تاریخ چون آینه یی است که گذشته را در برابر چشمان نسل بعدی منعکس می کند.ما تاریخ می خوانیم که از تجربیات گذشتگان عبرت بگیریم. اسلام نیز به عنوان یک مکتب جهانی و آسمانی، بر بررسی و پژوهش در تاریخ تاکید می‌ورزد و با بیانات گوناگون برای معرفتِ تاریخی و دانش تاریخ، جایگاهی والا قائل می‌شود: قل سیروا فی الأرض ثم انظروا کیف کان عاقبة المکذبین [1] . قل سیروا فی الأرض فانظروا کیف کان عاقبة المجرمین [2] .
قل سیروا فی الأرض فانظروا کیف بدأ الخلق ثم الله ینشئ النشأة الآخرة [3] إن الله على کل شیء قدیر [4] .
قل سیروا فی الأرض فانظروا کیف کان عاقبة الذین من قبل کان أکثرهم مشرکین [5] .
امام علی(ع) در نامه‌ای به فرزندش امام حسن(ع) می‌فرمایند: پسرم، اگرچه من به اندازه‌ی همه‌ی آنان که پیش از من بوده‌اند، نزیسته‌ام، اما چندان در کارهایشان نگریسته‌ام که هم چون آنان شده‌ام بلکه چندان بر امورشان آگاهی یافته‌ام که گویی با اولین آن‌ها تا آخرین‌شان زندگی کرده‌ام. پس در این سیر و تامل، کردار پاکیزه را از آلوده بازشناخته و سود را از زیان دریافته‌ام. [6]  
  [1] . انعام: 11.
[2] . نمل: 69.
[3] . علامه طباطبایی در تفسیر المیزان (ج16، ص118) در توضیح این کلمه می‌فرمایند: «محصل المعنى : أن النشأة الآخرة هی نشأة یعذب الله فیها من یشاء وهم المجرمون ویرحم من یشاء وهم غیرهم والیه تردون فلا یحکم فیکم غیره» . ولی شاید بتوان گفت: مراد نسل جدید انسان‌ها می‌باشد.
[4] . عنکبوت: 20.
[5] . روم: 42.
[6] . نهج البلاغه، نامه.