پرسشگرمحترم با سلام وتشکرازارتباطتان به دلیل تعدد فرازهای پرسش جواب درچند محور ارائه می‌شود:1- همان گونه که دین مبین اسلام برای غرایز انسانی اهمیت قائل است، نسبت به امر ازدواج موقت، تشویق و ترغیب می کند. درعین حال از زیاده روی در متعه نیز ممانعت کرده است.ازدواج موقت نوعی ازدواج است وچنانچه ازدواج موقت به خاطر ضرورت باشد، و به خاطرهوسرانی نباشد، ثواب دارد، اما اگر ازدواج موقت به خاطرعیاشی و هوسرانی باشد، نه تنها ثواب ندارد بلکه طبق نظرمرجع باید از ازدواج موقت خود داری شود. تمام ثواب های وعده داده شده درروایات،هنگامی است که نیت الاهی در انجام این عمل باشد و می دانیم که اعمال مباح نیز اگر با نیتی الاهی انجام شود، انتظار پاداش از آن، دور از انتظار نخواهد بود.
2- این همه تاکید از ائمه علیه السلام در مورد ازدواج موقت بخاطر مشروعیت بخشیدن به این امر مهم مخصوصا بعد از حرام اعلام کردن آن توسط خلیفه دوم بود .چرا که هرچند اهل بیت و شیعیان آنها قائل به حلیت متعه همانند زمان پیامبر بودند اما بخاطر جو حاکم به مرور زمان در بین شیعیان هم این مسئله قبح پیدا کرد همچنان که میبینیم فرهنگ غالب بر عرف تشیع امروزه قبیح بودن صیغه میباشد هر چند در حکم شرعی آنرا حلال میدانند یعنی ازدواج موقت در جامعه شیعه عرفا حرام و شرعا حلال است لذا بر همه ما که خود را پیرو اهل بیت میدانیم لازم و ضروری است که در ترویج این امر مقدس تلاش و فرهنگ سازی نماییم .اما باید به این نکته هم توجه کنیم که حد و حدود آن هم باید رعایت شود .چرا که یکی از مسائلی که باعث بدبینی به این مهم شده سوءاستفاده و رعایت نکردن حدود آن است .در روایتی از امام صادق علیه السلام وارد شده که به یکی از یارانش که زیاد صیغه میکرد فرمودندکه:فلانی این کار را نکن چرا که دوست ندارم بگویند اصحاب جعفر هوسبازند پس میبینیم که اهل بیت همانطور که مواظب بوده و تلاش میکردند که صیغه در چشم مردم حرمت و قباحت پیدا نکند همانطور هم مواظب بودند که این امراساسی ملعبه دست یک عده و باعث بد بینی و تهمت زدن عده ای دیگر نشود.محمد بن شمعون می گوید: امام کاظم علیه السلام به بعضی از یارانش نوشتند:در متعه زیاده روی نکنید. وظیفه شما تنها برپایی سنت پیامبر است. و چنان نباشد که افراط در متعه شما را از همسران خود بازدارد تا بر ما که شما را به آن امر کرده ایم نفرین کرده و لعنت بفرستند.[و باعث کفر وارتداد آنها گردد.] حدیث39 وسائل الشیعه این موضوع نبایدباعث هتک مقدسات دینی، بخاطر برداشت های غلط و کج فهمی شود.
3-ازنظر قرآن وجود همسران برای انسان ها مایه آرامش زندگی آنها است و یکی از مواهب بزرگ الهی محسوب می شود. این آرامش و سکونت ممکن است از نظر جسمی، فردی یا اجتماعی باشد. [4] ازدواج دائم ومتعه دراین جهت مشترکند که هر دو ازدواج هستند و زن و مرد حق تمتع از یکدیگر را دارند؛ و متعه یک ازدواج رسمی است وکسانی که نیاز جنسی دارند و از لحاظ امکانات اقتصادی یا هر جهت دیگر امکان ازدواج دائم و تشکیل خانواده را ندارند می توانند از این راه استفاده نمایند؛ و خودشان را از ارتکاب گناه نجات دهند.اگرحقیقت و تمام احکام و لوازم و شرایط ازدواج موقت به درستی شناخته شود وهدف و منظور اسلام از وضع چنین قانونی درنظر گرفته شود و التزام و عمل به احکام و لوازم و شرایط آن را در کنار التزام وعمل به سایر دستورات اسلام قرار دهیم، مسلماً ازدواج موقت بهترین راه برای حفظ جامعه و افراد، از مضرات ناگواری هایی است که دامنگیر افراد می شود و منظورومقصود شارع مقدس نیز همین است. [5]
4-هر چند اسلام جهت تأمین غرایز جنسى مردان، آنها را به ازدواج موقت فرا خوانده، اما این رویکرد،نباید جانب دارى یک طرفه آن هم به منفعت مردان تلقى و تفسیر نشود، بلکه در واقع با تجویز این عمل ابتدا مسیر خدمت به زنان و بالتبع چاره جویی برای مردان را مد نظر داشته است چرا که:
1:ساختار ازدواج موقت، یک ساختار دو سویه است و لزوما هر دو سوى آن که زن و مرد هستند سود می برند.به همین جهت اختصاص به مردان ندارد بلکه حتى زنان بى شوهر نیز مى توانند همسر موقت مردان بى همسر باشند.تنها نکته اى که باقى مى ماند این است که به نظر اکثر مراجع تقلید،چنانچه دختر باکره ای که تاکنون سابقه ى ازدواج با همسری را نداشته است بخواهد به عقد موقت پاسخ مثبت دهد، بایستى از پدر، یا جد پدرى کسب اجازه نموده و پس از جلب رضایت وى، نسبت به پذیرفتن عقد موقت ( ازدواج کوتاه مدت – موقت) اقدام کند. به هر صورت در ازدواج موقت،تساوی دوطرفه برقرار گشته و همچنان که مردان عَزَب و بی زن مى توانند چنین ازدواجى انجام دهند هیچ مانعى بر سر راه زنان بی شوهر نیز وجود ندارد.البته نیاز به توضیح ندارد که شرط کسب اجازه از پدر دختر،توسط دختر یا پسر به منزله ى روشى جهت حفظ امنیت روحى – جسمى دختر مى باشد. چه این که،شناخت پسران و انگیزه هاى آن ها،نیاز به پختگى خاصى داشته که غالبا پدران از شناخت آن ها و درک مصلحت دختر برمى آیند.
2:گزینه اول از دیدگاه اسلام،ازدواج دائم است وازدواج موقت،انتخاب دوم،و علاج واقعه در ظرف اضطرار است که باید تنها در تحت شرایط خاص به سراغ آن رفت.اسلام با توصیه به تسهیل ازدواج و زدودن موانع و تشریفاتى زن و مرد هر دو را با یک زبان به ازدواج دائم تشویق کرده است.هر دو را به یک میزان به فراهم سازى مقدمات لازم جهت ازدواج دائم دختران سفارش نموده. به این ترتیب اسلام از دو ناحیه به پشتیبانى دختران اقدام کرده:
در موضع اول،به صورت غیرمستقیم و از طریق توصیه پسران به تسریع در ازدواج و سفارش عمومى بر زدودن تشریفات ازدواج کرده است تا پسران زودتر به انتخاب همسر بپردازند.
در موضع دوم،در احادیث متعدد تأکید نموده که سعادت پدر و دختر در آن است که به محض فراهم شدن آمادگى هاى جسمى و روحى دختران،هر چه زودتر نسبت به شوهر دادنشان اقدام گردد.
3:رویکرد همگانى اسلام در مورد ازدواج این است که پسران و دختران با رعایت عفاف و دور نگه داشتن خود از عوامل تحریک زا،منتظر فرصت تحقق ازدواج باشند و اگر فعلاً عمل ى سازى این پیوند برایشان میسر نیست،تنها راه چاره در حفظ و حفاظت خود از دام هاى شیطان است.
4:چنانچه در قرآن یا اکثر روایات مشاهده مى شود که روى سخن با پسران است تا دختران،بدین علت است که پسر،مظهر نیاز است و دختر، نمایان گر ناز و این پسر است که باید اقدام به خواستگارى کند و عموما دختران پاک دامن و عفیف از تظاهر این گونه خواسته ها پرهیز کنند.پس، هر چند خطاب ها، یک طرفه است اما:
اولاً، جهت مراعات احساسات دختران و حفظ حجب و حیاء آن هاست.
ثانیا،مفهوم این عبارات از گستردگى و شمول برخوردار بوده و انحصار به جنس مرد ندارد.
ثالثا، وقتى به مردان توصیه شود که زودتر ازدواج کنید و به خانواده ها هم توصیه گردیده که مسائلى از قبیل ادامه تحصیل، سربازى، اشتغال، سن و… را مانع و بهانه قرار ندهید و به پدر دختران هم سفارش کرده هر چند دخترتان در این باره چیزى نمى گوید ولى در فکر آینده اش باشید دیگر چیزى تحت عنوان بى توجهى به دختران باقى نخواهد ماند و چنانچه پدر دختر به او اجازه دهد که در قالب ازدواج موقت،با پسرى ازدواج کند، بهره مندى دختر از چنین نکاحى تضمین گشته است. همچنان که دختران با سابقه شوهردارى که به نحوى از شوهر جدا شده اند نیز مى توانند بدون اجازه پدر، ازدواج موقت نمایند.
با توجه به این مطالب که ازواج موقت طرفینی می باشد اگر ازدواج موقت با شرایط دینی و اسلامی صورت گیرد، خیانت محسوب نمی شود، اما اگر افراد بدون این که شرایط را رعایت کنند به دنبال هوسرانی و تنوع‌ طلبی بروند، قطعاً با مشکل مواجه خواهند شد.
در پایان این روایت زیبا را خدمت شما تقدیم می کنم ان شاالله که مورد رضایت خداوند واقع شود
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند :دو نفری که ازدواج موقت می نمایند هنگامی که با هم صحبت می کنند، کلام آنها تسبیح خداوند است و هنگامی که دست همدیگر را گرفتند، گناهانشان از میان انگشتانشان فرو می ریزد. هنگامی که یکی از آنان دیگری را می‌بوسد، خداوند برای هر بوسه، ثواب یک حج و عمره را می‌دهد و هنگامی که از هم جدا می‌شوند خداوند برای هردوی آنان به هر لذت و شهوتی که برده‌اند، حسنه‌ای به بزرگی کوه‌های بسیار بلند در نامه عملشان می‌نویسد و هنگامی که بلند شده و غسل کردند، خداوند گناهان آنها را می‌بخشد و آبی بر مویی از موهایشان مرور نمی‌کند، مگر اینکه خداوند برای هر یک از آنها ده ثواب نوشته و ده گناه محو کرده و ده درجه بالا می‌برد. پس پیامبر (ص) فرمودند: و برای هرکسی که پیوند بین آنها را ایجاد کرده باشد، همین ثواب‌ها خواهد بود. و در ادامه فرمودند یک درهم ( خرج برای ) ازدواج موقت، از هزار درهمی که در راه خدا خرج شود برتر است، به خدا سوگند که ازدواج موقت برتر است و آن چیزی است که قرآن درباره آن سخن گفته و سنت بر آن جاری شده است .«لثانی اللخبار ج1 ص 244 »