قرآن چه ويژگي هايي، براي «مخلَصين» ذكر كرده؟

مخلَصين كسانى هستند كه خداوند تعالى، آنان را براى خود خالص كرده است: «اِلاّ عِبادَ اللّهِ المُخلَصين». (صافات/ 40، 74، 128 و 160; مريم/ 51; يوسف/ 24; حجر/40; ص/ 83) در شمارى از آيات، از انسان‌هايى با عنوان مخلَصين به صيغه مفعول ياد‌شده; يعنى انسان‌هايى كه خداوند آن‌ها را پاك و خالص كرده است: «اِنّا اَخلَصنـهُم بِخالِصَة ذِكرَى الدّار» (ص/ 46). درباره هدف از برگزيدن مخلَصين بايد گفت: لازم است خداوند همواره در ميان انسان‌ها، افرادى را برانگيزاند كه اخلاص كامل داشته و داراى نفوس پاك، قلوب طاهر و فطرت مستقيم توحيدى باشند تا توحيد در جامعه بشرى را حفظ كنند.
 مخلَصين از ديدگاه قرآن داراى ويژگى‌هاى گوناگونى هستند:

1. نجات از نابودى دنيايى و عذاب آخرتى:
 خداوند، مشركان و گمراهان امّت‌هاى پيشين را نابود كرده و مخلَصين را رهاينده است: «فَانظُر كَيفَ كانَ عـقِبَةُ المُنذَرين * اِلاّ عِبادَ اللّهِ المُخلَصين» (صافات/ 73‌ـ‌74) چنان‌كه در آخرت نيز آن‌گاه كه تكذيب‌كنندگان براى حضور در عذاب برانگيخته مى‌شوند، مخلَصين را احضار نمى‌كند:«فَكَذَّبوهُ فَاِنَّهُم لَمُحضَرون * اِلاّ عِبادَ اللّهِ المُخلَصين». (صافات/ 127‌ـ‌128)

2. عصمت:
از‌جمله شؤون مخلَصين آن است كه نوعى علم و يقين دارند، غير از علوم متعارفى كه نزد انسان‌هاى معمول است، و خداوند به‌وسيله آن علم، هرگونه بدى و زشتى را از آنان دور مى‌كند; ازاين‌رو ايشان مرتكب هيچ معصيتى نشده، حتّى قصد هيچ گناهى نيز نمى‌كنند و اين همان عصمت الهى است; چنان‌كه خداوند، يوسف(عليه السلام) را از آلوده شدن به گناه و قصد آن حفظ‌ كرد: «…‌و‌هَمَّ بِها لَولا اَن رَءا بُرهـنَ رَبِّهِ كَذلِكَ لِنَصرِفَ عَنهُ السّوءَ و الفَحشاءَ اِنَّهُ مِن عِبادِنَا المُخلَصين». (يوسف/ 24)

3. ايمنى از اغواى ابليس:
ابليس، باطل يا گناهان را براى انسان‌ها زينت مى‌دهد تا آن‌ها را گمراه سازد; ولى از آن‌جا كه قلوب مخلَصين به‌طور كامل براى خدا خالص شده و جز او كسى در آن راه ندارد، ابليس نمى‌تواند آن‌ها را گمراه كند: «قالَ رَبِّ بِما اَغوَيتَنى لاَُزَيِّنَنَّ لَهُم فِى الاَرضِ و لاَُغوِيَنَّهُم اَجمَعين * اِلاّ عِبادَكَ مِنهُمُ المُخلَصين» (حجر/ 39‌ـ‌40)، «قالَ فَبِعِزَّتِكَ لاَُغويَنَّهُم اَجمَعين * اِلاّ عِبادَكَ مِنهُمُ المُخلَصين». (ص/82-83)

4. ستايش شايسته:
خداوند از هر آن‌چه كافران يا مطلق انسان‌ها او را بدان وصف مى‌كنند، منزّه است و فقط بندگان مخلَص الهى مى‌توانند او را آن‌گونه كه شايسته است، وصف كنند: «سُبحـنَ اللّهِ عَمّا يَصِفون – اِلاّ عِبادَ اللّهِ المُخلَصين». (صافات/ 159‌ـ‌160)

5. برخوردارى از رزق معلوم:
گرچه جزاى انسان‌ها در آخرت، نفس عمل آنان است، مخلَصين از اين قاعده مستثنايند و براى آن‌ها، بالاتر از جزاى عملشان، رزقى معلوم است. مقصود از رزق معلوم، رزقى خاص و جدا از رزق ديگران و بالاتر از آن‌ها است: «و‌ما تُجزَونَ اِلاّ ما كُنتُم تَعمَلون * اِلاّ عِبادَ اللّهِ المُخلَصين * اُولـئِكَ لَهُم رِزقٌ‌مَعلوم». (صافات/39،40،41)

منبع:
دائرة المعارف قرآن كريم ج2 ص352و353