مشخصات گیاه زبان گنجشک

زبان گنجشک چندین گونه دارد و مانند سایر درختان در اوایل بهار برگ می‌دهد.

برگ‌ هایش شانه‌ای مرکب است و پانزده ته-برگچه بیضی شکل و کمی نوک تیز با دندانه‌های ریز دارد و پشت برگ‌ها صاف و بدون کرک است.

گل‌ هایش به رنگ قرمز مایل به قهوه ای است که معمولا” قبل از برگ‌ها در اوایل بهار ظاهر می‌شوند.این گل‌ها به صورت خوشه‌ای تبدیل به میوه می‌شوند.

هر دانه‌ی میوه بالی بیضی شکل دارد که انتهای آن تیره و قاعده آن قوسی است که در آن یک دانه وجود دارد.

دانه باریک و طویل، قهوه‌ای رنگ و شبیه به زبان گنجشک است.

زبان گنجشک در نواحی معتدل زمین می‌روید. شاخه‌های جوان آن تیره رنگ و سیاه و تنه‌ی درخت به رنگ خاکستری است.

این درخت عمری طولانی دارد و بر یک پایه می‌روید. کنده‌ی آن در قسمت پایین مانند یک یا چند غده در هم پیچیده است.

تنه‌ی آن بستگی به طول عمرش دارد و چون عمر طولانی دارد آن را در بسیاری از خیابان‌ها و پارک‌های عمومی می‌کارند. رشد زیادی می‌کند.

به همین دلیل هر ساله در پاییز شاخه‌های آن را می‌برند.
 

برگ

برگ ها متقابل و مرکب به طول ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر و معمولاً متشکل از ۵ برگچه و تا حدی متفاوت، گاهی پرزدار، دندانه دار یا بدون دندانه به طول ۲ تا ۴ سانتیمتر و پهنای ۲ تا ۲٫۵ سانتیمتر می باشد. رنگ برگ ها سبز روشن است که در پائیز، قبل از خزان زرد رنگ می شود.
 

گل

گل های چند جنسی و بدون کاسبرگ،نافه با دو پرچم، در اسفند یا اوائل فروردین قبل از باز شدن برگ ها شکوفا می شوند.

زبان گنجشک درختی دو پایه است و گل های نر و ماده روی درختان جداگانه شکوفا می شوند. گل های ماده تقریباً سبز و گل های ماده زرد است و ارزش زینتی ندارد.
 

میوه

فندقه های بالدار مستطیلی – واژ تخم مرغی تا بیضوی به رنگ قهوه ای به طول ۲٫۵ سانتیمتر و به صورت خوشه ای بلند آویخته، فقط بر درختان ماده می روید.

ارزش زینتی نداشته و از بهار تا زمستان پایا هستند. تابستان باز به حال قبلی خود بر می‌گردد.

ترکیبات زبان گنجشک

روغن اساسی، چربی، قند، صمغ، آلکالوئیدها (فاگارین، ماگنوفلورین، لوریفولین، نیتیدین، کلریترین)، تانین‌ها، لیگنان (آسارین)، کومارین‌ها، فنول (زانتوکسیلین). 1
 

فواید زبان گنجشک

1 – درمان درد روماتیسم با زبان گنجشک

یـک مـشـت از گـل و بـرگـهـاى درخـت زبـان گـنـجـشـک را بـمـدت 15 روز در یـک لیـتـر الکـل 60 درجـه بـخـیـسـانـیـد، سـپـس آنـرا صـاف نـمـوده ، ابـتـدا بـا مـحـلول صـاف شـده ایـن الکـل مـحـل درد را شـسـتـشـو دهـیـد و سـپـس تـفـاله آنـرا بـر محل درد کمپرس و ضماد کنید .
ََ

2 – رفع چاقى با زبان گنجشک

افـرادى کـه رژیـم لاغرى مى گیرند بویژه خانمها، چنانچه در رژیم غذائى خود روزانه مـصـرف دو فنجان دم کرده برگهاى زبان گنجشک را در دو وعده صبح و عصر قرار دهند، شاهد نتایج بیشتر، زودتر و موثرترى براى رفع چاقى خود خواهند بود.
 

3 – درمان نقرس با زبان گنجشک

استفاد از چاى طبى زبان گنجشک (دم کرده برگ آن ) به تنهایى یا همراه با برگ توت فرنگى، عناب و ترشک در طول چند هفته متوالى تاءثیر زیادى در کاهش اسید اوریک خون و درمان نقرس دارد.
 

4 – تقویت قواى جنسى با زبان گنجشک

20 گـرم پـودر مـیـوه زبـان گـنـجشک را با 15 گرم پودر جوز هندى یا جواز بوا و 25 گـرم مـغـز گـردوى چـرخ کـرده مـخـلوط نـمـوده، 150 گـرم عسل را نیز به آن اضافه نمایید و خوب بهم بزنید و روزى یک قاشق مرباخورى از آنرا میل کنید.
 

5 – رفع بند آمدگى ادرار با زبان گنجشک

اگر فردى دچار بند آمدگى ادرار شده باشد 25 تا 30 گرم برگ زبان گنجشک را در یـک لیـتـر آب جوش ریخته و بمدت 12 دقیقه بگذارید تا دم بکشد، سپس آب آنرا صاف نموده و در دو وعده صبح و عصر میل کند بند آمدگى ادرار او برطرف خواهد شد.
 

6 – پایین آوردن تب با زبان گنجشک

سـت و شـاخـه هـاى درخـت زبـان گـنـجـشـک داراى خـاصـیـتى تب بر و خلط آور مى باشند و قبل از پیدایش گنه گنه (کینین) آنرا براى درمان تب و نوبه بکار مى بردند . به همین منظور استفاده از جوشانده 40 گرم پوست و شاخه هاى زبان گنجشک در یک لیتر آب جهت پایین آوردن تب توصیه مى شود.
 

7 – دفع سنگ کلیه و مثانه با زبان گنجشک

استفاده از عرق برگ زبان گنجشک به تنهایى یا همراه با عرق خارشتر داروى مفیدى جهت دفـع سـنـگ کـلیـه و مـثـانـه مـى بـاشد.

همچنین خوردن پودر زبان گنجشک به تنهایى و بصورت کفلمه یا بصورت دم کرده یک قاشق مرباخورى آن در یک استکان آب جوش بمدت 12 دقیقه مفید است.
ََ

8 – درمان یبوست و خشکى مزاج با زبان گنجشک

بـرگـهـاى درخـت زبـان گـنـجـشـک خـاصـیت ملین و مسهل دارد.

مصرف کم دم کرده یا پودر برگهاى این گیاه ملین معده بوده و مصرف زیاد آن خاصیت مسهلى دارد.
 

9 – نقش زبان گنجشک در درمان نازایى خانمها

خـمـدان هـا سالم و عمل تخمک سازى به حال طبیعى انجام مى شود، اما کیسه رحم به عللى آمـادگـى پـرورش جـنـین را ندارد و یا لوله هاى اویدوکت که تخمک از آنها به رحم مى آید نـاراحـتیهایى دارد، یکى از داروهایى که این قبیل زنها مى توانند به خود بگیرند، پودر مـیـوه زبـان گـنـجـشـک اسـت کـه پس از پاک شدن از خون حیض بخود مى گیرند و بعد از نزدیکى امکان باردار شدن را افزایش مى دهد.
 

10 – رفع گرفتگى عضلات با زبان گنجشک

قـرار دادن عـضـله گـرفـتـه در آب صـاف شـده جـوشـانـده بـرگ زبان گنجشک یا ضماد بـرگـهـاى تـر و تـازه که آنرا کوبیده و با سرکه مخلوط کرده باشند و همچنین مالیدن روغـن آن بـه مـحل گرفتگى عضلات اثر قاطعى در تسکین درد و رفع گرفتگى عضلات دارد.
 

11 – درمان سرفه و تنگى نفس با زبان گنجشک

خوردن شربت یا آب جوشانده برگهاى زبان گنجشک در دو نوبت صبح و عصر، سرفه و تـنـگـى نـفس را که منشاء سردى و رطوبت داشته باشد برطرف مى سازد.

همچنین کفلمه پودر برگ زبان گنجشک مفید و موثر است. 2

طریقه مصرف زبان گنجشک در طب سنتی

افرادی که در برخی از عضلات آنان گرفتگی عارض شده چنانچه برگ درخت زبان گنجشک را بکوبند و با سرکه مخلوط کرده بر عضله گرفته شده بمالند باعث رفع گرفتگی عضله خواهد شد. مقدار خوراک از پودر دانه به تنهایی 8 گرم و اگر با جوزبوا یا مغز گردو مصرف شود 6 گرم است.

از دانه زبان گنجشک به همراه جوزبوا ، مغز گردو و عسل معجون لسان العصافیر درست می شود.

حدود 2 تا 3 قاشق غذاخوری از برگ های کوبیده گیاه زبان گنجشک را به نیم لیتر آب افزوده و بجوشانید.

مصرف این جوشانده برای روماتیسم، عفونت کلیه و احتباس مفید می باشد. 3
 

مضرات گیاه زبان گنجشک

حفظ تعادل در هنگام مصرف هر ماده گیاهی می تواند شما را از ایجاد عوارض ناخواسته و مضرات آن ماده در امان دارد.

مضرات زبان گنجشک نیز عمدتا به دلیل استفاده غیر اصولی از این گیاه ایجاد می شود که برای جلوگیری از بروز چنین مساله ای توصیه می کنیم به موارد زیر توجه نمایید:

زیاده روی در مصرف آن در افراد گرم مزاج با توجه به طبع گرم این گیاه مضر است.

در دروان بارداری و شیردهی در مورد مصرف این گیاه با پزشکتان مشورت نمایید.

در صورت مصرف دارویی خاص علی الخصوص داروهای رقیق کننده خون و داروهای ضد انعقادی این گیاه را با صلاحدید پزشکتان مصرف کنید.

مصرف این ماده گیاهی توسط کودکان ممنوع است.

در صورت ابتلا به بیماری های خاص از مصرف این گیاه و فرآورده های آن خودداری نمایید. 4

پی نوشت:
1.www.delgarm.com
2.www.drsaina.com
3.www.attarak.com
4.www.salamatweb.ir