1. ماندگارى و رهایى از بیهوده انگارى

نیستى بعد از وجود، خواه بعد از این دنیا، و خواه بعد از ورود به قیامت، در هر

صورت، با احادیث و آیات، ناسازگار است.

اعتقاد ما چنین است که، بعد از آفرینش، انسان، نیست نمى شود و قول رسول خدا (ص) آن

را تأیید مى کند:؛

«شما براى بودن و ماندن خلق شده اید، نه براى فنا و رفتن».

همچنین، از آیات نیز، چنین فهمیده مى شود:

الَّذینَ یَذْکُرُونَ اللَّهَ قِیاماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِهِمْ وَ

یَتَفَکَّرُونَ فى خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا

باطِلًا سُبْحانَکَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ[2]؛

«همان کسانى که خدا را در حال ایستاده و نشسته، و آن گاه که بر پهلو خوابیده اند،

یاد مى کنند و در اسرار آفرینش آسمان ها و زمین مى اندیشند (و مى گویند:) بار الها!

اینها را بیهوده نیافریده اى! منزّهى تو! ما را از عذاب آتش، نگاه دار!»

در واقع اندیشه توحیدى بر این است، که خداوند کار عبث انجام نمى دهد، و در صورت

نابودى انسان بعد از وجودش، اندیشه باطل و عبث بودن آفرینش، زنده مى شود.

2. دور اندیشى

کسى که به عاقبت و فرجام خود مى اندیشد، مى کوشد جانب احتیاط را رعایت کند تا دچار

خسران و ضرر نگردد. این اندیشه و دغدغه فکرى، درباره آخر و پایان کار، انسان را

وادار مى کند تا در جوانب کار، بیشتر بیندیشد و این مطالعه و احتیاط، قهراً پیروزى

و شیرین کامى را براى او، به ارمغان مى آورد؛ چنان که حضرت على (ع) فرمود:

«پیروزى به دور اندیشى است و دور اندیشى، در به کارگیرى رأى است»[3].

3. تلاش علمى و عملى

با نگرشى جدّى و جدید به نظام هستى، طبیعت، خود و رابطه خدا، انسان و طبیعت

مى اندیشد. به بیان دیگر، عاقبت اندیشى انسان را





به خود آگاهى، جهان آگاهى و خدا آگاهى مى کشاند و در پرتو خودشناسى، درد حقیقت جویى

در انسان زنده مى شود.

حضرت على (ع) در این باره فرموده است:

4. بلند همّتى

وقتى انسان به عاقبت خود اندیشید و آن را با دوراندیشى و خود آگاهى همراه ساخت؛ به

طور طبیعى به سوى شناخت هدف نهایى کشیده مى شود.

شناخت هدف، نقش اساسى در جهت دادن به فعالیت ها و انتخاب و گزینش کارها ایفا

مى کند. کسى که هدفى، جز «لذّت دنیا» و کمالى را فراتر از «زندگى مادّى» نمى شناسد،

کردار و رفتارهاى خود را به گونه اى تنظیم مى کند که تنها نیازهاى مادّى و

خواسته هاى این سویى اش تأمین گردد.

امّا کسى که هدف و مقصود نهایى خود را فوق این جهان مادّى جست و جو مى کند، قهراً

برنامه زندگى اش را به گونه اى طرّاحى و اجرا مى کند که هر چه بهتر و بیشتر، براى

مقصود نهایى و آن سویى اش سودمند باشد.

حضرت على (ع) فرمود:



بحارالانوار، ج 6، ص 249، باب 8، احوال البرزخ ..