مهمترین محور سخنان ۸ نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری در مناظره امروز با موضوع سیاست داخلی و خارجی را در این خبر بخوانید.به گزارش فرارو، سومین مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری دقایقی پیش با موضوع سیاسی آغاز شد.ضرغامی پیش از شروع مناظره و در جمع نامزدها گفت: قرار شده است که در مناظره امروز، مجری مسامحه بیشتری داشته باشد و کاندیداها بتوانند به صحبت‌های یکدیگر پاسخ دهند.به گفته مرتضی حیدری مجری مناظره انتخابات در ابتدای این مناظره، بسیاری از رای دهندگان گفته اند که منتظر آخرین مناظره هستند تا نامزد خود را انتخاب کنند.

محسن رضایی به عنوان اولین نامزد پشت تریبون قرار گرفت و گفت: مدیریت جناحی دیگر جوابگو نیست. دولت ما باید به دنبال حق مردم باشد و باید دولت فراگیر تشکیل یابد. ما باید به یک دیپلماسی موفق اقتصادی دست یابیم.

رضایی افزود: در دولت من منازعات سیاسی پایان خواهد یافت.

در ادامه علی اکبر ولایتی پرسید که سیاست آقای رضایی در پایان بخشیدن به بحث هسته ای چیست و حسن روحانی گفت که اگر کشور را می خواهیم در مسیر قرار دهیم باید به وحدت بپردازیم و مدیرانی که منزوی شده اند را برگردانیم. جذب حداکثری و دفع حداقلی را دنبال کنیم.

عارف نیز پرسید: چطور تنگ نظری ها را رفع خواهید کرد. چند روز قبل در بازار تهران دو سه نفر از کسانی را شعار درود بر خاتمی سلام بر عارف دادند، را دستگیر کردند که با کمک من آزاد شدند.

عارف از آقای رضایی پرسید: راهکار شما برای آنکه این گونه اتفاقات نیفتد چیست؟

غلامعلی حداد عادل نیز گفت: آقای رضایی در باره سیاست خارجی روش خود را توضیح ندادند بلکه در باره نتیجه صحبت کردند. روش وی در سیاست خارجی چیست.

محمد غرضی نیز از رضایی پرسید: سیاست داخلی مبنی بر جلب نظر عامه است. آیا جلب رضایت عامه از طریق کانال های تعریف شده انجام می شود؟ روش شما در جلب رضایت عامه چیست؟ آیا مشکلات داخلی کشور و عدم وجود تناسب بین استعدادهای داخلی، به شما اجازه می دهد که در سیاست خارجی روشی را انتخاب کنید که به حل مسئله کمک کند.

محسن رضایی در پاسخ به نقدها گفت: امروز افراد سرجای خود در مملکت نیستند. ما اول این کار را خواهیم کرد. افراد باید کارآمد و باعرضه باشند و رهبری را قبول داشته باشند. من در سپاه افرادی از همه جناح های سیاسی را به عنوان مدیر تربیت کردم. ما به دنبال مستقرکردن نهاد آزادی در کشور هستیم. اگر نه آزادی مثل یکصد سال گذشته در حد شعار باقی خواهد ماند. مدیریت جناحی در کشور کارش تمام شده است نه این که افراد از جناحهای سیاسی را کنار بگذاریم اینها سرمایه ما هستند. من معتقدم که ما باید به پرونده هسته ای خاتمه بدهیم. من جلوی گذشت زمان را می گیرم.

محمدباقر قالیباف به عنوان نفر دوم پشت تریبون قرار گرفت و نظرات خود را مطرح کرد. قالیباف اظهار داشت: دستگاه دیپلماسی ما نباید خارج از برنامه های کلان کشور عمل کند. حوزه دیپلماسی ما نتوانسته در تحقق اهداف سیاست های خارجی ما موفق عمل کند. ما نیازمند یک تغییر در رویکردهای مدیریتی هستیم.

قالیباف پنج محور را سیاست خارجی معرفی کرد: 1. تحقق در انسجام داخلی 2. دیپلماسی فعال منطقه گرایی 3. فعال کردن دیپلماسی اقتصادی 4. دیپلماسی عمومی 5. راهبرد مقاومت مقتدرانه.

عارف در نقد سخنان قالیباف گفت: مدیران ما حتی الامکان سعی می کنند مشکلات بخش خودشان را حرف بزنند. در زمان شما در شهرداری تهران قیمت زمین شش برابر شده است. برای همین لازم است بگوئید در زمان ریاست جمهوری شما که یک مدیریت فرابخشی می خواهد برنامه شما چیست؟

غرضی نیز از قالیباف پرسید: سیاست خارجی انعکاس اقتدار داخلی است. در رابطه با سیاست داخلی آیا شما استعداد جمعی در عقبه خود دارید؟

حسن روحانی با دفاع از سیاست خارجی دولت های اکبر هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی گفت: “من تعجب می کنم از آقای قالیباف که می گوید سیاست خارجی کشور ناموفق بوده است.”

غلامعلی حدادعادل نیز گفت: دستگیری چند نفر در بازار که اسم آقای عارف و خاتمی را برده بودند، در واقع این اشتباه فردی بود. این اتفاق شرایط کلی کشور نیست. آقای روحانی هم که اشاره می کنند سیاست خارجی موفق بوده، بنده هم معتقدم که موفقیت های زیادی در سیاست خارجی داشتیم و در هر دوره هم مشکلاتی بوده. مثل دادگاه میکونوس و محور شرارت.

سهید جلیلی نیز با دفاع از گفته های آقای حداد عادل گفت که در دولت آقای هاشمی رفسنجانی دو حکم جلب برای آقای هاشمی رفسنجانی آمد و بعد در دوره آقای خاتمی هم ما را محور شرارت نامیدند.

عارف در این لحظه از جلیلی پرسید آیا سلام بر خاتمی خلاف قانون است و حسن روحانی نیز خطاب به جلیلی گفت که نمی شود تاریخ را تحریف کرد.

جلیلی در پاسخ گفت حمایت از کسانی که در سال 88 فتنه را انداختند و اسم آنها را بردن خلاف قانون است. اگر شورای نگهبان گفت که انتخابات صحیح است و درست است دیگر معنی ندارد کسانی بگویند که رای قانون وتو بشود، حتی اگر قبلا رئیس جمهور بوده اند.

قالیباف در پاسخ به نقدها گفت: در ارتباط با بحث آقای عارف، از قضا بعد دولت تنها مجموعه ای که میتواند بخشی نگر نباشد، دولت های محلی هستند که شهرداری ها هستند. در مدیریت من در شهرداری با همه شرایط سخت در حوزه روابط بین الملل توانستیم مجمع شهرداران آسیایی را با بیش از 100 شهر شکل دهیم و دبیرخانه‌اش دائمی در تهران باشد. شهردرای تهران بخشی نگر نبوده. در خصوص صحبت ولایتی، ایشان نکته مهمی گفتند. منابع انسانی از همه چیز در کشور مهمتر است و اولویت اول است. بازگشت نخبگان به متن تصمیم گیری اساس کار است. بنده متعرض به سیاست خارجی نبودم آقای روحانی. امروز همین که میتوانیم 6 کشور دنیا را بنشانیم با ما حرف بزنند یعنی جایگاه ایران باز شده. بیداری اسلامی مرهون جمهوری اسلامی است. ما مبنائا جلوی آمریکا ایستاده ایم. آمریکا میگوید قدرت حق است اما ما میگوییم حق قدرت است و این افتخار ماست. حرفم در حوزه دیپلماسی است که شما در آن صاحب نظرید. دست همه کسانی که در حوزه دیپلماسی زحمت کشیدند می بوسم. اینکه اروپایی ها وزرای خود را از تهران در دوره ای فراخواندند به خاطر ضعف دیپلماسی بود. کارنامه دولت های گذشته در حوزه دیپلماسی اقتصادی چیست؟

حداد عادل نیز در پشت تریبون قرار گرفت و گفت: مشکل اقتصادی در سیاست کشور اهمیت دارد. مشکل اقتصادی با تحریم ارتباط دارد. با مدیریت بهتر می شد و می شود آثارش را کم کرد. در سیاست خارجی حل مسئله تحریم اولویت دارد ولی چگونه؟ بعضی می گویند که اگر دم کدخدا را بببینم مشکل حل می شود. مشکل هسته ای بهانه است، مشکل با آمریکایی ها، مشکل اصل انقلاب است چون ما خواهان استقلال بوده ایم و پافشاری می کنیم با ما مخالفت می کنند. به نظر من پایه حل مشکل تحریم را باید از موضع عزت و اقتدا عمل کنیم. 40 سال آمریکا تلاش کرد چین را نادیده بگیرد و بالاخره آمریکا آمد و با چین تعامل کرد.

حدادعادل گفت: ما بحثی با آرمان ها و اهداف ها نداریم. شما فرمدید با مدیریت این موضوع حل نمیشود از قضا معتقدم حوزه دیپلماسی ماست که نمیگذارد در سیاست خارجی با هزینه کم بیشترین نفع را ببریم. این موضوع کلیدی است.

عارف نیز پرسید: فرمودید از موضع اقتدار و عزت مذاکره کنیم. چگونه؟

غرضی نیز گفت: آقای دکتر، عزت و اقتدار کشور مربوط به استعداد داخلی کشور است یا مکتوب در کتابهاست؟ شما زحمات زیادی درآموزش و پرورش کشیدید ولی آموزش پرورش ما و آموزش عالی جوانان را در 27 سالگی هم به اشتغال نمی رسانند. وقتی اینها توانایی ندارند استعداد را به زندگی برسانند چگونه میگویید عزت و اقتدار داریم؟ ما در نفت و ارتش و سپاه و امنیت داخلی عزت و افتخار داریم اما در بقیه زمینه ها اگر اشاره به چین میکنید این کشور بعد از تزریق تولید خود به جهان و گرفتن چهارشنبه بازارهای آمریکا و اروپا، نیکسون مجبور شد با او به مذاکره بنشیند.

محسن رضایی در نقد حداد گفت: ما گرفتار دو گروه شدیم یکی که شعار مقاومت می دهند، گروه دیگر می گویند که کار تمام شده و برویم تسلیم بشویم. آقای حداد عادل می گویند که ما مقاومت کنیم تا آمریکایی ها با ما مذاکره کنند. در حالی که آنها می خواهند زمان را از ما بگیرند و برای همین هم وارد بحث با ما نمی شوند. آیا ما نمی توانستیم کاری کنیم که چین و روسیه با آنها همراه نشوند و آمریکایی ها در دیپلماسی شکست بخورند. به چه زبانی بگوییم اقتصاد هم نظام را حفظ میکند و هم به مردم کمک میکند. مذاکره باید قوی باشد.

علی اکبر ولایتی هم گفت: ما همواره با مشکل مواجه بوده ایم. باید مقاومت توام با تدبیر باشد در برابر زیاده خواهی ها آنها بایسیتم.

حداد عادل در پاسخ انتقادها گفت: رهبری راه را نشان داد ه اند و از همین را به عزت و اقتدار می رسیم حمایت از تولید ملی و حمایت از کار ایرانی. ما باید بنیان های اقتصادی را تقویت کنیم. اما نکته آقای ولایتی گفتند در گذشته سخت تر بوده بر عکس من فکر می کنم که امروز به دلیل قوت جمهوری اسلامی، دشمنی دشمنان با ما شدیدتر از گذشته است. در دولت آقای خاتمی به عنوان ضعف اشاره کنم یک کتابی هست به عنوان مبانی نظری و مستندات توسعه در برنامه چهارم، که در آن آمده که با بروز بحران در عرصه داخلی و خارجی کشور ایران را نمی توان یک قدرت تعبیر کرد حتی نمی توان قدرت ملی را در باره آن بکار برد. این نشان می دهد که ما نباید چنین موضعی بگیریم.

عارف در ادامه درباره کتاب مورد نظر گفت که چرا مجلس هفتم قانون برنامه چهارم را اصلاح نکردند که حداد گفت: همان موقع به دلیل اینکه قانون برنامه را از جهت این مبانی اشکال داشتیم از شورای نگهبان برگرداندیم و برخی موادش را اصلاح کردیم که یکیشان به مسائل اقتصادی مربوط بود. 100 نفر از نمایندگان مجلس نامه نوشتند که از رئیس جمهور سوال کنند که چرا چنین کتابی از طرف سازمان برنامه شما به عنوان مبانی این برنامه مطرح شده است؟

حسن روحانی به عنوان نامزد بعدی در پشت تریبون قرار گرفت و گفت: در زمینه سیاست داخلی، اساس سیاست داخلی دولت تدبیر و امید بر مبنای تامین امنیت و ایجاد آرامش برای همه مردم ایران در تمام ابعاد زندگیشان خواهد بود در اقتصاد و فرهنگ و شغل و حریم خصوصی و … باید به گونه ای باشد که مردم شب و روز در خانه و خیابان و سفر احساس آرامش کنند. مساله دوم مساله آزادی است که در همه ابعاد زندگی آزادی مسئولانه را احساس کنند. یعنی جایی که باید نظرشان را اعلام کنند و یا اینکه در یک انتخابات با آزادی تمام بیایند و حضور یابند که متاسفانه امروز در برخی موارد آزادی مردم برای حضور در عرصه انتخابات با سخت گیری هایی که نیازی نیست روبرو شده است. یکی دونمونه را آقای عارف اعلام کردند. مساله دیگر مساله عدالت در سراسر کشور و بحث حقوق شهروندی است که همه مردم کشورمان از هر قبیله و نژاد و قومیتی، احساس کنند که شهروند یک کشور واحد هستند و از حقوق مساوی و عادلانه برخورداند و زمینه برای مشارکت همه مردم فراهم کنیم تا مردم با اعتماد کامل مشارکت کنند و این تنها برای انتخابات و 22 بهمن نباشد. تا کشور به سمت انسجام و قدرت ملی حرکت کند. برای اینکار نیاز به عقلانیت و اعتدال و دوری از افراط و تفریط داریم. در سیاست خارجی هم باید منافع کشور و امنیت ملی را حفظ کرده و شرایطی فراهم کنیم که فرصت های لازم برای مردم ما بوجود آید. اینکه اشاره شد در بحث ها در دولت سازندگی یا اصلاحات سیاست خارجی ما ایراد داشته، تعجب میکنم که اشاره میکنند به حرفی که در گوشه سایتی آمده است. خوب است به کتابی که اخیرا البرادعی نوشته نگاه کنیم که میگوید جنگ پشت دروازه ایران بود و ایران جلوی آن را گرفت و 3 وزیر اروپایی را به ایران دعوت کرد و آنها را سپر قرار داد. استراو هم گفت جنگ حتمی بود و من اعلام کردم احمقانه است. نباید واقعیت های تاریخی را تحریف کنیم. امروز هم باید شرایط کشور را حفظ کنیم. البته در سیاست های خارجی و مهم همه جا تایید رهبری و هدایت های ایشان هم بوده.

حدادعادل در نقد سخنان روحانی کفت: من از جناب روحانی سوال میکنم در تبلیغات انتخاباتی شما در سیاست خارجی آمده بود که باید با کدخدا کنار بیایم. نمیدانم به شوخی گفتید یا به جد. این کدخدا اگر آمریکاست یعنی ما رعیت آمریکا هستیم؟

جلیلی نیز در نقد سخنان روحانی گفت: در بحث سیاست خارجی، دفاع از حقوق و ارزشهای ملت مهم است. آقای البرادعی میگوید: نه تنها پیشنهاد سه کشور اروپایی ناچیز بود بلکه لحن توهین آمیزی داشت و متکبرانه. این طرح تا جایی پیش رفته بود که قول میداد اروپا دانشمندان ایرانی را تحت پوشش قرار دهد. خود روحانی هم در کتابش میگوید: اگر نگوییم هیچ ایران مابه ازای اندکی دریافت کرد.

قالیباف نیز در نقد سخنان روحانی گفت: در سال 82 که فرمانده نیروی انتظامی بودم و شما دبیر شورای عالی امنیت ملی بودم، در سالگرد حمله به کوی دانشگاه، هر سال برنامه میگرفتند یک جلسه من گفتم اجازه بدهید دفتر تحکیم وحدت مراسم را بگیرد. شما اشاره به این میکردید که بابا دنبال دردسر هستی ول کن چه مجوزی. این اصرار من بود که اجازه بدهیم دانشجو حرفش را بدهد ولی در چارچوب قانون. در شورای امنیت کشور هم در سال 82 جلسه ای برگزار شد، من معتقد بودم پشت حوادث سال 82 حوادثی که در کوی دانشگاه یا خوابگاه طرشت علامه اتفاق افتاد نیروی انتظامی تمام قد جلوی لباس شخصی ها افتاد و اجازه ندادیم حوادث 78 رخ بیاید. میگفتم پشت حوادث دانشجویان نیستند. در جلسه اصرار کردم اگر دانشگاه اشکال دارد، به نیروی انتظامی اجازه ورود بدهید. من با اصرار این مجوز را گرفتم. به خاطر اینکه معتقد بودم سیاسیون پشت این ماجرا هستند نه دانشجویان. یکی از نمایندگان مجلس ششم که مستند دارم در حوادث کوی دخالت داشت در ان جلسه ما، اخلال کرد.

محسن رضایی در ادامه گفت: من صحبت های روحانی و جلیلی را گوش می کردم می گفتم که حرف بزنم یا نزنم. اجازه بدهید به صراحت بگویم. واقعیت این است که افراط و تفریط شده است هم در زمان آقای جلیلی و هم در زمان آقای روحانی. باید به این کار پایان داده شود. آیا باید از گذشته مان بی کم و کاست دفاع کنیم. اگر این طور بوده که نباید این هم مشکل داشته باشیم. بهتر است صادقانه رفتار کنیم.

جلیلی در نقد به رضایی گفت: بین حق و باطل راه رفتن معنی اش دوری از افراط و تفریط نیست. اینکه این کار را کنیم، نشاندهنده دوری از افراط و تفریط نیست. اطلاعاتی هم که آقای رضایی فرمودند مبنایش درست نیست. زمان لاریجانی معاونش با سولانا به توافق رسیدند اما سولانا زد زیرش و قبول نکرد.

حدادعادل گفت: جناب رضایی طوری صحبت میکنند که انگار همه ماها غیرمردمی هستیم و فقط جناب ایشان غصه مردم را میخورد. همه ما به فکر مردم هستیم و برای مردم این حرفها را میزنیم. راه ها متفاوت است ولی هدف تامین سعادت و رفاه مردم است.

علی اکبر ولایتی نیز گفت: با تائید نظر آقای رضایی بگویم که آقای لاریجانی به توافق نزدیک شده بود اما وقتی به نتیجه نزدیک شده بود یکی از مقامات کشور در نماز جمعه گفته بود که ما مذاکره نمی کنیم و آقای سولانا عقب نشینی کرد. این موارد دیگری هم دارد. جلیلی (خطاب به ولایتی) در این لحظه گفت: این اطلاعات درست نیست. درباره خودتان هم اطلاعات دقیق تر را میگویم.

حسن روحانی در پاسخ گفت: نکته ای که آقای دکتر درباره مساله کدخدا گفتند سوال این بود آیا مذاکره با آمریکا راحت تر است یا اروپا. من گفتم آمریکا. چون کدخدای اروپاست. شما شاید از برخی سایت های مغرض این جمله را گرفتید. در رابطه با بحث البرادعی، اینکه گفتم ممانعت از جنگ مال سال 82 است نکته ای که شما گفتید مال سال 84 است. از آقای قالیباف خیلی تعجب میکنم. درست است باید رقابت کنیم ولی نه اینجوری. آقای قالیباف دلم نمیخواست بگم. آنجا بحث این بود شما میگفتید دانشجویان بیایند ما برنامه گازانبری داریم. ما میگفتیم راه این است که مجوز بدهیم و دستگیر کنیم. من راجع چند کلانتری به شما گزارش دادم. شما چی گفتید؟ نمیخواهم بازگوکنم. گفتید کل آدمهای سالم من این تعداد است. برنگردید به بحث های آن زمان، این سینه من پر است از مسائل فراوان. حرف برای گفتن زیاد داریم. بگذارید رقابتمان سالم و درست باشد. شورای عالی امنیت ملی هم مدافع اقوام بوده به این شورا اتهام نزنید. از ابتدای زندگی سیاسی مسیرم روشن است هیچوقت پادگانی فکر و عمل نکردم.جزو افرادی هستم که حقوق خواندم، من سرهنگ نیستم. حقوقدان هستم. حواسمان باشد چگونه حرف میزنیم. هرچه اطلاعات لازم باشد در ذهنم دارم که بگویم.

قالیباف (خطاب به روحانی) گفت: من در رابطه با آزادی در مقابل اقوام و دانشجوها و اقلیت ها یکسان عمل می کنم. بهترین رابطه بین پلیس و دانشجو در زمان فرماندهی من بوده است. من در مقابل لباس شخصی های ایستادم و هزینه اش را هم دادم. من می گفتم که طبق قانون احزاب به دفتر تحکیم وحدت اجازه تجمع بدهید و شما گفتید ولش کن حوصله داری بابا. نماینده رسمی دفتر تحکیم آمد و به او گفتم که قانون به شما اجازه تجمع می دهد اما دفتر تحکیم نیامد.

غرضی در این لحظه به مجری برنامه اعتراض کرد که بحث دو نفره بین قالیباف و روحانی به سود مردم نیست. او گفت که هیچ کس در این برنامه نمی دهد و همه دارند برنامه “ادبیاتی و عرفانی” می دهند.

روحانی در ادامه افزود: من شیوه تخریب را نمی پسندم و حاضر نیستم رقیبم را تخریب کنم. من حاضر نیستم اسناد سری را افشا کنم. بحث من پلیس نیست بحث شیوه آقای قالیباف است. آقای رضایی با لحنی صحبت می کنید که انگار نظراتشان انجام نشد. شما یادتان رفته که گفته بودید شورای امنیت سازمان ملل بهتر از شورای حکام است. اولین جلسات شورای امنیت را چه سایتی افشا کرد. ما اگر می خواهیم رقابت کنیم رقابت سالم کنیم.

رضایی در پاسخ به روحانی گفت: حرف اساسیم این بود که ما اینجا میخواهیم یک اطلاعاتی به مردم بدهیم که مردم تصمیم بگیرند. چرا طوری صحبت میکنیم که گویی اشکالی نیست. آیا معنای حرف این است که اگر شما رئیس جمهور شدید میخواهید با همان وضع قدیم کشور را اداره کنید؟ چرا به اشکالات اشاره نمیکنید؟ به عنوان نمونه گفتم مذاکراتی که اشاره کردید منجر شد کشور جنگ نکند اما نمیشد با هزینه کمتری این کار را میکردید. سوالم مودبانه است. روحانی اگر بخواهد با این عصبانیت و داد و بیداد سکان کشور را به دست بگیرد خدا به داد کشور برسد.

روحانی من عصبانی نشدم اشکالاتی بود که من سعی کردم با صدای رسا پاسخ بدهم.

محمد رضا عارف به عنوان نامزد بعدی سخن گفت و اظهار داشت: در مناظره اول جمع بندی این بود که کشور با مشکلاتی رو به روست. چه کسانی مسئول وضع موجود هستند. مردم حق دارند که بدانند چه کسانی این مشکل را بوجود آوردند. تمام قوا در اختیار اصولگرایان بود. در قوه مجریه همه افراد حذف شدند. عملکرد هشت سال گذشته نشان داد که ما نمی توانیم خودمان را به یک جناح خاص محدود کنیم. عملکرد دولت اصلاحات با شعار سیاسی آمد اما در عمل یک کار فراگیر را دنبال کرد. 173 میلیارد دلار نفت صادر شد در حالی که بیشتر از 630 میلیارد دلار در دوره اخیر درآمد داشت. گرانی را کنترل کردیم و ارز را تک نرخی کردیم. این که جریان موهوم انحرافی را مسئول وضع کشور بدانیم پذیرفتنی نیست. جریان اصولگرا مسئولیت خودش را بپذیرد. اولویت اول من فصل سوم قانون است، من معاونت اقوام را تشکیل خواهم داد.

غرضی در نقد سخنان عارف گفت: از اول جلسه تا حالا بحث سر دو گروه اصلاح طلب و اصولگراست و سی سال کشور دست این بزرگان است. قدرت سیاسی در انحصار این دو گروه است هر روز که روی کار می آیند دیگری را حذف میکنند. اگر کشور دست دو گروه بود، دو نفر اینجا نشسته بودند. از اصولگراها 4-5 نفر و از اصلاح طلب ها چند نفر اینجا هستند. این نشانه شکست اصولگرایان و اصلاح طلبان است. تکلیف ما را این دو گروه روشن کنند آیا آیه قران نفی احزاب است یا اگر نیست بگویند متعلق به چه گروهی هستیم. دبیر کل یک حزب در انتهای کار گفت قانون اساسی حزب اصلاح طلب منشور سازمان ملل است. آیا رویمان می شود در کشور هنوز بگوییم که اصلاح طلبیم. رای و دولت دارید نوش جانتان اما اینکه اصلاح طلب تحت این عناوین بخواهد به میدان بیاید با ایراد به نیروی انتظامی و … بخواهد حکومت کند، دوباره عده ای از رهبری حزب عبور میکنند …. حرفهای عارف نشان داد هم اصلاح طلب است و هم با اسامی که می آورند میخواهند از آنها غرض کنند تا مردم به آنها رای بدهند. گروه های اصلاح طلب و اصولگرا وضع خود را با متن مردم مشخص کنند.

حدادعادل در نقد سخنان عارف گفت: من با آقای عارف موافقم که شایسته سالاری باشد اما این که همه اشکالات را به گردن اصولگرایان بیندازند. در دوره اصلاحات هم در بعضی از وزارتخانه ها تا آبدارچی را عوض کردند. ما که با هم رفیقیم آقای عارف. در مجلس اصلاحات با من چه کردند؟ شورای نگهبان اعلام کرد بعد از شمارش صندوق ها من رای دارم. اول وزارت کشور رای من را عمل کرد و کلی مشکل درست کردند. آقای عارف می گوید مشکلات امروز کشور زیر سر اصولگرایان است در حالی که آقای احمدی نژاد خود را اصولگرا نمی داند. ما نمی گوئیم هیچ تقصیری نداریم ولی یک کم هم از تحریم بگوئید که مشکل درست کرده است.

محسن رضایی در ادامه گفت: ما به خاطر خدا و مردم بر گذشته صلوات بفرستیم و الان باید مشکلات را حل کنیم.

علی اکبر ولایتی گفت: اگر ایرادی که گرفتید در دوره اصلاحات کسی را در مسئولیت های بزرگ گذاشتید. اگر اصولگرایی در سمت ریاست جمهوری قرار بگیرد نباید جامعه را تقسیم کند.

جلیلی خطاب به عارف کفت: چرا در زمان دولت اصلاحات در اعتراضی می شد، با بی تدبیری برخورد شد. سعید جلیلی چند مثال زد که در چند اعتراض اجتماعی در زمان اصلاحات چندین نفر کشته شدند. او گفت که دانشجوی ستاره دار در زمان دولت اصلاحات مطرح شد. به گفته آقای جلیلی در زمان اصلاحات عدالت در رسانه ها اجرا نمی شد و اکثر رسانه های در دست عده ای خاص بود که به روزنامه های زنجیره ای معروف شد. او با اشاره به انتخابات 1388 گفت که اوج مشارکت مردم بود، اما عده ای آمدند “فتنه” برپا کردند و دشمنان ایران را امیدوار کردند.

عارف در جواب جلیلی گفت: ما تفکر اصلاح طلبی را یکی از تفکرهای اصلی انقلاب و نظام می دانیم. من در زمان وزارتم از معاونانی استفاده کردم که در جناح اصولگرا بودند. آقای خاتمی وزیری در کابینه داشت که به او رای نداده بود. در هفت سال تمام جریان اصولگرا پشت سر آقای احمدی نژاد ایستادند. یکی از مطالبات اصلی دانشجویان مسائل مرتبط به اتفاقات سال 88 است. باید این اتفاقات بررسی شود. ما باید از گذشته عبور کنیم. رسانه ملی تصویر آقای خاتمی را به عنوان جاسوس نشان داد. این یکطرفه سوی قاضی رفتن است. چرا باید بر هم برچسب بزنیم. چهار سال خداوند به من توانایی داد که در خصوص اتفاقات 88 سکوت کنم اما درد کشیدم.

عارف در پاسخ به حداد گفت: اینگونه نیست که هر کاری دردولتهای گذشته شده را توجیه کنم. اشتباهات را با شهامت می پذیرم. بنایم این است که اصلاح کنیم.

جلیلی گفت: من به جز 2-3 اطلاعاتی که دادم به شما برچسبی زدم و یا چماقی برداشتم که شما می فرمایید؟ آیا قبول ندارید که ظلم بزرگی به نظام شد؟

عارف گفت: قطعا قبول دارم که ظلم به نظام شد اما باید سهم تک تک گروه ها را مشخص کنیم.

جلیلی افزود: اگر سوالی مطرح و اطلاعات دقیقی بیان میشود اینکه بگوییم اینها چماق است، اگر بعدا در دولت برویم که همه را چماقدار میخوانیم.

غرضی نیز گفت: در هر دو دولت، وزیر نفت که عوض شد، قیمت نفت افتاد. من که رفتم قیمت نفت از 29 دلار شد 7 دلار. در دولت بعد هم همینطور شد. سینه من مال مال عذابی است که چشیدیم. بپذیریم عناصری که در دولتها منصور کردیم، انتخابی نبود انتصابی بودند. هر دو وزیر در اصولگرا و اصلاح طلب آمدند قیمت نفت افتاد. نشناختن دنیا و وظیفه و روی کار آوردن ادمهایی که منصوب به ستادهای ما هستند گرفتاری اش فراوان است بیاییم تعهد کنیم از رفقایمان دعوت نکنیم.

علی اکبر ولایتی در پشت تریبون قرار گرفت و گفت: گاه ممکن است برداشت نادرستی وجود داشته باشد، این برداشت از مشکلات حاد جامعه و روش دولت فعلی به این برداشت منجر شده است. بخشی از مشکلات اقتصادی در تحریم ها ریشه دارد. باید افرادی متصدی امور شوند که تجربه داشته باشند. چون در دوره بعد از جنگ مذاکره کردیم به طوری که حتی یک وجب از کشور ما دست دیگران نماند. هسته ای سخت تر از قرارداد 598 نیست. بخشی دیگر از مشکلات از سوء تدبیر پیش امده است. به این معنی اگر کسی مثل ما نمی اندیشید او را نادیده بگیریم و خانه نشین کنیم. اگر من رئیس جمهور شوم تامل سازنده با دنیا فراهم خواهم کرد. رابطه با چند کشور محدود آفریقایی و آمریکایی خوب است اما فایده ای چندانی به همراه ندارد. گذرنامه مردم ایران طوری نباشد که در ورود مورد بی احترامی قرار نگیرد. متاسفانه اکنون برخورد با ایرانیان در خارج مناسب نیست و ما تلاش می کنیم که مطابق شان ملت وضعیت بهبود یابد.

حداد در سوال از ولایتی پرسید: بر خلاف آقای ولایتی حل مسئله هسته ای را سخت تر از آتش بس جنگ می دانم. امروز در اثر افزایش قدرت ما دشمنی با ما بیشتر شده است.

حداد خطاب به عارف ادامه داد: ما جلوی قانون شکنی آقای احمدی نژاد ایستادیم. در سال 88 آن کاندیدایی که آمد دم از قانون می زد، چگونه آمد قبل از اینکه در صندوق ها باز شود گفت که من پیروز شدم، آیا این تحریک مردم نیست؟ شما چرا سکوت کردید در مقابل این قانون شکنی؟

سعید جلیلی نیز در نقد سخنان ولایتی گفت: شما در دوران خود هم فرمودید من با دنیا آشتی خواهم کرد و قهر نباشیم. در بحث روابط بین الملل قهر و آشتی مثل مسائل فردی نیست. بحث منافع است. اگر منافعمان تعارض داشته باشد باید دفاع کنیم. الان که از مردم بحرین دفاع میکنیم به معنای قهر با دنیا هست؟ یک زمانی با بن علی و مبارک قهر کردیم و امروز مردم این کشورها با ما دوست هستند. در دوران 16 سال شما مسئولیت برخی کارها را می پذیرید؟ یکی اش گفتگوهای انتقادی با اروپا. بعد از موضوع جنگ اول خلیج فارس. آنها گفتند در بیانیه 1992 که باید گفتگوها انتقادی باشد درباره نگرانی راجع به رفتار ایران و بخصوص درباره حقوق بشر و سلمان رشدی و … آخرش 7 سال بعد بیانیه دادند و آن حکم را دادند درباره هاشمی و گفتند ملاقات در سطح وزیران با ایران تعلیق می شود. باید اینجا تحلیل دقیقتری ارائعه کنیم. 598 بعد از حمله صدام به کویت و بعد از اینکه هیچکس دفاع نکرد از صدام، این قطعنامه صادر شد. این حاصل تلاش 8 سال رزمندگان است. قبل از حمله صدام به کویت کاری توانستید بکنید؟

علی اکبر ولایتی گفت: دیپلماسی این نیست که برویم و در کشور دیگر خطابه بخوانیم. سارکوزی از من دعوت کرد و ما به توافق رسیدیم. اما بعد متوقف شد. در همان زمان با تاکید آقای رئیس جمهور به فرانسه رفتم بعد دولت ایران به نماینده دولت فرانسه گفت که کسی که آمده پاریس نماینده ما نیست. آنها پذیرفته بودند که سانتریفیوژ کار کند فقط تعدادش محدود شود. هم غنی سازی داشته باشیم و هم مشکلات بین المللی پیدا نکنیم. مطلب دیگر در باره روسیه است که آقای پریماکوف گفت که اگر قول بدهی و آقای پوتین بیاید و دست خالی نباشد اما این اتفاق نیفتاد. پیشنهادهایی هم که آخرین گفتگوهای هسته ای شد نیز همین را نشان می دهد پیشنهادهایی در باره توقف و کاهش برخی فعالیت ها مطرح شد و به جای آن چند تا از تحریم ها برداشته شود اما اتقاق نیفتاد. مذ اکرات هسته ای به شیوه فعلی اشکال دارد و مشکلات از اینجا آغاز شده است. درباره آنچه آقای قالیباف گفتند، نماینده اش آقای اسماعیلی هم در جلسه دیگری گفت معلوم شد از تاریخ اطلاعی ندارم. ملاقات من و میتران بعد از جنگ بوده و هیچوقت نگفتم با میتران قهوه نخوردم. در رابطه با صحبت جلیلی، بنده عرض میکنم دیپلماسی این نیست که انسان در برابر کشورهای دیگر خطابه بخواند. دیپلماسی این نیست که ما یک طرف بنشینیم و آنها طرف دیگر و ما حرف مشخص بزنیم بدون اقدامات دیگر. اینکه می فرماید مال 20 سال پیش است و الان وضعیت فرق کرده ناچارم موضوعی را مطرح کرد. زمانی بعد ازاینکه به قطعنامه های شورای امنیت نرسیده بودیم، آقای سارکوزی مستقیم از من دعوت کرد، برای مذاکره. من با رئیس جمهور صحبت کردم گفت برو. رفتم و یکساعت ملاقات کردیم. ما با سارکوزی درباره عدد سانتریفیوژها به توافق رسیدیم که غنی سازی تعلیق نشود. مثلا 4-5 هزار سانتریفیوژ داشته باشیم. قرار بود ظرف یک هفته یک تیمی به ایران بیایند. سارکوزی گفت من به ایران می آیم و دست دولت و رهبر شما را می فشارم. من آوردم در داخل کشور و منتقل کردم کار متوقف شود. همان زمان که با تاکید رئیس جمهور به فرانسه رفتم ، قائم مقام وزارت خارجه کاردار فرانسه را خواست و گفت که این آقا که آمده نماینده ایران نیست. متاسفانه دولت جواب نداد و نه تنها جواب نداد، موقعی که چنین حرفی به کاردار زدند، وزارت خارجه گفت اگر این خبر زودتر به فرانسه رسیده بود ملاقات تو و سارکوزی لغو شده بود. می شود کشور را به تحریم ها نرساند. در رابطه با روسیه هم همین اتفاق افتاد. گفتند اگر قول بدهی پوتین بیاید ایران و دست خالی برنگردد ما او را می آوریم. من آوردم ولی بازهم کارشکنی کردند. در آلماتی 2 آنها پیشنهاداتی کردند که میشد پیش رفت ولی آقای جلیلی نپذیرفت. گفتند غنی سازی 20 درصد را تعلیق و فردو را کند کنی، 3 تحریم را برمیداریم. در پاسخ به آنها گفتند این کارها را میکنیم شما کل تحریم را بردارد. حرف من این است که باید قدم به قدم پیش رفت. کاری که کردند نشان داد نمیخواهند کار پیش برود. اصولگرایی انعطاف ناپذیری نیست. در رابطه با مصالح ملی باید بتوانیم از دیپلماسی به نحو احسن استفاده کنیم. دیپلماسی معامله و تعامل است. سرسختی نشان دادن نیست. دیپلماسی بیانیه پشت میز خواندن نیست. اگر اینطور نبود وضع ما به اینجا نمی رسید.

جلیلی به ولایتی نیز گفت: اگر اطلاعات دیگرتان مانند اطلاعات نشست آلماتی باشد که واویلاست. نوار آن نشست هست و خدمت آقا (آیت الله خامنه ای)ارائه شده است. آیا باید افتخار باشد که یک کارشناس در کاخ الیزه (لوید) می خواهد بیاید به ایران و نیامد؟ در آلماتی ما گفتیم که ما حاضریم گامهای متقابل برداریم. کاری که آنها درش گیر کردند و جوابی برای منطقمان نداشتند، امروز متاسفانه از سوی فردی مثل شما باید اینطور بیان شود؟ واقعا سوالم این است که اگر اینگونه در سیاست خارجی که حوزه جدی است و منافع کشور است برخورد کنیم حتما نمیتوانیم. کی گفته در گفتگوها فقط اعلام موضع کردیم؟ از سال87 فقط یک قطعنامه صادر کردند و نتوانستند دیگر اجماعی داشته باشند.

ولایتی گفت: جناب دکتر جلیلی کلاس فلسفه نیست. شما چند سال مسئول هستید و هیچ پیشرفت نکردید . بلکه مشکلات بیشتر شده است. هنر دیپلمات این است که تلاش رزمندگان هدر نرود.

جلیلی پاسخ داد: حوزه سیاست خارجی حوزه اندیشه است و ما باید بر اساس اسلام ناب این کار را دنبال کنیم. آقای ولایتی جوابم را ندادند در باره گفتگوهای هسته ای؟

محمدرضا غرضی در سخنان کوتاه خود گفت: اگر استعداد داخلی فزون شود سیاست خارجی درست می شود. اگر مردم به من رای بدهند برنامه ام انسجام داخلی خواهد بود. اگر به من رای دهید می گویم استاندار هر استان را مردم انتخاب کنند.

حدادعادل نیز در سخنان پایانی خود گفت: بنده تاکید می کنم که در انتخابات نه خودم باید سیاه نمایی کنم نه هیچ کاندیدای دیگری. این که دوره فعلی را زمستان نام بگذاریم و بگوئیم که بهار می خواهیم.

سعید جلیلی که نزدیک به یک دقیقه برای سخنان پایانی خود فرصت داشت گفت: حوزه سیاست خارجی حوزه اندیشه است. بر اساس اسلام ناب باید این گفتگو را دنبال کنیم با سازوکار قوی و مدیریت هوشمند که گفتمان را باور داشته باشد. اگر ما اینکار را نتوانیم انجام دهیم دچار ضعف می شویم. این یک بحث اساسی است. سوال من را آقای ولایتی جواب نداد که چرا بعد از 7 سال گفتگویشان تحریم های داماتو صادر شد و برای رئیس جمهور وقت هم حکم جلب آوردند.

روحانی نیز در سخنان پایامی خود اظهار داشت: ما باید جوری کشور را اداره کنیم که همه چیز را بببینم. استقلال وقتی که همه کارخانه ها خوابید اون هم استقلال است. وقتی هم دچار مشکل شدند منافع ملی را بببینم. سانتریفیوژ خوبه که بچرخه به شرطی که کارخانه و چیز دیگر بچرخه. هر روز جشن گرفتند که همه چیز تمام شده نتوانستند و شرایط دنیا را نشناختند. حل و فصل مسائل بین المللی، اگر قدرت داخلی خودمان را تقویت کنیم و دولت ما یک دولت فراگیر باشد، قدرت ملی وقتی است که ما آزادی بدهیم به همه مردم. قدرت ملی زمانی خواهد شد که در همه زمینه ها مردم حضور فعال داشته باشیم. بعد از قدرت ملی داخلی با تدبیر با دنیا مذاکره کنیم. با اعلام مواضع کار پیش نمی رود با خواندن مقاله کار پیش نمی رود. در صورتی که ما مسئله را شناخته باشیم و بدانیم راه حل چیست، نه افرادی که تجربه لازم را ندارند.

رضایی نیز در سخنان پایانی خود گفت: در این جلسه سه نفر از دوستان که ائتلاف کردند، اختلاف جدی دارند. عده ای از دوستان در گذشته ماندند. شرایط کشور تغییر کرده و ماندن در گذشته فقط وقت مردم را می گیرد. برنامه ما این است که در سیاست داخلی و خارجی اولویت بهبود وضعیت مردم است. ما باید روابط خارجی مان را هدفمند کنیم. ما باید برنامه هسته ای مان را از بن بست خارج کنیم. مگر می شود که کشور را با شعار معطل نگه داریم.

عارف میز در سخنان پایانی خود گفت: خودم را به مطالبات به حق همه اقشار متعهد میدانم و امیدوارم در دولت آینده به مطالبات همه آنان در ارتباط با منزلت و معیشت و گرانی رسیدگی جدی شود و همه دست به دست هم دهیم ایرانی آباد و سرفراز داشته باشیم. * بخش اول مناظره پایان یافت.

بخش دوم مناظره

بخش دوم مناظره شروع شد، به گفته مجری برنامه بر اساس نظر سنجی نزدیک به 45 میلیون نفر مناظره های قبلی را تماشا کرده اند.

رضایی در پاسخ این سوال که دولت شما برای بیداری اسلامی چه برنامه ای دارد گفت: یداری اسلامی از موفقیت های بزرگ انقلاب ماست. مشکل الان بیداری اسلامی این است که همه سیستمهای جاسوسی و تبلیغاتی بسیج شدند که از ارتباط با ایران بازدارند. سوریه نقطه ضعفی شده که تلاش دارند ارتباط بیداری اسلامی را با ما کاهش دهند. از جزئیات این مسائل خودم و دوستانم آگاهم و میدانم چطور این فرمان را بچرخانم که بیداری اسلامی با ما متصل باشد. دلیل ندارد از جریانی حمایت کنیم که برای ما منافعی نداشته باشد. الان پای ما به سواحل مدیترانه رسیده و باید از فرصتش استفاده کنیم. از نظر فرهنگی و اقتصادی باید ارتباطمان با بیداری اسلامی را پیش ببریم. صرفا از نظر سیاسی ممکن است پیشرفتی نداشته باشیم. * غرضی در پاسخ به این سوال که اگر تحریم ها به خاطر برنامه هسته ای کشورمان است تحریم های اعمال شده قبل از چالش هسته‌ای چگونه قابل توجیه است؟ گفت: من تحریم ها را خیلی اهمیت نمیدهم که چه قبل باشد و چه بعد. دولت موسوی سال 15 تا و دولت هاشمی سالی 18 تا و خاتمی سالی 28 تا و الان خرج کشور 40 میلیارد بیشتر نیست و ما میتوانیم کشور را اداره کنیم. اینکه فکر کنند با این حرکت ها گرفتاری برای ما درست کنند، اشتباه است. اشتباهات زیادی آمریکائیها کردند. سعی میکنم مجموعه استعدادهای داخلی را طوری گسترش دهم که این مسائل پوشش داده شود. من که کلا در تحریم زندگی کرد. 10 سال فراری بودم و در تحریم بودم. انقلاب شد وزیر شدم و بازم رفتیم در تحریم. من با تحریم زندگی کردم و اصلاً از اول زندگی ام در تحریم بوده ام.

عارف نیز در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برنامه عملی دولت شما برای مقابله با ایران هراسی و اسلام هراسی چیست؟ گفت: ما باید سطح روابط را بالا ببریم و پیام صلح و فرهنگی را به دنیا ارسال کنیم. ما چهار میلیون ایرانی در خارج داریم اگر ارتباط درستی داشته باشیم می توانیم پیام را بفرستیم. از دیپلماسی فرهنگی، ورزش و هنر برای رساندن پیام صلح به دنیا استفاده کنیم. جناب آقای خاتمی مبتکر گفتگوی تمدنها و آقای هاشمی رفسنجانی که روابط خوبی با کشورهای عربی دارند، می توانیم از این استعدادها استفاده کنیم.

روحانی در پاسخ به این سوال که از نظر شما مرز بین سیاه نمایی و نقد چیست گفت: موضوع نقد این است که واقعیتی اتفاق افتاده و ما باید آن ایراد را برطرف کنیم. ما باید بگوئیم ایرادها کجاست و چگونه باید رفع شود با نقد نقادان یک نوع ارزیابی صورت می گیرد و در این ارزیابی ما در یک روند بهبود امور قرار می گیریم. این نقد سازنده است یعنی اشکال پیدا شده و ما راه حل ارائه دادیم. سیاه نمایی یعنی اشکال کوچکی بوده اما ما چند برابر آن را نشان بدهیم. واقعیت این است در اقتصاد و آزادی ها و دخالت های ناروا است ولی واقعیت را به اندازه بگوئیم نه بیشتر.

حدادعادل در پاسخ این سوال که آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند به چه معنا است، گفت: با بینشی که اما داشت 34 سال است که صحت این گفته ثابت شده است. باور به خدا، باور به مردم و باور به خود به گفته مقام رهبری، حضرت امام داشت. امام یک مردم شناس آسمانی بود. امام به اعتبار توکل به خدا و شناخت از مردم گفت که امریکا هیچ غلطی بکند. امروز هم ما باید به نیروی این ملت متکی باشیم و سعی کنیم با الگوی اسلامی تقوی و تدبیر کار کنیم.

ولایتی در پاسخ به این سوال که اختلاف بین قوا حقوقی است یا ساختاری؟ گفت: همکاری بین قوای سه گانه اصل است. قوه مجریه شاخص تر است در این بین. در سالهای اخیر بی اعتنایی دولت به مصوبات مجلس و بعضی درگیری هایی که مردم شاهد هستند، آنها را رنجانده است. مردم رنج می برند وقتی گرانی زیاد است و بیکاری وجود دارد، مسئولان با هم درگیر هستند.

در پاسخ به این سوال که در یک سال گذشته هیجده بار ماهواره های برون مرزی ایران از سوی آمریکا قطع شده است، فکر می کنید دلیل این اقدام به رغم ادعای آزادی اطلاعات چیست؟ محمدباقر قالیباف پاسخ داد: قدرتهای بزرگ اعتقادی به حرفهای که می زنند ندارند. در حقوق بشر نمونه دیگر است در جایی عکس العمل نشان می دهند و در جای دیگر هیچ واکنشی نشان نمی دهند. این یک رفتار دوگانه است.

سعید جلیلی در پاسخ به این پرسش که “راه حل آمریکا برای حل مشکلات منطقه نظیر فلسطین، بحرین و افغانستان زور است در حالی که ایران پیشنهاد دیگری داشته” گفت: بین دو پارادیم ایران و امریکا تعارض جدی وجود دارد. جزو اصول سیاست خارجی آمریکا حمایت از اسرائیل است در حالی که در سیاست خارجی ما کاملا برعکس است. دفاع از حقوق مردم برای ما اصل است ولی آمریکا این طور نیست دنبال سرمایه داری و مواردی نظیر آن است.

علی اکبر ولایتی در پاسخ به میزان اختیارات ریاست جمهوری با شعارهایی که داده اید، گفت که اگر کسی می گوید که اختیارات کم است بهانه گیری می کند. اگر هم دولت خیال می کند که قوانین کم است می تواند درخواست بدهد و مجلس قوانین جدیدی تصویب کند.

درباره این سوال که” راهکار شما برای به کار گیری تجربیات و استفاده از د ولت های قبل چیست؟” محمدرضا عارف پاسخ داد: من بحث شایسته سالاری را مطرح کرده ام. ما باید برای استفاده از نیروهای برجسته ای داشته ایم که باید از آنها استفاده کنیم. باید پایداری مهندس میرحسین موسوی، سازندگی دولت هاشمی، اصلاح طلبی دولت خاتمی و پشتکار دولت احمدی نژاد استفاده کنیم. من از ظرفیت و تجربیات هر هفت نامزد و نامزدهایی که صلاحیت شان احراز نشد استفاده خواهم کرد.

جلیلی در پاسخ به این سوال که شما حماسه 9 دی را چگونه تحلیل میکنید گفت: سوال خوبی است و جایش خالی بود. 22 خرداد 88 یک اوج در کشور بود به لحاظ مانور جمهوریت نظام. نظام توانست آن را به رخ جهان بکشاند. مشارکت گسترده در سازوکار بسیار عالی و رقابت سیاسی. عده ای این اوج و قله موفقیت و پیشرفت را میخواستند تخریب کنند. کارهایی کردند و دشمنان را امیدوار کردند. دشمنانی که فهمیده بودند نظام به اوجی می رسد و ظرفیت بزرگی بود برای موفقیت های بیشتر ولی متاسفانه عده ای آن فتنه را به پا و ظلم به نظام و طرفداران خودشان کردند. یکی از ویژگی های نظام ما که متمایز از دیگران است، امنیتش پشتوانه مردمی دارد و نه به خاطر دستگاه های پلیسی. 9 دی اوج حضور مردم بود برای مقابله با ظلمی که به نظام شد. فتنه ای که به پا شد به واسطه حضور حماسی مردم خاموش شد و این یکی از امتیازات نظام سیاسی اسلام است.

رضایی درباره این سوال که آیا شما سفرهای استانی را در دولت تان ادامه خواهید داد؟ گفت: بله ادامه خواهم داد ولی با یک شیوه جدید. مردم سالاری دینی یک جاده دو طرفه است. مردم حق دارند که مسئولان را مورد سئوال قرار دهند. اختیارات استانها را بیشتر می کنم و رقابت و تولید فرهنگ و ثروت را افزایش می دهم. من در جنگ سه نزدیک بود اسیر بشوم. من می روم در محل کار. در صحنه عملیات پا به پای مردم راه می افتم.

غرضی در جواب این سوال که “با توجه به ضرورت تامین آزادی ها، حدود و مرزهای این آزادی چیست چه تفاوتی میان آزادی در جامعه اسلامی و غربی وجود دارد” گفت: آزادی اگر قرار باشد قسمت کوچکی را در بر بگیرد این آزادی محدود است. حد آزادی کجاست اگر آزادی موجب ضرر به خود و دیگری بشود آزادی نیست.

قالیباف در پاسخ به این سوال که امروز جمهوری اسلامی تبدیل به قدرت جهانی شده دولت شما چه برنامه ای برای استفاده از ظرفیت های راهبردی نظام از جمله ریاست بر جنبش عدم تعهد و قدرت در منطقه و نفوذ در آمریکای لاتین دارد،گفت: در حوزه سیاست خارجی اینکه امروز فرصت و ظرفیت های بزرگی هست شکی نیست. موقعیت جغرافیای ما این فرصت را فراهم کرده که از دیپلماسی اقتصادی استفاده کنیم. تقویت در داخل با همکاری در کشورهای همسایه و منطقه گرایی موضوع جدی ماست. در منطقه ظرفیت بزرگی داریم. خاورمیانه و شمال آفریقا از مناطق تاثیرگذار در معادلات جهانی است و هیچ منطقه ای حساس تر از خاورمیانه نیست. جنبش غیرمتعهدها که اتفاق خوبی در این دوره افتاد و دبیرخانه برایش درست شد، میتواند دولت بعدی از ظرفیت این بیش از 100 کشور استفاده کند. البته باید در حوزه های دور مثل آمریکای جنوبی ارتباط داشته باشیم ولی مزیت ما در منطقه گرایی است. فرصت ژئوپلتیک آمریکای جنوبی مثل منطقه ما نیست.

روحانی‌ در پاسخ به این سوال که از نظر شما مهمترین میراث امام چیست و چگونه از این ظرفیت عظیم برای تحقق برنامه های دولت خود استفاده میکنید گفت: مهمترین میراث امام جمهوری اسلامی ایران و نظام هست. امام البته عزت و استقلال و آزادی و سربلندی ایران و فقه حکومتی را هم به یادگار گذاشتند اما مهمترین میراث جمهوری اسلامی است. خیلی مهم است که هم به جمهوریت تکیه کنیم و هم به اسلامیت. امروز برخی فکر میکنند جمهوری اسلامی یعنی تنها جمهوریت. یا تنها ولایت فقیه. ولایت فقیه جایگاه رفیعی دارد اما جایگاه جمهوریت هم بالاست. در نظام اسلامی ایران تمام امور طبق اصل 6 قانون اساسی بر مبنای آرای مردم است و اداره کشور طبق رای مردم است. امام میخواست هم جمهوریت حفظ شود و هم اسلامیت. انتخابات 24 خرداد شوراها و ریاست جمهوری مظهر جمهوریت و مردمسالاری دینی است. امام بر مساله وحدت هم بسیار و بسیار تکیه میکردند. وحدت داخلی که اساس قدرت ما را تشکیل میدهد. امروز علما و مراجع و دانشگاه ها میتوانند با تلاش مضاعف کاری کنند وحدت کلمه مدنظر امام بهتر تحقق پیدا کند.

در ادامه نامزدها در 2 دقیقه سخنان خود را جمع بندی کردند.

در ابتدا حدادعادل سخن گفت و اظهار داشت: در آخرین فرصت به ملت عزیز عرض می کنم برای انتخاب رئیس جمهور ما چند نفر یک قول هایی دادیم نسبت به آینده. آینده را آینده معین می کند. ولی یک راه بهتر برای تصمیم گیری برای آینده نیامده، به گذشته تجربه شده مراجعه کنند. شما با تحقیق در گذشته ما در باره آینده تصمیم بگیرید. من سعی کرده ام هیچ قولی که خارج از اختیارات من باشد، ندهم. من تلاش می کنم با انتخابات همکاران متخصص و با تجربه آرامش را در کشور برقرار کنم.

در ادامه جلیلی گفت: باورم این است که پشتوانه قدرت و عزت و مقبولیت و کارآمدی ما دو عنصر مهم است. یکی اسلام ناب و یکی باور داشتن مردم که در جمهوری اسلامی شکل گرفت. این دو هرچه با سازوکار به هم نزدیک شوند تولید بیشتری از ظرفیت های عرصه های قدرت و کارآمدی خواهد کرد. اگر به این باور داریم این اندیشه و مدل بی بدیل است. و نقطه قوت ماست و ما را میتواند وارد مرحله تمدن سازی اسلامی کند. عمیقا باور دارم این اندیشه هم در امنیت و هم در آزادی کاربرد دارد. اینها باید در درون دولت ظهور یابد. انشاءالله دولتی میتواند در این اندیشه مقتدر باشد که هم مردم را باور داشته باشد و هم اندیشه اسلام ناب را. دولت مقتدر دولتی نیست که سازوکار پلیسی بیشتر داشته باشد. دولت مقتدر باید مردم را باور داشته باشد و بر مبنای اسلام ناب که ما آن را در ولایت فقیه میدانیم آن را انجام دهد.

محمدباقر قالیباف نیز گفت: من این روزها فرصت بیشتری پیدا کردم به عنوان نامزد با مردم ارتباط بیشتری پیدا کنیم. هم دشواری ها را دیدم و هم امید را. این به من آموخت که از اختلاف دوری کنیم. در این روزها ناگزیر بودم که زیاد حرف بزنم اما در آینده قول می دهم که بیشتر عمل کنم تا حرف بزنم. در حوزه دپیلماسی قول می دهم که نه امتداد وضع موجود باشد نه برگشت به گذشته. به تشکل های مردمی توجه ویژه خواهم داشت.

عارف نیز در سخنان پایانی خود گفت: حضور و مشارکت شما در سرنوشت خودتان است. می دانم که برخی از شما انگیزه لازم را برای آمدن پای صندوق ها را ندارید. اما راه حل مشارکت حداکثری است. به کسی رای که نشان داده می تواند کشور را به خوبی اداره کند.

غرضی در سخنان پایانی خود بیان داشت: دولتی که توان اجتماعی پائین داشته باشد نه می تواند با رانت مقابله کند نه با رشوه. شعار من توسعه جمهوریت و توسعه اسلامیت است. نمی گذارم این قیمت دلار به این سرعت بالا و پائین شود. در بخش ورزش، سینما و رسانه ها حقوق زیادی پایمال شده است. من اینها را درست می کنم.

رضایی در جمع بندی نهایی خود اظهار داشت: خودتان را برای پیروزی های بزرگ آماده کنید. بیکاری و گرانی با شیب شدیدی در حال صعود است. ما به منازعات با محوریت رهبر انقلاب و با خیزش مردمی پایان می دهیم. دفاع از مردم و حقوق آنها اصل است.

ولایتی در آخرین سخنان خود بیان داشت: برای این که اجر کسانی که در جنگ حضور داشتند، ضایع نشود من توضیح می دهم. من فقط وزیر خارجه نبودم همان موقع ما در دوره جنگ سلاح هم می خریدیم. کتاب تاریخ سیاسی جنگ تحمیلی تالیف بنده را بخوانید. اختلاف نظر من و آقای حداد عادل به خاطر این که ورودی به این بخش ندارند، واطلاع ندارند. حداد در این لحظه گفت: سختی نیست که ولایتی پاسخ داد: اطلاع ندارید از این چیزها.

روحانی نیز گفت: من نیامده ام که در مقابل نامزدهای دیگر خودنمایی کنیم. چهل سال است که خطابه با شما سخن گفته ام اما فریبتان نداده ام. هیچ گاه نخواسته سیاستمداری مشهور باشم. در معاملات سیاسی و اقتصادی کثیف نبوده ام.

فرارو