتناب کنید.

این دارو در صورتی بهتر عمل می کند که مقدار آن در بدن در محدوده ثابتی باشد، بنابراین توصیه می شود هر روز در زمان مشخص آن را مصرف کنید.

بعد از شروع دوره درمان، ممکن است چند هفته طول بکشد تا فنوباربیتال به طور کامل اثر کند.

اگر از این دارو برای کنترل تشنج استفاده می کنید حتی با بهبود علائم نیز به مصرف دارو طبق توصیه پزشک ادامه دهید.

اگر از این دارو برای درمان بی خوابی استفاده می کنید آن را هنگام خواب مصرف کنید.

مصرف طولانی مدت قرص فنوباربیتال برای درمان اضطراب یا کم خوابی ممکن است اثر آن را کاهش دهد، در این صورت لازم است با پزشک مشورت شود.

در صورت تشدید علائم اضطراب یا عدم کنترل تشنج و افزایش حملات با پزشک مشورت کنید.

عوارض قطع ناگهانی فنوباربیتال

از قطع خودسرانه و ناگهانی فنوباربیتال و سایر داروهای ضد تشنج بدون مشورت با پزشک اجتناب کنید، این کار می تواند علائم تشنج را تشدید کند.

برخی عوارض قطع ناگهانی فنوباربیتال عبارتند از:

اضطراب

توهم

تنش

مشکلات خواب

لرزش غیر ارادی

انقباض عضلات

سرگیجه

ضعف

تغییرات بینایی

حالت تهوع و استفراغ

مشکل زمین خوردن

خواب ماندن

این علائم ممکن است شدید بوده و باعث تشنج و حتی مرگ بیمار شود. برای جلوگیری از بروز این مسئله پزشک معمولا دوز مصرف را به تدریج کاهش می دهد.
احتمال بروز این مشکل در افرادی که مدت طولانی از این دارو استفاده کرده اند یا دوز مصرف آن ها زیاد بوده بیشتر از سایرین است.

اوج اثر فنوباربیتال

فنوباربیتال از جمله داروهایی است که اثر آن ممکن است برای مدت زمان طولانی در بدن بماند و به همین دلیل مهم است مقدار آن در خون ثابت نگه داشته شود.

شروع اثر داروی خوراکی فنوباربیتال 30 تا 60 دقیقه می باشد و این اثر به مدت 1 تا 2 روز در بدن می ماند اگرچه برخی اثرات این دارو ممکن است تا 6 روز نیز باقی بماند. 1

عوارض جانبی رایج

همه افرادی که فنوباربیتال مصرف می‌کنند دچار عوارض جانبی نمی‌شوند. با این حال برخی علائم ناخوشایند وجود دارند که معمولاً بین مصرف کنندگان این دارو به طور شایع اتفاق می‌افتند. از جمله این علائم باید به موارد زیر اشاره کرد.

احساس خستگی مفرط و بی انرژی بودن

سرگیجه

خلق افسرده

بروز حالاتی شبیه به مستی  

احساس بی‌قراری (این علامت معمولاً در کودکان یا سالمندان بیشتر مشاهده می‌شود)
 
برای جلوگیری از چنین عوارضی بهتر است از درمان های غیر دارویی استفاده کنید

عوارض جانبی نادر فنوباربیتال

برخی عوارض جانبی در مصرف فنوباربیتال وجود دارد که به ندرت اتفاق می‌افتند و تعداد بسیار کمی از افراد آن‌ها را تجربه می‌کنند. این علائم که به عوارض جانبی نادر در مصرف فنوباربیتال معروف هستند موارد زیر را دربرمی‌گیرند. در صورت مشاهده هریک از این‌ها با پزشک خود تماس بگیرید و در مورد ادامه یا قطع مصرف با او مشورت نمایید.

احساس تنگی نفس

احساس درد غیر معمول در هر نقطه‌ای از بدن به خصوص در گردن، بازوها و شانه‌ها

بروز اختلال در گلبول‌های قرمز خون با علائمی نظیر رنگ پریدگی، ضعف عضلانی، کاهش وزن، اسهال، افزایش ضربان قلب، ورم زبان، احساس سوزن سوزن شدن انگشتان دست یا پا.

بروز واکنش‌های پوستی 2

موارد احتیاطی مصرف فنوباربیتال

قبل از مصرف فنوباربیتال در صورت حساسیت به این دارو یا سایر باربیتورات ها مانند پریمیدون، سکوباربیتال یا سایر داروهای ضد تشنج مانند کاربامازپین، فسفی توئین، اکس کاربازپین، فنی توئین یا هر گونه آلرژی دیگر به پزشک اطلاع دهید.

قبل از استفاده سابقه پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید به خصوص اگر از مشکلات یا بیماری های زیر رنج برده یا می برید:

مشکل خاص هورمونی (بیماری غده فوق کلیه مانند بیماری آدیسون)

مشکلات کبدی

مشکلات کلیوی

بیماری ریوی مانند آپنه خواب، انسداد مزمن ریوی

تنگی نفس

اختلالات روانی و خلق و خو مانند افسردگی، افکار خودکشی

سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال خونی خاص مانند پورفیری

کمبود ویتامین K یا اسید فولیک

سابقه اعتیاد به فنوباربیتال یا داروهای مشابه مانند دیازپام، آلپرازولام و غیره

اختلال غده هیپوفیز

قبل از عمل جراحی لیست داروهای خود را در اختیار پزشک یا دندانپزشک قرار دهید.

افراد مسن نسبت به عوارض جانبی این دارو به خصوص خواب آلودگی و سرگیجه حساس تر هستند، هر چند این دارو در این افراد به جای خواب آلودگی اغلب باعث هیجان یا گیجی می شود. خواب آلودگی، گیجی و سرگیجه می تواند خطر زمین خوردن را افزایش دهد. 1

تداخلهای دارویی

موارد مصرف و عوارض فنوباربیتال : این دارو می تواند با موارد زیر تداخل داشته باشد پس حتما پیش از اینکه پزشک برای شما دارو را تجویز کند اگر به صورت همزمان دارویی گیاهی یا شیمیایی را مصرف می کنید به پزشکتان اطلاع بدهید.

داروهای ضد تشنج مثل تگرتول

داروهای ضد افسردگی و آرام بخش ها

کارباترول، (کاربامازپین)

داروهای تسکین بخش و خواب آور

لامیکتال

زونگران

گابابیتریل

دپاکوت

دپاکین (والپروئیک اسید)

داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین

‏‏‌ضد هیستامین‌ها

فنوتیازین‌ها

کورتیکواستروئیدها

داروهای خوراکی پیشگیری از بارداری

تئوفیلین و گزانتین‌های دیگر و داکسی سایکلین

گریزئوفولوین

والپروئیک اسید

داروهای مهار کننده مونوآمین اکسیداز (‏MAO‏) و فنی توئین‌

ریفامپین و روغن گل مغربی

موارد مصرف و عوارض فنوباربیتال : این امکان وجود دارد که نام برخی از داروها در تداخل های دارویی در لیست فوق وجود نداشته باشد پس حتما در این خصوص از پزشک مشورتهای لازم را بگیرید. 3

پی نوشت:
1.www.coca.ir
2.www.honarehzendegi.com
3.www.pezeshkaneirani.com