معرفی فوفل و خواص درمانی آن
مشخصات ظاهری گیاه فوفل
درختی است به ارتفاع حدود 10 متر با ساقههای نازک و دراز و شاخههایی کوتاه و پوشیده از برگهای پهن، بزرگ، سبزرنگ و مجتمع به طور گروهی که در انتهای ساقه ظاهر میشوند. گلهای آن به رنگ سفید، خوشبو و دارای اسانس میباشند. میوهاش به اندازه یک تخم مرغ، سفیدرنگ و به مرور پس از رسیدن به رنگ زردِ نارنجی در میآید. در داخل میوه یک دانهی بیضوی شکل که درازی آن حدود 2 سانتیمتر است قرار دارد که رنگ غشای نازک آن قهوهای میباشد. در ضمن طعم دانه تلخ و قابض است.
نام علمی:
تیره گیاه:
نخل Palmaceae
نوع گیاه:
درخت
طبیعت فوفل:
طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن سرد و خشک است.
رویش جغرافیایی:
اغلب در هند، مالزی، سیلان و جنوب چین انتشار دارد. این درخت در ایران نمیروید و میوهی آن (فوفل) یکی از اقلام گیاهان دارویی وارداتی میباشد.
ترکیبات فوفل
از نظر ترکیبات شیمیایى در گیاه فوفل،مواد ایزوگووسین ٢ ،کولین،آلکالوئیدهاىآرکائین ٣ ،آرکائیدین ۴ ،آرکولین ۵ و گوواسین ۶ وجود دارد.در میوهء آن آلفا-کاتچین و در دانهء آن آرکودین ٧ و آرکاتین ٨ یافت مىشود.آرکولین- lcH درقورباغه و موش ایجاد تشنج مىنماید.
آرکولین اثرى شبیه به اثر نیکوتین دارد [P.M.I.G] در دانهء فوفل حدود ١۵ درصد تانن،حدود ١۴ درصد مواد چرب،کمى قند ساکاروز،مانّان و گالاکتان و…
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گیاه، میوه و دانه:
در گیاه فوفل مواد ایزوگووسین، کولین، آلکالوئیدهای آرکائین، آرکائیدین، آرکولین و گوواسین، در میوهی آن آلفاکاتچین و در دانهی آن آرکودین، آرکاتین، تانن، مواد چرب، قند ساکارز، مانّان و گالاکتان تشخیص داده شده است.
بخش مورد استفاده:
میوه و دانه (فوفل)
نحوه مصرف:
معمولاً فوفل را به صورت سائیده شده استفاده میکنند و در طب سنتی برای درمان بیماریها نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز میکند.
جوش دادن آن درآب و سپس صاف کردنش و آشامیدن آب آن برای کسانی که دارای سنگ کلیه و مثانه و قولنج و سینه خشن شده هستند مضر است که مصلح آن کتیرا می باشد.
سرمه کردن آن برای سستی و سنگینی پلک چشم و التهاب و سرخی چشم و خارش جرب آن مفید و مقدار مصرف دارویی آن یک مثقال است. جویدن آن باعث خوشبویی و تسکین حرارت دهان و تقویت لثه و دندان می شود و طبق دستورات ضماد آن برای ورم گرم سفت نافع است. برگ آن نارس و خشک نشده بخورند باعث دوران سر و خفقان می شود و مصلح آن آشامیدن آب سرد است.
خواص درمانی فوفل:
ضد کرم قوی و مسکن دردهای گرم بدن از جمله درد پهلو، هضم کننده غذا و ضد تب مالاریا، ضد باکتری و مفید برای بیماری بریبری (کمبود ویتامین B1)، ضد تب نوبهای و از بین برنده قارچ و انگلهای بدن، تقویت کننده اعصاب و ضد استسقاء، تقویت کننده کبد و اشتهاآور، افزاینده تمایلات جنسی و بازکننده قاعدگی، ضد اسکوربوت و از بین برنده بوی بد دهان، قبض کننده و ضد اسهال، کاهنده التهاب چشم و مسکن درد معده، ضد سرفه و مسکن سرفههای مقاوم، افزاینده ترشح بزاق و کاهنده ورم گلو و حنجره میباشد. در ضمن برای جوشها و بیماریهای گرم دهان، سستی دندانها و لثهها و نزلههای برونشیتی نیز مفید است.
فواید فوفل
1. داروی ضد کرم است.
2. در گذشته جهت درمان کرمهای نواری 30 گرم آرد دانه این گیاه را جوشانده به صورت تنقیه استفاده می کردند، در پزشکی امروز روش تنقیه ممنوع میباشد.
3. فوفل به هضم غذا کمک میکند.
4. ضد مالاریا و تبهای نوبهای است.
5. ضد سرفه است.
6. قاعدهآور میباشد، خانمهای حامله از خوردن آن خودداری کنند.
7. جهت معالجه استسقاء و آفتابزدگی از پوست میوه این گیاه میتوان استفاده کرد.
8. جهت دیفتری اسانس برگهای این گیاه را به صورت بخور و غرغره میتوان استفاده کرد.
9. جهت سستی اعصاب از این گیاه میتوان استفاده کرد.
10. جهت رفع جوشهای دهان که در اثر گرمی میباشد از دمکرده این گیاه مزمزه شود.
11. مزمزه کردن دمکرده آن باعث تقویت لثه و جلوگیری از خونریزی آن میشود.
12. جهت یبوست 8 گرم از دانه سرخ رنگ این گیاه میل شود.
13. تقویت کننده معده میباشد.
14. مصرف این گیاه باید تحت نظر پزشک باشد.
مضرات استفاه از فوفل
– اشخاصی که سنگ کلیه و مثانه دارند از خوردن این گیاه خودداری کنند.
– مصرف این گیاه باید تحت نظر پزشک باشد.
– مصرف فوفل برای سینه و صدا مضر است بهتر است همراه کتیرا میل شود.
تذکر:
استفاده از فوفل در دوران بارداری و شیردهی ممنوع و زیادهروی و مصرف بیش از حد مجاز آن سمّی میباشد.
نویسنده: صمصام صانعی
منبع مقاله:
1. صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.
2. سایت دکتر ساینا