عبادت حاصل ایمان به خدای متعال است. با ضعف و قوت ایمان حال ما نسبت به انجام عبادات نیز تغییر می‌کند. اما چه چیزی ایمان ما را دست خوش تغییر می‌کند یا خدایی نکرده بی‌ایمانی ما را آشکار می‌کند، عوامل زیادی در این موضوع دخالت دارند اما به هر جهت همه چیز به ایمان باز می‌گردد. تعجب هم نکنید که گفتم بی‌ایمانی ما آشکار می‌شود زیرا شیطان که صاحب عبادت شش هزار ساله بود، عباداتش را ترک کرده و کافر شد و قرآن می‌فرماید: کان من الکافرین یعنی از اول کافر بود ولی حالا بی ایمانی خود را بروز داد. خدا نکند ما جزو این دسته باشیم.- ابتدا باید زیربناهای فکری را مورد بررسی قرار دهیم. دیدگاه فرد در مورد خداوند، جهان هستی، انسان، معاد و … اموری است که نتیجه مستقیم بر ایمان فرد دارد . تقویت و اصلاح این مبانی تأثیر زیادی بر ایمان انسان می گذارد.
– قدم بعدی چشیدن (وچشاندن ) و مزه کردن ایمان است. اگر کسی شیرینی و لذت ایمان به خدا را حس کند و از انجام کارهای دینی لذت ببرد ، هرگز نسبت به آنها بی تفاوتی نشان نمی دهد. به همین جهت در دعاها آمده است: «اللهم اذقنی حلاوه ذکرک : خدایا شیرینی یاد خودت را به من بچشان».
– قدم سوم پرهیزاز اموری است که انسان را از توجه به خدا غافل می کند. گر چه یاد خدا و ارتباط عاشقانه با او بسیار لذت بخش است و هیچ لذتی به پای آن نمی رسد ، ولی اگر لذت های مادی و شیطانی (مانند گناهان ) که رسیدن به آنها بسیار آسان است و روز به روز متنوع تر و گسترده تر می شود، در زندگی فرد وارد شود، کم کم او را از توجه به خدا باز می دارد و ایمان او را ضعیف می کند
برای موثر بودن عبادات سعی کنید ضمن انجام واجبات و ترک محرمات تا میتوانید به اعتقاداتتان عمق ببخشید و دنبال سوالهای بی پاسختان بروید و خود سانسوری نکنید تا دینتون عمق بگیرد و عباداتتان روح پیدا کند و تاثیر گذار باشد و مطمئن باشید خداوند از شما عمل زیاد نمیخواهد بلکه عمل با کیفیت میخواهد همانطور که در قرآن فرموده: ایکم احسن عملا (1)یعنی عمل نیکوتر برای من مهم است نه عمل بیشتر.
رسول اکرم صلى الله علیه و آله مى‌ فرماید: «لَا تَنْظُروا إلى کَثْرَةِ صَلاتِهِم وَ صَوْمِهِم وَ کَثْرَةِ الحَجِّ وَالْمَعْروفِ وَ طَنْطَنَتِهِمْ بِاللَّیْلِ، وَلکِنِ انْظُرُو إلى صِدْقِ الحَدِیث وَأداءِ الأمانَةِ؛ اگر مى‌ خواهید افراد را بشناسید از طریق عبادات، آنها را نشناسید که نماز و روزه و حجّشان زیاد است و اینکه در دل شب بلند مى‌ شوند و از خوف خدا نعره مى ‌کشند، بلکه از اداى امانت و راستى گفتار، آنها را بشناسید ».
امام رضا علیه السلام :عبادت به زیادی نماز و روزه نیست بلکه به اندیشیدن در امر پروردگار متعال است
طبق این روایات و احادیث مشابه ملاک ایمان به هیچ وجه کثرت عبادت و نماز و روزه و پینه بستن و اینها نیست. مگر غیر از این است که خوارجی که در مقابل امیر المومنین جنگیدند شبها به عبادت میپرداختند و روزها روزه میگرفتند و بسیار ساده زیست بودند و پیشانیهایشان از شدت سجده پینه بسته بود؟؟ مگر غیر از این است که در کربلا سپاهیان شمر با شعار الله اکبر به جنگ امام حسین علیه السلام امدند و برای شادی از این پیروزیشان روزه گرفتند؟؟؟ و حتی در زمان ما نیز تروریستهای داعش مگر ادعای اسلام نمیکنند؟؟ مگر نماز نمیخوانند؟؟؟
امام باقر علیه السلام فرمود: بنی الاسلام علی خمس: علی الصلاه و الزکاه و الصوم و الحج و الولایه و لم یناد بشی ء کما نودی بالولایه، اسلام بر پنج پایه بنا شده است: بر نماز و زکات و روزه و حج و ولایت و برای هیچ کدام از چهار اصل قبلی به اندازه ولایت، سفارش نشده است سپس امام ع فرمود: فاخذ الناس باربع و ترکوا هذه – یعنی الولایه. ولی مردم چهار اصل قبلی را گرفته، ولایت را رها کردند(1)
این روایت، اولویت ولایت را بر چهار اصل عبادی اسلام، یعنی بر نماز و زکات و حج و ولایت نشان می دهد. در روایت دیگری از امام باقر علیه السلام ولایت اهل بیت علیهم السلام بالاترین حقیقت دینی معرفی شده است
آنجا که می فرمایند : ذروه الامر و سنامه و مفتاحه و باب الاشیاء و رضا الرحمن، الطاعه للامام بعد معرفته
بالاترین و مرتفع ترین امر دین و کلید همه امور دینی و مدخل آنها، و مایه خرسندی خدای جهان، اطاعت از امام پس از معرفت او است(2)

پس طبق فرمایشات معصومین علیهم السلام نماز و روزه ملاک ارزیابی افراد نیست بلکه باید معرفت و میزان تفکر و امانتداری و مهمتر از آن ولایتمداری هر فرد نسبت به امامش ملاک ایمان قرار گیرد و معلوم است که در این ارزیابید امثال ابن ملجم فاقد این امتیاز است
البته نا گفته نماند که نماز و روزه و بقیه ی عبادات واجب شرط لازم برای ایمان هستند هر چند شرط کافی نیستند یعنی کسی هم که ادعا کند من به معرفت رسیده ام پس نماز نمیخوانم از او پذیرفته نمی شود.
___________________________
1)سوره هود/ ایه7
2)کافی / ج2 / ص18/ ح 1 و 3 و 18
3)کافی / ج2 / ص19 / ح5