با عرض سلام به شما پرسشگر گرامی؛ ازاین که این مرکز را برای پاسخگویی سوالات خود انتخاب نمودید صمیمانه متشکریم و اهتمام شما به مسایل دینی واخلاقی قابل تقدر بوده وامیدواریم با کمک خداوند متعال پله های تقوا و ایمان را به نحو احسن بپیمایید.
خداوند کریم می‌فرماید: «وَ لا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى  وَ إِن تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِلى حِمْلِهَا لا یحْمَلْ مِنْهُ شىْ ءٌ وَ لَوْ کانَ ذَا قُرْبى؛ هیچ گنهکارى بار گناه دیگرى را بر دوش نمى کشد، و اگر شخص سنگین بارى دیگرى را براى حمل گناه خود بخواند چیزى از آن را بر دوش نخواهد گرفت، هر چند از نزدیکان او باشد».
تفسیر:
آیه مورد بحث به پنج نکته در ارتباط با آیات قبل اشاره مى کند:
نخست اینکه در آیات گذشته آمده بود که اگر خدا بخواهد شما را مى برد و قوم دیگرى را بجاى شما مى آورد؛ این سخن ممکن است براى بعضى این سؤال را به وجود آورد که مخاطبین این آیه همه از افراد گنهکار نیستند، چرا که در هر عصر و زمانى مؤمنان صالحى وجود داشته و دارند. آیا ممکن است آنها نیز گرفتار عواقب گناهان دیگران شوند و محکوم به فنا گردند؟
اینجاست که مى فرماید: هیچ گنهکارى بار گناه دیگرى را به دوش نمى کشد (و لا تزر وازرة وزر اخرى).
«وزر» به معنى سنگین است و از وزر (بر وزن نظر) گرفته شده که به معنى پناهگاه کوههاست، و گاه به معنى مسئولیت نیز آمده است؛ چنانکه وزیر را از این نظر وزیر مى گویند که بار مسئولیت سنگینى بر دوش مى کشد. «موازره» نیز به معنى معاونت است، چرا که هر کسى به هنگام معاونت قسمتى از بار دیگرى را بر دوش مى کشد.
این جمله که یکى از پایه هاى اساسى در اعتقادات اسلامى است در حقیقت از یکسو ارتباط به عدل خداوند دارد که هر کس را در گرو کار خود مى شمرد؛ به سعى ها و تلاشهاى او پاداش مى دهد و به گناهان او کیفر. و از سوى دیگر به شدت مجازات روز رستاخیز اشاره دارد که احدى حاضر نمى شود بار گناه دیگرى را بر دوش گیرد هر چند فوق العاده به او علاقه داشته باشد.
توجه به این معنى تاثیر زیادى در خودسازى انسانها دارد که هر کس مراقب خویش باشد، هرگز به بهانه اینکه اطرافیان او یا جامعه او فاسد است تن به فساد ندهد و آلودگى محیط را مجوزى بر آلودگى خویش نشمرد، چرا که هر کس بار گناه خود را بر دوش مى کشد. و از سوى دیگر این درک و دید را به انسانها مى دهد که حساب خداوند با جامعه ها حساب مجموع و یکپارچه نیست، بلکه هر کسى مستقلا مورد محاسبه قرار مى گیرد؛ یعنى اگر هم در رابطه با پاکسازى خویشتن و هم مبارزه با فساد انجام وظیفه کرده باشد هیچ ترس و وحشتى بر او نیست، هر چند تمام جهانیان غیر از او آلوده کفر و شرک و ظلم و گناه باشد. اصولا هیچ برنامه تربیتى بدون توجه دادن به این اصل اساسى مؤثر نخواهد افتاد (دقت کنید).
در جمله دوم همین مساله را به صورت دیگرى مطرح مى کند، مى گوید: اگر فرد سنگین بارى دیگرى را دعوت به حمل گناهانش کند پاسخ منفى به دعوت او مى دهد و چیزى از گناه و مسئولیت او را حمل نخواهد کرد، هر چند از نزدیکان و بستگان او باشد (و ان تدع مثقلة الى حملها لا یحمل منه شى ء و لو کان ذا قربى).
در حدیثى آمده است که در قیامت مادر و فرزندى را مى آورند که هر دو بار سنگینى از گناه بر دوش دارند، مادر از فرزند تقاضا مى کند در عوض آنهمه زحمات که در دنیا براى تو کشیدم مقدارى از بار مسئولیت گناه مرا را بر دوش گیر، فرزند به مادر مى گوید از من دور شو که من از تو گرفتارترم!
در اینجا این سؤال پیش مى آید که آیا این آیه با آنچه در روایات فراوان در باره سنت حسنه و سیئة وارد شده منافات ندارد؟ چرا که این روایات مى گوید: هر کس سنت نیکوئى بگذارد اجر تمام کسانى که به آن عمل کنند براى او نوشته خواهد شد، بى آنکه از پاداش آنها کاسته شود ، و کسى که سنت بدى بگذارد وزر کسانى که به آن عمل کنند بر او خواهد بود بى آنکه از گناه آنها کاسته شود. ولى با توجه به یک نکته پاسخ این سؤال روشن مى شود و آن اینکه در صورتى گناه کسى را بر دیگرى نمى نویسند که هیچ دخالتى در آن نداشته باشد، اما اگر از طریق ایجاد سنت، یا معاونت و کمک، یا تشویق و ترغیب، سهمى در ایجاد آن عمل داشته باشد، مسلما عمل او محسوب مى شود، و در آن شریک و سهیم است. (تفسیر نمونه ج: 18 ص: 228)
بنابراین:
– اگر کسی خودش قبول کند که بار عمل دیگری را به گردن بگیرد،  یعنی در گناه دیگری دخیل باشد، قطعاً در عذاب او شریک است، بدون اینکه از عذاب عامل گناه چیزی کم شود.              
– و اگر کسی بدون اینکه در گناه گنه‌کار دخالت داشته باشد، از سر دلسوزی بخواهد گناه دیگری را به دوش بگیرد، قطعاً چنین چیزی در آخرت رخ نخواهد داد؛ زیرا عذاب قیامت آنقدر هولناک است که حتی مادر حاضر نیست گناه فرزند را به دوش بگیرد.
پیروز و موفق باشید.