مالکیه:
منسوب به مالک بن انس، وی در سال 93 هجری در مدینه به دنیا آمد و در سال 179 هجری در همین شهر چشم از جهان فرو بست[ تاریخ الاسلام، ج 11، ص 318.]. تکیه بر سنت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و تا حدود زیادی پرهیز از رأی و قیاس از ویژگی‌های فقه اوست[ حلیه الاولیاء، ج 6، ص 324 – 326.].
او هم چنین مدتی از محضر امام صادق(علیه السلام) بهره گرفت و پیوسته آن حضرت را به کثرت عبادت می‌ستود[ امالی صدوق، ص 134؛ الخصال، ج 1، ص 167.].
مذهب او در شمال آفریقا، قطر، بحرین و کویت طرفدارنی دارد[ الاعلام؛ زرکلى، ج 2، ص 126؛ تاریخ التشریع الاسلامى، ج 2، ص 99 به بعد.].
مذهب مالک پیش از ظهور مذهب شافعى، بر حجاز ، مصر و سرزمین‌هاى آفریقایى اطراف آن ، اندلس و سودان غلبه داشت و در بغداد هم حضور چشمگیرى داشت تا آن که پس از سال 400 ه . ق . رو به افول نهاده ، با ظهور مذهب شافعى در مصر ، مذهب مالکى در آن به جایگاه دوم تنزل یافت اما موقعیت خود در شرق آفریقا را از دست نداد. امروزه مذهب مالکى در قسمت‌هاى شمالى آفریقا ، الجزایر ، تونس ، در قسمت‌هاى کوهستانى مصر ، سودان ، کویت ، قطر ، بحرین غلبه دارد و در فلسطین و عربستان هم به ویژه منطقه احساء به صورت محدودتر ادامه حیات مى‌دهد.
حنابله:
منسوب به احمد بن حنبل، وی در سال 165 هجری به دنیا آمد و در سال 241هجری در گذشت[ تاریخ فقه و فقها، ابوالقاسم گرجی، ص 84.].
وی نیز مانند استادش محمد بن ادریس شافعی کوشید تا با الهام از دو مذهبِ حنفی و مالکی راه میانه‌ای را بگشاید ولی رفته رفته مذهب چهارمی را با گرایشی متمایز و مبتنی بر التزام شدید به نص قرآن و حدیث پایه گذاری کرد[ خاستگاههای اختلاف در فقه مذاهب، مصطفی ابراهیم زلمی، ترجمه حسین صابری ص45 به بعد.].
در میان مذاهب اهل‌سنت، مذهب حنبلی کمترین طرفدار را دارد. اکنون مذهب رایج و رسمی عربستان حنبلی است و در برخی از شهرهای عراق و شام نیز پیروانی دارد[ عبدالفتاح کبّاره، التشریع الاسلامی، نشأته و مصادره و تاریخه، ص172.].
تعداد کمی از حنبلیان نیز در قطر، بحرین و افغانستان هستند[ عبدالمجید محمود مطلوب، المدخل الیالفقه الاسلامی، ص138.].