شیرین بیان چیست؟

شیرین بیان از ریشه گیاهی به نام glycyrrhiza glabra می آید. عصاره ریشه عطر و طعم شیرینی دارد و حاوی بیش از 300 ترکیب مختلف فعال است.

مطالعات نشان می دهد که شیرین بیان ممکن است برای تعدادی از شرایط از جمله سوء هاضمه ، گرگرفتگی و فشار خون پایین موثر باشد.
 
در اروپا آب‌نبات هایی با طعم تند از شیرین بیان تهیه می شود که طرفدار زیادی هم دارد.

البته باید گفت که طعم اغلب این گونه تنقلات با روغن تخم انیسون (بادیان رومی)  تامین می‌شود و مقدار واقعی شیرین‌ بیان در آنها بسیار کم است.
 

طرز تهیه دم کرده شیرین بیان

برای درست کردن دم کرده ی شیرین بیان باید 50 گرم ریشه شیرین بیان بدون پوست را آسیاب کنید و در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید مدت 10 دقیقه دم بکشد.
 
برای درست کردن جوشانده شیرین بیان نیز باید 50 گرم ریشه شیرین بیان بدون پوست را آسیاب کرده و در 100 گرم آب بریزید و آنقدر بجوشانید که دوسوم آن باقی بماند. 1
 

خواص شیرین بیان برای سلامتی

۱. درمان آفت یا زخم‌ های دهانی

زخم‌ های آفتی مکرر و دردناک که به زخم‌های دهانی معروف‌اند، نیز با شیرین بیان بهبود می‌یابد.

زخم‌های دهانی یا آفت‌ها زخم‌های غیرمسری کوچکی هستند که در بافت داخل دهان و روی لثه‌ها ایجاد می‌شوند.

مطالعات نشان داده است که درمان آفت با عصاره‌ ی شیرین بیان منجر به بهبود قابل‌ توجهی در درد و التهاب در افراد شده است.

مواد مفید موجود در شیرین بیان به تسریع بهبود این زخم‌ ها کمک می‌کند و در تحریک مکانیسم دفاعی بدن مؤثر هستند.
 

۲. حفاظت از کبد

مطالعات انجام شده نتایج امیدبخشی را درمورد خواص شیرین بیان در حفاظت از کبد نشان داده است.

شیرین بیان حاوی «گلیسیریزین» است که با کاهش میزان سمّیت در درمان بیماری های کبد مؤثر است و به تثبیت وضعیت عملکردی طبیعی کبد کمک می‌کند.

مطالعه‌ ی تحقیقاتی دیگری شواهدی را ارائه داده است که نشان می‌دهد «فلاونوئیدِ ازوئگوئتیدین» موجود در شیرین بیان از خواص آنتی اکسیدانی و مهارکنندگی برخوردار است که به حفاظت از سلول‌های کبدی دربرابر چربی بالا، صدمات ناشی از رژیم غذایی و آسیب ایجاد شده توسط استرس «اکسیداتیو» کمک می‌کند.
 

۳. درمان اختلالات معده

از ریشه‌ی شیرین بیان برای تسکین مشکلات گوارشی استفاده می‌شود.

عصاره‌ی ریشه‌ی شیرین بیان در موارد مسمومیت غذایی، زخم معده و سوزش سردل می‌تواند بهبود پوشش داخلی معده را تسریع کند و موجب برقراری دوباره‌ی تعادل شود. این ویژگی به‌دلیل خواص ضدالتهابی و تقویت سیستم ایمنی بدن موجود در «اسید گلیسیریزیک» است.

مطالعه‌ای نشان داده است که «اسید گلیسیریزیک» می‌تواند باکتری سمّی «هلیکوباکترپیلوری» (H. pylori) را مهار کند و مانع از رشد آن در روده شود.

پژوهش‌هایی نیز انجام شده که نشان می‌دهد نشانه‌های بیماری افرادی که دچار بیماری زخم معده یا زخم پپتیک (peptic ulcer)، سوزش سردل یا التهاب معده هستند با مصرف DGL بهبود می‌یابد. DGL شکل سالم‌تر شیرین بیان است که درصورت لزوم می‌توان آن را به‌صورت بلندمدت مصرف کرد.
 

۴. کاهش استرس

استرس طولانی‌ مدت و تولید همیشگی آدرنالین و کورتیزول درطول زمان، غدد فوق کلیوی را خسته می‌کند.

شیرین بیان می‌تواند به غدد فوق‌کلیوی کمی استراحت بدهد.

عصاره‌ی ریشه‌ی شیرین بیان غدد فوق کلیوی را تحریک می‌کند و موجب می‌شود که میزان هورمون کورتیزول در بدن در سطح سالمی قرار داشته باشد.

۵. درمان رماتیسم مفاصل

عصاره‌ی شیرین بیان دارای خواص مفید برای درمان التهاب است و اثرگذاری آن در درمان رماتیسم مفاصل ثابت شده است.

پژوهش‌ها نشان داده است که شیرین بیان می‌تواند در کاهش سطح «سیتوکین‌ها» (cytokin، که موجب التهاب می‌شوند) و رهایی از درد و تورم مفید باشد.
 

۶. برطرف‌ کردن علائم یائسگی و سندروم پیش از قاعدگی

ریشه‌ ی شیرین بیان در درمان نشانه‌های یائسگی و سندروم پیش از قاعدگی مؤثر است.

شیرین بیان سرشار از «ایزوفلاون‌»هاست که به حفظ تعادل استروژن و پروژسترون در بدن کمک می‌کنند.

مطالعات نتایج مثبتی را درمورد اثربخشی شیرین بیان در کاهش گرگرفتگی های شبانه و بهبود سلامت جسمی و روانی زنان یائسه نشان داده است.

شیرین بیان حاوی «فیتواستروژن» است و به افزایش سطح هورمون پروژسترون در بدن کمک می‌کند و در تسکین گرفتگی‌ ها و ناراحتی‌های معمول درطول دوران قاعدگی مؤثر است.

شیرین بیان با جلوگیری از اثرات هورمونی «آلدوسترون» (aldosterone)، در برطرف‌کردن مشکل تجمع مایعات در بدن نیز مؤثر است.
 

۷. پیشگیری از سرطان

شیرین بیان دارای اثرات پیشگیری شیمیایی است و در درمان انواع مختلف سرطان مؤثر است.

در بعضی از روش‌های درمان چینی نیز از شیرین بیان در درمان سرطان استفاده می‌شود.

مطالعات اثرات ضدتکثیری ریشه‌ی شیرین بیان را در کاهش رشد سلول‌های سرطان سینه در انسان نشان داده است.

شیرین بیان دارای «فلاونوئید»هایی مانند «ازوئگوئتیدین» (isoliquiritigenin) است که به جلوگیری از سرطانی‌شدن روده‌ی بزرگ کمک می‌کند و خزان یاخته‌ای یا «آپوپتوز» (apoptosis، مرگ برنامه‌ریزی‌شده‌ی سلول‌هاست) را تحریک می‌کند.

در پژوهش‌ ها شواهدی ارائه شده که نشان‌دهنده‌ی فعالیت ضدتوموری عصاره‌ی شیرین بیان است و نشان می‌دهد که عصاره‌ی شیرین بیان در کاهش سمّیت ایجادشده توسط داروهای شیمی‌درمانی و مهار تولید سلول‌های سرطانی مؤثر است.

ولی بیماران سرطانی که «سیس‌پلاتین» درمانی (cisplatin therapy) می‌شوند، باید از عصاره‌ی شیرین بیان پرهیز کنند.

عصاره‌ی شیرین بیان در درمان «پروستاتیت» (prostatitis، التهاب در غده‌ی پروستات) مزمن و سرطان پروستات نیز مفید است.
 

۸. کمک به درمان سندروم خستگی مزمن

شیرین بیان برای جلوگیری از عملکرد نامناسب غدد فوق کلیوی مفید است و به بهبود عملکرد کلی آن کمک می‌کند.

غدد فوق کلیوی مسئول تولید هورمون‌هایی مانند کورتیزول هستند. هورمون کورتیزول در کنترل استرس در بدن نقش دارد.

البته باید از مصرف بیش‌ازحد شیرین بیان پرهیز کنیم. شیرین بیان برای افرادی که باید برای مدت طولانی از داروهای استروئیدی استفاده می‌کنند، مفید است، زیرا با اثر سرکوب‌کنندگی استروئیدها بر غدد فوق کلیوی مقابله می‌کند.

شیرین بیان (به‌ویژه درطول مرحله‌ی بهبود پس از جراحی) مقاومت بدن را نسبت‌ به استرس افزایش می‌دهد.

«اسید گلیسیریزیک» موجود در شیرین بیان در افزایش سطح انرژی و کاهش علائم سندروم خستگی مزمن و «فیبرومیالژی» (fibromyalgia، یک سندرم درد اسکلتی-عضلانی مزمن) مؤثر است.
 

۹. تقویت سیستم ایمنی بدن

شیرین بیان موجب بهبود مکانیسم دفاعی بدن می‌شود. این گیاه در بالابردن سطح «اینترفرون» (interferon) نیز مؤثر است.

«اینترفرون» عاملی ضدویروسی است که همراه با «اسید گلیسیریزیک»، فعالیت سلول‌های ایمنی بدن را تحریک می‌کند و به مقابله با ویروس‌ها و باکتری‌های عفونی مانند آنفولانزای A کمک می‌کند.
 

۱۰. درمان بیماری سل

مطالعات نشان داده است که شیرین بیان در درمان بیماری سل ریوی مؤثر است و به کاهش طول دوره‌ی درمان آن نیز کمک می‌کند.

فعالیت ضدمیکوباکتری و ضدمیکروبی مواد موجود در شیرین بیان در درمان عفونت‌های ریوی مؤثر هستند و این گیاه را به عامل ضدسل اثربخشی تبدیل می‌کنند.
 

۱۱. درمان عفونت‌ها

شیرین بیان حاوی «اسید گلیسیریزیک» است که در درمان انواع عفونت‌های ویروسی، قارچی و باکتریایی مؤثر است.

مطالعات تحقیقاتی اثر ضدویروسی شیرین بیان و مواد موجود در آن را در مهار رشد ویروس تبخال و جلوگیری از رشد بیشتر سرطان نشان داده‌ اند.

خواص شیرین بیان در مقابله با عفونت در درمان زونا (shingles) نیز که توسط ویروس «واریسلا زوستر» (varicella-zoster، همان ویروس عامل بیماری آبله مرغان) ایجاد می‌شود، مؤثر است.
 

۱۲. کاهش ابتلابه آترواسکلروز یا تصلب شرایین (Atherosclerosis)

ریشه‌ی شیرین بیان دارای آنتی‌اکسیدان‌هایی است که در حفظ کلسترول در سطح سالم مؤثر هستند.

«فلاونوئیدِ گلابریدین» همراه با سایر مواد مفید موجود در شیرین بیان اثر مفیدی در جلوگیری از تجمع «لیپوپروتئین» کم‌چگالی یا کلسترول LDL دارد و به کاهش خطر ابتلابه بیماری‌هایی مانند «آترواسکلروز» کمک می‌کند.
 

۱۳. برطرف‌کردن اختلالات تنفسی و تمیزکردن سیستم تنفسی

مصرف شیرین بیان برای درمان مشکلات تنفسی توصیه شده است. شیرین بیان در درمان گلودرد، سرفه، سرماخوردگی، برونشیت و بیماری های ریوی مانند «آمفیزم» مفید است. شیرین بیان موجب رهایی از عفونت‌های تنفسی فوقانی ناشی از ویروس‌ها و باکتری‌ها نیز می‌شود.

شیرین بیان مانند داروهای خلط‌آور عمل می‌کند و به خروج خلط گلو و سایر مواد از نایژه‌ها و ریه‌ها کمک می‌کند.

این ویژگی در تسکین اسپاسم‌های برونش مؤثر است. در مطالعات شواهدی درمورد اثر درمانی شیرین بیان در کاهش تنگ‌شدگی مسیرهای هوایی و اثرات مفید آن در درمان آسم به‌دست آمده است.

مصرف شیرین بیان به‌عنوان یک مکمل خوراکی به بدن کمک می‌کند تا خلط و ماده‌ی مخاطی سالمی تولید کند. شاید به‌نظر برسد که افزایش تولید خلط برای سلامتی سیستم نایژه‌ای مضر است، ولی کاملا برعکس است.

تولید خلطی تمیز و سالم موجب می‌شود که سیستم تنفسی بدون وجود ماده‌ی مخاطی قدیمی و چسبنده‌ای که مسیر آن را مسدود می‌کند، عملکرد بهتری داشته باشد. 2

عوارض جانبی مصرف شیرین بیان

فشار خون بالا و اختلالات قلبی

شیرین بیان می تواند منجر به فشار خون و عوارض قلبی مانند آریتمی قلبی و نارسایی احتقانی قلب در برخی از افراد شود.

افراد مبتلا به مشکلات فشار خون و اختلالات قلبی باید نسبت به مصرف شیرین بیان مراقب باشند.
 

مشکلات هورمونی

شیرین بیان دارای تاثیر استروژنی در بدن است و ممکن است شرایط حساس هورمونی مثل سرطان پستان، فیبروئید رحمی و سرطان تخمدان را بدتر کند.
 

شیرین بیان در بارداری و شیردهی

مصرف بیش از حد شیرین بیان در دوران بارداری توصیه نمی شود، زیرا ممکن است منجر به عواقب کشنده ای مانند زایمان زود هنگام یا سقط جنین شود.
 

تاثیرات شیرین بیان در مشکلات جنسی

شیرین بیان می تواند بر میزان تستوسترون بدن در مردان تاثیر بگذارد و علاقه آن ها به رابطه جنسی را کاهش دهد.
 

برهمکنش های دارو

شیرین بیان ممکن است با دیورتیک ها تعامل داشته باشد.
 

هیپوکالمی

شیرین بیان همچنین می تواند با داروهایی که میزان پتاسیم را در بدن کاهش می دهند، تداخل داشته باشد و باعث کاهش سطح پایین پتاسیم می شود که منجر به هیپوکالمی می شود.
 

کورتیکواستروئیدها

شیرین بیان می تواند با کورتیکواستروئیدها مثل پردنیزون تداخل داشته باشد و بر سطح هورمون کورتیزول تاثیر بگذارد که مسئول کنترل استرس در بدن است.

شیرین بیان در کمک بر بوی بد بدن به خاطر خواص ضد باکتری اش موثر است و همچنین به عنوان یک عامل روانکاری در تنقیه استفاده می شود.

این امر در کاهش لکه های پیری و درمان آلرژی، تاندونیت، بورسیت، و سمیت ناشی از غذا یا مواد شیمیایی موثر است.
 

دیگر عوارض جانبی شیرین بیان

اگر هریک از این علائم واکنش آلرژیک را دارید، به اورژانس پزشکی مراجعه کنید:تنگی نفس، تورم صورت، لب ها، زبان و یا گلو.

اگرچه تمام اثرات جانبی آن مشخص نیست، اما تصور می شود که شیرین بیان تا زمانی که برای مدت زمان کوتاهی (نه بیش از 4 هفته) استفاده می شود، ایمن می باشد.

استفاده طولانی مدت از شیرین بیان ممکن است موجب عوارض جانبی جدی را پدید بیاورد.

اگر دچار این مشکل ها شدید، استفاده از این گیاه را رها کنید و به پزشکتان زنگ بزنید:

_ضعف، از دست دادن حرکت هر قسمت از بدن.

_فشار خون بالا – سردرد شدید، تاری دید، تپش در گردن و یا گوش ها، خونریزی بینی، اضطراب و تنگی نفس.

_پتاسیم کم – پریشانی، ضربان قلب ناهموار، تشنگی شدید، افزایش ادرار، ناراحتی در عضلات، ضعف ماهیچه و یا احساس لنگیدن؛

_علائم اختلال مغز، سردرگمی، مشکلات حافظه، توهم، افکار یا رفتار غیرعادی، کاهش هوشیاری، و یا از دست دادن آگاهی. 3

پی نوشت:
1.www.beytoote.com
2.www.chetor.com
3.www.namnak.com