شهربانو (بازکاوی و پژوهشی در باره همسر امام حسین و مادر امام سجاد (ع)نویسنده: ناهید طیبی خلاصه: پژوهشی است تازه در باره اخبار مربوط به شهربانو و این که آیا واقعا همسر امام حسین دختر یزدگرد آخرین پادشاه ساسانی بوده است یا خیر؟اختلاف بر سر این که شهربانو مادر امام سجاد علیه السلام بوده است یا خیر، به جز اخبار قدیمی در باره اصل قضیه، دست کم به کتاب عمده الطالب در قرن نهم باز می گردد. نویسنده آن کتاب یعنی ابن عنبه که نسب شناس معروف است این مساله را انکار کرد و گفت که شیعیان امامی برای وصل کردن امامان خود به سلاطین ساسانی این خبر را مطرح می کنند.
اما واقعیت آن است که در متون قرن سوم مانند یعقوبی و بصائر و کافی این اخبار آمده است، زمانی که هنوز چنین حسی میان ایرانیان نبوده است. البته شاید بعدها در این باره تاکید بیشتری شده است. البته اخبار این سه منبع هم شاید آبشخورش از یک جا باشد نه تعدد نقل. منابع دیگر هم خبر را دارند و در این باره بحث کافی شده است.
سالها قبل استاد مطهری به نقد این اخبار پرداخت و آن اخبار را رد کرده نادرست خواند. این انکار هم برای آن بود که تشیع به ایرانی گری متهم نشود.
بعدها مرحوم سید جعفر شهیدی در این باره به تفصیل در کتابی که در باره امام سجاد (ع) نوشت بحث کرد و ایشان هم با استدلالهای مفصل تاریخی آن را رد کرده و اصل این اخبار را نادرست خواند.
این بود تا این که استاد مهدوی دامغانی رساله ای در این باره نوشتند که میراث مکتوب چاپ کرد. حضرتشان در این رساله به اثبات این خبر پرداختند و وجوه مختلفی را برای درستی آن بیان کردند.
… تا نوبت رسید به کتاب خانم ناهید طیبی که سالهاست در قم به تحقیقات تاریخی مشغول هستند و در باره زندگی ائمه و مادران آن بزرگواران پژوهش می کنند. این اثر سیصد صفحه ای اختصاص به این موضوع دارد و با ملاحظه استدلالهای سابقین نوشته شده و جدیدترین کار در این زمینه است.
فصل اول کلیات و مفاهیم،
فصل دوم شهربانو در کتب روایی،
فصل سوم شهربانو در کتب تاریخی،
فصل چهارم شهربانو در کتب فقهی و رجالی و انساب،
فصل پنجم نبردهای اعراب و ایران و سرنوشت یزدگرد،
فصل ششم: شهربانو افسانه یا واقعیت،
فصل هفتم نگاهی به شرح حال شهربانو،
فصل هشتم تاریخ رحلت شهربانو و بحثی پیرامون بی بی شهربانو در شهر ری. عجالتا این بحث در میان شیعیان اهمیتی دارد و بخشی از کارهای حوزه پژوهشی تاریخ اسلام را به خود اختصاص داده است. مطالب مرتبط