دانشجوی گرامی ضمن تشکر از تماس مجدد شما با این مرکز ، قاعده حمل بر صحت یکی از قواعد مهمی است که در فقه و علم اخلاق از آن سخن به میان می آید و حلال بسیاری از مشکلات اجتماعی و اخلاقی جامعه نیز می باشد . اما در این میان نکاتی وجود دارد از جمله اینکه قاعده حمل بر صحت در مورد افعال غیر می باشد و مفاد آن نیز آن است که اعمال دیگران را بایست حمل بر صحت و درستی کرد و مشروع و حلال انگاشت و مادامی که دلیلی بر نادرستی و حرمت آن پیدا نشده است، نبایستی در صورت دوران امر بین احتمال صحت و مشروعیت از یک طرف و عدم مشروعیت از طرف دیگر، اعمال افراد را نامشروع و نادرست پنداشت; مثلا اگر کسی را ببینیم مایعی می نوشد و احتمال بدهیم که آب یا شراب است، بنابر اصل صحت که مسلمان فعل حرام انجام نمی دهد، بنا را بر حلالیت می گذاریم و می گوییم آن، آب آشامیدنی است، نه شراب .(بررسی قاعده فقهی اصاله الصحه ، اسدالله لطفی ، فصلنامه مشکوه ، شماره 65-62 ، منبع : پایگاه اطلاع رسانی حوزه)

نکته دیگر این است که این قاعده در مورد افعال مسلمانان می باشد و نه هر فردی در اجتماع و به همین دلیل این حکم را نمی توان در مورد غیر مسلمانان جاری کرد کما اینکه در روایات متعددی این قاعده در مورد برادران دینی به کار گرفته شده است همچون این روایت :

ضع امر اخیک علی احسنه حتی یاتیک ما یقلبک عنه و لاتظنن بکلمة خرجت من اخیک سوء و انت تجد لها فی الخیر سبیلا (اصول کافی، کلینی، ج 2، باب التهمة، ص 362، حدیث 3); یعنی کار برادر دینی خود را به بهترین وجه تاویل کن تا آنگاه که از او رفتاری آید که باورت را دگرگون کند و نیز به گفتار برادرت تا وقتی که تفسیر نیک می توانی کرد، گمان بد مبر.

با این حال حتی در مورد نحوه مواجهه با مسلمانان نیز نکته ای وجود دارد و آن این است که مسلمانان بایستی در کنار حمل بر صحت افعال مسلمانان دیگر هوشیاری خود را نیز حفظ نمایند تا مبادا گرفتار توطئه های پنهان منحرفانی که تنها ظاهری از اسلام را دارند بشوند . به عبارتی از آنجایی که اسلام دین اعتدال و میانه روی است و در هر موردی مسلمانان را به میانه روی توصیه می کند لذا در نحوه مواجهه با مسلمانان نیز این توصیه را می نماید . به گونه ای که از مجموعه آموزه های دینی می توان فهمید که مسلمان نباید به اندازه ای به دیگران بدبین شود که گرفتار توهم توطئه شود و نه به اندازه ای هوشیاری خود را در قبال دیگران از دست بدهد که عده ای منحرف و از خدا بی خبر از عمل مسلمانان به توصیه اخلاقی «حمل بر صحت» که راهگشای بسیاری از معضلات اجتماعی و اخلاقی است سوء استفاده کرده و به آنان ضربه بزنند . لذا در یک کلام توصیه ای که در این زمینه می شود رعایت اصل حمل بر صحت همراه با حفظ هوشیاری می باشد .